FARABi'NiN KiTABU'L-VAHiD VE'L-VAHDE iSiMLi ESERiNDE "BiRLiK" VE "ÇOK/LUK" KAVRAMI

Yıl 2008, Cilt: 13 Sayı: 2, 0 - 0, 30.12.2008

Cevdet Kılıç

Öz

Farabi'nin Kitabu'l-vahid ve'l-Vahde isimli eseri, isminden de anlaşılacağı gibi
tamamen "bir" kavramı üzerine yazılmış müstakil bir e:;ıordir. Filozofumuz, bazı
eserlerinde "Bir" kavramını, kendisiyle Zorunlu Varlığın Birliği ve diğer varlıkların
çok'luğu anlamında ele almıştır. Bu eserde ise, pek çok açıdan sadece "bir" ve "çok"
kavramı ele alınmıştır. Özellikle de bu iki kavramın çeşitli boyutlarıyla nesnelerle
ilişkisi mantık ve ontoloji zemininde tartışılmıştır. Bu yönüyle eser, Farabi'nin mantık,
epistemoloji ve ontoloji düşüncesini daha yakından anlama fırsatı veren önemli bir
eserdir.

Anahtar Kelimeler

Fiirabi, Zorunlu Varlık, Bir/lik, Çok/luk, Mantık

The Concept of Unity and Multiplicity in Farabi's Work Called Kitabu'l-Vahid ve'I-Vahde

Öz

Kaynakça

• Am idi, Seyfüddiiı, Kitabu '1-Mübin, ji Şerh i Elfazı'l-Hukema ve '1-Miitekellimin, (Abdü'l-Emin el-A'sem, el-Mustalalıu '/-Felsefi içinde) Kahire, 1989
• Aristoteles, Fizik, çev.: Saffet Babür. İstanbul 1997
• lu-istot~les, Metafizik, çev.: Ahmet Arslan, İstanbul 1996
• Aristoteles, Organonl. (Kategoryalar), çev.: H. Ragıp Atadem ir, İstanbul 1995
• Atay, Hüseyin, Farabi ve İbn Sina)'a Göre Yaratma, Ankara 1974
• Ateş, Ahmet, "Farabl'nin Eserlerinin BibliyografYası", Farabi Tetkikleri I, İÜEF. Yayınları İstanbul 1950
• Aydın, i. Hakkı, Farabi'de Metafizik Düşünce, İstanbul2000
• Aydınlı, Yaşar, Farabi'de Tanrı-İnsan ilişkisi, İstanbul 2000
• Ayık, Hasan, "Felsefi Kavramlarm Oiuşmas:nda Farabi'nin Rolü," GÜÇİF. Dergisi, 2005/1-2, cilt: IV, sayı: 7-8, ss. 77-94
• Cevizci, Ahmet, Fe ls efe Sözlüğü, İstanbul 2002
• Deborah L., Black, "Farab'i" İslam Felsefesi Tarihi, 1-111, edit.: S. Hüseyin Nasr, Oliver Learnan, çev.: Şamil Öçal, H. Tuncay Başoğlu, İstanbul 2007
• Ebheri, İsagfici, metin, çeviri, inceleme: Hüseyin Sarıoğlu, İstanbul 1998
• el-Behiy, Muhammed, İslam Düşüncesinin İlahi Yönü, çev.: Sabri Hizmetli, Ankara 1992
• Emiroğlu, İbrahim, Anahatlarıyla Klasik Mantık, Bursa 1999
• Farab'i, Kitabu Arai Elıli'l-Medineti'l-Fdzıla, Mısır trsz., Türkçe tercümesi; el-lvfedinetii'l-Fdzıla, çev.: Nafız Danışman, İstanbul 1990
• Farab'i, es-Siydsetii 'l-Medeniyye, Haydarabad 1927
• Farab'i, Fusıilu'l-Medenf, nşr.: D.M. Dunlop, çev.: Hanif! Özcan, İzmir, 1987
• Farabi, Kitabu'l-Valıid ve'l-Vahde, nşr.: Muhsin Mehdi, Casablar~l(a, 1989
• Farab'i, Ki tab u 'l-Elfdzı 'l-Miista'nıele Fi '/-Mantık, nşr.: Muhsin Mehdi, Beyrut 1986
• Farabi, Kitabu'l-Hurfif, nşr.: Muhsin Mehdi, Beyrut 1990
• Fa_rabi, Kitabu İsdgıici, ve '1-Medlıal, nşr,: Refik el-Acem, el-Mantık İnde 'I-F artibi içinde) BeyTUt 1985