Geleneksel Seyyahtan Blogger Seyyaha: Seyahat Blogları Dijital Folklorun Yeni Bir Türü Müdür?

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 111, 621 - 637, 03.08.2022

Emine Çakır

https://doi.org/10.22559/folklor.2162

Öz

İcat ve keşifler; toplumların siyasî, sosyo-kültürel, dinî ve ekonomik hayatlarına doğrudan tesir ederek dünya tarihini etkiler ve kültürel değişimi beraberinde getirir. İnsanlık tarihi için dönüm noktası olarak değerlendirebileceğimiz icatlardan biri de 20. yüzyılın ikinci yarısında küreselleşmeye ve kültürel değişime ivme kazandıran internet ağı’dır. Son zamanlarda birçok disiplinin araştırma alanı hâline gelen internet, 1990’lı yıllardan sonra halk bilimcilerin dikkatini çekmeye başlamış ve bu yeni saha; internet folkloru, netlore, dijital folklor, dijital kültür, e-folklor, tekno kültür, sanal ortam, ikinci sözlü kültür ortam gibi farklı adlarla nitelenmiştir. İnternet teknolojisi, küreselleşme kavramını görünür kılmış ve bu yeni çağ, “Enformas yon Çağı” olarak değerlendirilmiştir. Bu çalışmada dijital folklor kapsamında yeni medyanın sosyal paylaşım ağlarından biri olan bloglar özelinde seyahat blogları konu edinilmiştir. Seyyah ya da gezgin adı verilen kişiler tarafından, gezilen ve görülen yerlerle ilgili deneyim ve tecrübelerin paylaşıldığı bir tür olan seyahat nameler; yazıldığı dönemin sosyo-kültürel, siyasî, edebî, dinî ve ekonomik yapısı hakkında bilgi verir. Çalışmada yeni medyada Web 2.0 olarak nitelenen, yazar ve okuyucunun interaktif olduğu sosyal paylaşım ağlarından biri olan seyahat bloglarındaki seyyah tipolojisinin özellikleri belirlenmiş, sonrasında geleneksel seyyah ile karşılaştırılmış, seyahat bloglarının dijital folklorun yeni bir türü olup olmadığı tartışılmıştır. Seyahat bloglarının dijital olmakla birlikte folklorun yeni bir türü olmadığı, seyahat bloglarının kültür değişiminin bir sonucu olarak yazılı kültür ürünü olan geleneksel seyahatname türünün ikinci sözlü kültür ortamındaki şekli olduğu sonucuna varılmıştır. Seyahat bloglarını; yeni bir tür olarak tanımlamak yerine enformasyon çağının ve buna bağlı olarak kültürün yeni üretim, tüketim ve aktarım bağlamının değişmesinin bir sonucu olarak değerlendirilmesi ve konuya bütünlükçü bakılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

dijital folklor, blog, seyahatname, geleneksel seyyah, blogger seyyah

From Traditional Traveler to Blogging Traveler: Are Travel Blogs a New Type of Digital Folklore?

Öz

Inventions and discoveries directly affect the political, socio-cultural, religious, and
economic lives of societies by changing world history and bring cultural change
with them. One of the inventions that can beconsidered as a turning point for human
history is the internet network, which accelerated globalization and cultural change
during the second half of the 20th century. The internet, which has recently become
a research area of many disciplines, has started to attract the attention of folklorists
after the 1990s and this new field; it has been described with different names such as
internet folklore, netlore, digital folklore, digital culture, e-folklore, techno-culture,
virtual environment, and second oral culture environment. Internet technology has
made the concept of globalization more visible and this new age is denoted as the
“Information Age”. This study examines travel blogs, which are social networking
areas of new media within the scope of digital folklore. Itineraries, which are the
sharing of experiences and adventures about places visited and seen by travelers or
voyagers, where they give information about the socio-cultural, political, literary,
religious, and economic structure of the period in which they were written. In this
study, characteristics of the traveler typologies in the travel blogs, which are known
as Web 2.0 in new media, are social networking sites where the writer and readers
are interactive, were determined, then compared with the traditional traveler, and
then it was discussed whether travel blogs constitute a new type of digital folklore.
It was concluded that although travel blogs are digital, they are not a new type of
folklore and as a result of cultural change; however, they are considered to be the
second form of the traditional travel book, which is a product of written culture
presented in the oral culture environment. Instead of defining travel blogs as new
genres, it was suggested to evaluate them as a product of the information age from
a holistic approach which includes the new context of transmission as well as the
production and consumption of culture.

Anahtar Kelimeler

digital folklore, blog, travelogue, traditional traveler, blogner traveler

Kaynakça

• Aslan, M. G. (2013), Yeni medyanın “yeni”liği üzerine. I. Ulusal Yeni Medya Çalışmaları Kongresi, 7-8 Mayıs 2013, Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi ve Alternatif Bilimin Derneği, 102-110.
• Bars, M. E. (2018). İnternet folkloru: Netlore. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 15, 160-179.
• Bronner, J. S. (2018). Halk bilimin dijitalleştirilmesi ve sanallaştırılması. İnternet folkloru: Netlore ve netnografi (Ş.Yılmaz ve Z. Bayır, Çev.) (M. Öcal Oğuz vd. Ed.) Geleneksel, 45-94.
• Çetinkaya, G. (2020). Hafızanın dönüşen mekânları “seyahat blogları”, kent belleğini “seyahat blogları”ndan okuma denemesi. Millî Folklor, 16 (128),138-152.
• Çınar, Ş. (2013).Gelişen bir tür olarak bloglar, dosya: blog yeni bir yazın türü mü? Kitap-lık Edebiyat Dergisi, Temmuz-Ağustos, 4-16.
• Çobanoğlu, Ö. (2018). Halk biliminde yeni paradigmalar bağlamında internet folkloru. 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Erşahin, İ. (2011). Halk kültürü ve edebiyatı sözlüğü. Ötüken.
• Evliya Çelebi seyahatnamesi’nden seçmeler (2007). Akvaryum.
• Genç, Z. (2010). Web 2.0 yeniliklerinin eğitimde kullanımı: Bir facebook eğitim uygulama örneği, Akademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi.
• Goody, J. (2013). Yazılı ve sözel arasındaki etkileşim (O. Bulut, Çev) Pinhan.
• Goody, J. (2011). Yaban aklın evcilleştirilmesi. Pinhan.
• Gülüm, E. (2015). Ankara’nın öne çıkan kentsel imgelerinin sanal seyahatnamelerdeki yansımaları. II. Uluslararası Genç Halkbilimciler Sempozyum Bildirileri Kitabı. Hacettepe Üniversitesi, 151-163.
• Güvenç, A. Ö. (2014). İnternet folkloru üzerine önerilen bir terim: e-folklor. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (2), 31-46.
• Karataş, Turan (2007). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü. Akçağ.
• Kõiva, M. ve V. Liisa (2014). 21. Yüzyıl başında çağdaş halk bilimi, internet ve toplumlar. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 4. (E. Çakır, Çev), (M. Ö. Oğuz vd., Haz.) Geleneksel, 182-194.
• Kudret, C. (1980). Örneklerle edebiyat bilgileri. C.II. İnkılâp ve Anka.
• Ong, W. J. (2010). Sözlü ve yazılı kültür. (S. Postacıoğlu, Çev.) Metis.
• Örnek, S. V. (1995). Budunbilim terimleri sözlüğü. Türk Dil Kurumu.
• Özüdoğru, Ş. (2014). Bir web 2.0 uygulaması olarak bloglar: Blogların dinamikleri blog alemi.
• TheTurkish Online Journal of Design, Art and Communication –Tojdac January. 4 (1), 36-50.