Halikarnas Balıkçısı’nda Deniz Motifleri ve Poseidon

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 107, 705 - 720, 06.08.2021

Tülin Arseven

Öz

Cevat Şakir Kabaağaçlı Türk edebiyatının önemli yazarlarından biridir.
Eserlerinde Halikarnas Balıkçısı müstearını kullanmıştır. Çünkü tarihteki adıyla
Halikarnassos yani Bodrum, onun için önemli, özel bir yerdir. Hemen hemen bütün
eserlerinde Bodrum ve ona özgü güzellikleri işlemiştir. Bodrum’un yanı sıra Ege
Denizi ve Akdeniz ile bunların kıyılarını ve doğal güzelliklerini, insanlarıyla bir
bütün olarak ele almıştır. Bu bütünün içinde insanların acıları, yaşam ve ekmek
kavgaları, inanışları, anlatıları da vardır. Cevat Şakir denizi de vatanın parçası
sayar. Denizi ve toprağıyla Anadolu, onun için koca bir yurttur. Edebiyatımızda
Mavi Anadolu Hareketi’nin de öncülerinden olan Cevat Şakir, Batı uygarlığının
köklerini Anadolu’ya dayandırır. Eserlerinde Anadolu ve Mavi Anadolu’yu bütün
güzellikleriyle anlatmaya çalışır. Bu arada eserlerinde mitolojiye ait öğelere
anlatılara, söylencelere de büyük ölçüde yer verir. Yer verdiği mitolojik öğelerden
biri de Poseidon’dur.
Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın eserlerinde mitolojik bir kişilik olarak Poseidon’un
nasıl yer aldığı, orijininden farklılıklar taşıyıp taşımadığı, nasıl ifadesini bulduğu
meselesi bu çalışmanın ana problemidir. Cevat Şakir’in öncülük ettiği Mavi
Anadolu düşüncesi, onu eserlerinde mitolojik öğelere yer veren diğer yazarlardan
ayrı bir yere koymaktadır.
Buradan hareketle, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analiziyle yapılan
bu çalışmada Cevat Şakir’in eserleri Poseidon miti ve deniz motifleri odağında
odağında taranmıştır.
Araştırmada deniz motiflerine ve Poseidon’a ait söylencelerin eski çağlardan
günümüze varlığını sürdürme gayreti/biçimi, Halikarnas Balıkçısı’nın eserlerindeki
yansıması, bir başka deyişle modern anlatıdaki izleri belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Poseidon, mit, Halikarnas, roman, öykü

Kaynakça

• Agizza, R. (2001). Antik Yunan’da mitoloji masallar ve söylenceler (Z. Z. İlkgelen, Çev.) Arkeoloji ve Sanat.
• Bulfinch, T. (2012). Klasik Yunan ve Roma mitolojisi (Ö. U. Hoşafçı, Çev.) İstanbul: İnkılap.
• Can, Ş. (2000). Klasik Yunan mitolojisi (6. Baskı) İstanbul: İnkılap.
• Erhat, A. (2008). Mavi yolculuk (3. Basım) İstanbul: Can.
• Erhat, A. (2019). Mitoloji sözlüğü (26. Basım) İstanbul: Remzi.
• Estin, C. ve Laporte, H. (2003). Yunan ve Roma mitolojisi (8. Basım). (M. Eran, Çev.) TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları.
• Halikarnas Balıkçısı. (1973). Ege’den hikâyeler. Milliyet.
• Halikarnas Balıkçısı. (1984). Hey koca yurt (3. Basım). (Ş. Gökovalı, Bas. Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı.(1989). Merhaba Anadolu (4. Basım). (Ş. Gökovalı, Der.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (1996). Bulamaç. (S. Öğüt, Der; Ş. Gökovalı, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2008). Anadolu efsaneleri (12. Basım). (Ş. Gökovalı, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2010). Ötelerin çocukları (8. Basım). (Ş. Gökovalı, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2012). Mavi sürgün (19. Basım). (Ş. Gökovalı, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2015). Deniz gurbetçileri (8. Basım). (Ş. Gökovalı, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2016a). Arşipel (4. Basım). (Ş. Gökovalı, Der.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2016b). Aganta burina burinata (43. Basım) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2017a). Anadolu tanrıları (12. Basım). (Ş. Gökovalı, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2017b). Anadolu’nun sesi (8. Basım). (Ş. Gökovalı, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2017c). Düşün yazıları (6. Basım). (A. Erhat, Haz.) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2017d). Uluç Reis (24. Basım) Ankara: Bilgi.
• Halikarnas Balıkçısı. (2020). Turgut Reis (12. Basım) Ankara: Bilgi.
• Homeros. (2018). Odysseia (VII. Basım). (A. Erhat, A. Kadir- Eski Yunanca Aslından Çev.) Türkiye İş Bankası.
• Özbek, A. (2018). Cevat Şakir Kabaağaçlı hayatı-sanatı-eserleri üzerine bir araştırma, Ankara, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi.
• https://www.britannica.com/topic/Yavana (Erişim tarihi: 27.02.2021)
• https://terim.rehberim.gen.tr/terim/gangava-nedir (Erişim tarihi: 29.05.2020)