RIZIK VE KAZANÇ ANLAYIŞI ÜZERiNE BiR iNCELEME

Yıl 1996, Cilt: 1, 0 - 0, 30.06.1996

Fikret Karaman

Öz

İnsan hayatını sürdürmek uğruna, her canlı gibi,
',, ,''·· , , Allah'ın yarattığı nimetlerden yararlanmaktadır. O,
bu nimetleri temin etmek için çalışıp kazanmak, yiyip
içmek ve harcamak isterken bir "kesb" ile meşgul
olmak durumundadır. Bu "kesb"le elde edilen nzık;
kaynağı, şekli, miktarı, harcanması, helili ve haram
oluşu yönünden, tıpkı kader, kaza ve ecel konularında
olduğu gibi bazı farklı yorumlara sebep olmuştur.
Bu nedenle konu, "Rızık" başlığı altında kelam
kitaplarına girmiştir. Mu'tezlıe ile ehl-i sünnet
kelamcıları başta olmak üzere, akaid üleması, rızık
hakkında çeşitli görüşler ileri sürmüşlerdir. Diğer
yandan rızık k~limesi, Kur'an-ı Kerim'in 127 ye$de
geçmektedir. CI) Aynı konuda rivayet edilen hadisler
de dikkate alındığında, ·konu ile ilgili yeterince
bilgi birikiminin olduğu görülmektedir. Biz bu çalışmamızda,
rızkın tanımı, tayini, taksimi, hükmü,
heHl.l ve haram oluşu, kulun iradesi, ecel ile olan
ilişkisi, fakirlik ve zenginlik gibi alt başlıklara ayırarak
incelemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

RIZIK, KAZANÇ, kesb

Kaynakça

• Abdü'l Baki, Muhammed Fuad, el-Mu'cemü'l Müfehı·es, Li-Elfilzi'l Kur'ani'l Kerim, (II.Basım), Kahire, ı987
• 2- Aydın, Ali Arslan, Dini Ahlaki Makaleler Sohbetler, Çağn Yayınları, İst., ı985
• 3- eı-Bağdadi, Zeynu'd-Din el-Hanbell, Camiu'l Ulum ve'l Hikem, (!.Baskı), Darü Li't- Turas, Kahire, ı987
• 4- eı-Beyzav1,Nasruddin Abdullah b.Ömer, el-Kadi, Envaru't-Tenzil ve Esraru'tTe'vil, Matbaa-i Osmaniyye,l329
• 5- el-Buhar!, Ebu Abdu ilialı Muhammed b.İsmail, Sahilı-i Buh1iri, Daru İhyaü Li't· Turasi'l- Arab1, Beyrut 13ı3
• 6- el-Cürcan1,es-Seyyid eş- Şerif, Ali b.Muhammed, Kitabü't· Ta'rifilt, Daru'r-Reşad, Kahire
• ·'7- eı-Cürcani, Şerhu'l Mevakıf, Mektebetü'l Ezher, Kahire
• 8- el-Cüveyni, İmamu'l- Haremeyn, Abdulmelik b.Abdullah, Kitabü'l İrşad, Müessesetü'l Kütübü's- Sekafiyye, Beyrut, ı985
• 9- el-Gazzall, Ebu Hamid Muhammed b. Muhammed, İhyau'l Ulumi'd-Din, (Terc. Ahmet Serdaroğlu), Bedir Yayınları, İst.,l973
• 10- Gönenç, Halil, Günümüz Meselelerine Fetvalar, ilim Yayınları, İst.
• ı ı- el-Kardavi,Yusuf, Fakirlik Proplemi Karşısında İslam, (Terc. Abdulvahap Öztürk), NurYayınları, Ank. 1975
• 12- İbn Kesir, İsmail b.Ömer, Tefsiru'l Kur'ani'l Azim, (!.Baskı), D1irü'I Hadis, Kahire, 1988
• 13- Kutub, Prof.Dr.Seyyid, Fizılali'l Kur'an Kur'an'ın Gölgesinde, (Çeviren: E.Saraç, B.Karlığa, İ.H.Şengüler), Hikmet Yayınları, İst.ı977
• ı4- Kur'an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, (Haz.Heyet), T.Diyanet Vakfı Yayınları, Ank., 1993
• 15- Mansur, Ali Nasif, et-Tae el-Camiu'l Usül fi Eh3disi'r-Resul, D1irü'1 Fikr, 1980
• 16- Müslim, Ebu'! Huseyn Müslim b. el-Haccac, Sahihu Müslirn, Diirü İhyau li't- Turasi'I- Arabl, Beyrut, ı955
• 17- en-Nesei, Ebu Abdirrahman Ahmed b.Ali b. Şuayb,Sünenü'n· Nesa!, Mektebu'J Matbaatiil İslamiye, Bayrut, ı 986.
• 18- Pezdevi, Ebu Yusr Muhammed b.Muhammed, Ehl·i sünnet Akaidi, (Terc. Prof.Dr.Şerafeddin Gölcük), Kayıhan Yayınları, İst. 1988
• 19- er-Razi, Ebu Abdilialı Muhammed b.Ömer, et-Tefsiru'l Kebir, (!.Baskı), Darü'l Kütübi'I İlmiyye, Beyrut, 1990
• 20- es-Sabun!, Ebu Muhammed Ahmed b.Mahmud, Nureddin, ei-Bidayetü fi-Usôli'd· Din, Matôridiyye Akaidi, (Çev. Bekir Topaloğlu), Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ank., 1978