Meseletü’l-uluvv ve’n-nüzûl fi’l-hadîs

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 2, 395 - 413, 31.12.2021

Çevirmen: Selahattin Yıldırım

Öz

Tercümesini yaptığımız Meseletü’l-uluvv ve’n-nüzûl fi’l-hadis adlı risale İbnü’l-Kayserânî el-Makdisî (ö. 507/1113) tarafından âlî ve nâzil isnâd konusunda kaleme alınmıştır. Müellif eserin başında hadis ve hadis ehlinin faziletine dair bazı rivayetlere yer vermiş, daha sonra hadis ilminde âlî ve nâzil isnâd konusuna geçmiştir. Muhaddislerin âli isnâdı övdüklerini, nâzili yerdiklerini, âlî isnâdın beş derecesi olduğunu belirtmiş ve bunları örnekler vererek açıklamıştır. Âlî isnâdın derecelerini açıklarken arada tâbiînin ve hadis imamların tabakalarına da değinmiştir. Araştırmamıza göre âlî isnâdın bu beşli taksimi ilk olarak İbnü’l-Kayserânî tarafından yapılmıştır. Daha sonra İbnü’s-Salâh ve diğer bazı hadis usulü yazarları birtakım değişikliklerle onu takip etmiştir. Risale, Salâhuddin Makbûl Ahmed adlı araştırmacı tarafından 1981 yılında Şam Dârü’l-kütübi’z-zâhiriyye’de 4515 numara ile kayıtlı bulunan yazma nüsha esas alınarak tahkik edilmiş ve Mektebetu İbn Teymiyye tarafından Kuveyt’te yayımlanmıştır. Ayrıca Ahmed Ferid el-Mezîdî tarafından da tahkik edilmiş ve Beyrut’ta Darü’l-kütübi’l-ilmiyye tarafından 2004 tarihinde yayımlanmıştır. Bizler risalenin Salâhuddin Makbûl tarafından tahkik edilen nüshasını esas alarak tercüme ettik. Konunun anlaşılması için dipnotlarda bazı açıklamalarda bulunduk ve köşeli parantez içinde birtakım başlıklar eklemiş olduk.

Anahtar Kelimeler

Hadis, İsnâd, Âlî, Nâzil, Tabaka.

Meseletü’l-uluvv ve’n-nüzûl fi’l-hadîs

Öz

The translated epistle titled Meseletü’l-uluvv ve’n-nüzûl fi'l-hadith was written by İbnü'l-Kayserânî al-Makdisi (d. 507/1113) on the subject of âli and nazil isnâd. At the beginning of the work, the author gave place to some narrations about hadith and the virtues of the people of hadith. Later on, he moved on to the subject of "ali and nazil isnad" in the science of hadith. He stated that the muhaddis praised the âli isnâd, denounced the nâzîl isnâd, that there were five degrees of the âli isnâd, and explained them by giving examples. While explaining the degrees of âlî isnâd, he also mentioned the tabaqah of the tabiîn and hadith imams. According to our research, this fivefold division of the âlî isnâd was first made by İbnü'l-Kayserânî. Later, Ibn al-Salah and some other hadith writers followed him with some changes. The epistle was verified by a researcher named Salâhuddin Makbûl Ahmed on the basis of the manuscript copy registered with the number 4515 in Damascus Dârü'l-kütübi'z-zahiriyye in 1981 and was published by Mektebetu İbn Taymiyye in Kuwait and was also verified by Ahmed Ferid al-Mezidi and published in 2004 by Darü'l-kütübi'l-ilmiyye in Beirut. This translation is based on the copy verified by Salâhuddin Makbûl. Further explanations on the subject were made in the footnotes and some titles were added in square brackets.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Isnad, Ali, Nâzil, Tabaqa

Kaynakça

• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2009.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. Beyrut: Mustafa Dîb el-Buğâ, 1993.
• Buhari, Muhammed b. İsmail. el-Cami’ü’s-Sahih. Thk. Mustafa ed-Dîb. Beyrut: Daru ibn Kesir, 1987.
• Celâlüdin es-Suyûtî. Fethü’l-kebîr. 3 Cilt. Beyrut: Dârü’l-fikr, 2003.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin b. Haccâc. el-Müsnedü’s-sahîh. Riyad: Beytu’l-efkâri’d-devliyye, 1998.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım. el-Mu’cemü’l-kebîr. Thk. Hamdi Abdülmecid Selefi. 3. Bs, I-XXV Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiye, 1994.
• Talat Koçyiğit. Hadis Terimleri Sözlüğü. Ankara: Rehber, 1992.
• Tirmizî, Muhammed b. İsâ (ö. 279/892) et-. Sünen. Thk. Şuayb el-Arnavut, Adil Mürşid vd. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2001.
• Yıldırım, Selahattin. İbnü’l-Kayserânî el-Makdisî (ö. 507/1113) ve Hadisçiliği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk, 2011.
• Yücel, Ahmet. “Leyse bi-Şey’”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 27: 168. İstanbul: TDV Yayınları, 2003.
• Zehebî, Şemsuddîn Ebu Abdillah Muhammed b. Ahmed ez-. Siyeru a’lâmi’n-nübelâ. Thk. Şu’ayb el-Arnaût vd. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1985.