HADÎSTE BAĞLAM -BAĞLAMIN ANLAM ALANI, ÇEŞİTLERİ VE ÖNEMİ-

Yıl 2013, Cilt: 18 Sayı: 1, 0 - 0, 30.06.2013

Nurullah Agitoğlu

Öz

Geçmişten günümüze İslâmî ilimler sahasında ortaya çıkan tartışmaların çoğunu, Kur'ân ve
hadîslerin doğru anlaşılması hususu oluşturur. Hadîslerden kaynaklanan problemler de hadîslerin
sübûtu hakkında olanlar ile hadîsleri anlama ve yorumlama ile ilgili olanlar şeklinde ele
alınmaktadır. Hz. Peygamber döneminden uzaklaşılması ile birlikte hadîslerin doğal ortamının
kaybolması ve rivâyetlerdeki bazı eksikliklerin yanı sıra zamanın, coğrafyanın ve muhatapların
değişmesi, tabiî olarak hadîslerin farklı anlaşılması ya da anlaşılamamasının önemli
nedenlerinden olmuştur. Günümüzde hadîslerden layıkıyla istifade edememenin büyük oranda
bu durumdan kaynaklandığı söylenebilir. Özelde hadîsler, genelde tüm metinler için düşünülecek
olursa, bir metni anlamak sadece o metnin dilini anlamaktan ibaret değildir. Metni anlamak için
oluştuğu şartlara ve ortama bakmak faydalı olacaktır. İşte, bir ifadenin, sözün veya metnin ortaya
çıktığı ve şekillenmesine yardım eden unsurlar onun bağlamını gösterir. Bağlam bu bakımdan
metnin doğru anlaşılmasının ve isabetli yorumlanmasının anahtarı rolünü üstlenmektedir. Bu
çalışmada, hadîslerin anlaşılmasında önemli bir nokta olan bağlam, çeşitleri ve önemi üzerinde
durulmuştur. Bağlamın, İç Bağlam ve Dış Bağlam şeklinde iki kısma ayırılmasının isabetli olacağı,
İç bağlamın kendi içinde, Dilsel, Konusal, İşlevsel ve Varoluşsal gib başlıklarla; Dış Bağlamın ise
Zamansal, Kültürel, Sosyal, Coğrafi, Beşeri ve Psikolojik ile Siyasi şeklinde alt başlıklarda ele
alınması düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Hadîs, Rivâyet, Anlama, Yorumlama ve Bağlam

The Context in Hadith: Meaning in the Context Area, Types and Its Significance

Öz

Kaynakça

• Akbayır, Sıddık, Cümle ve Metin Bilgisi Okuma Anlama Yorumlama Çözümleme, Kendi Yay., İstanbul 2006.
• Aksan, Doğan, Anlambilim: Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi, Engin Yay., Ankara 2005.
• ----------, Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim, Cilt:1, TDK Yay., Ankara 2007.
• Albayrak, Halis, Kur'ân'ın Bütünlüğü Üzerine, Şule Yay., İstanbul 2009.
• Aslan, Nasi, “Sünnetin Günümüze Taşınması”, Diyanet İlmi Dergi, (Peygamberimiz Hz. Muhammed (sas) Özel Sayı), Ankara 2003, s. 351.
• Başkan, Özcan, Bildirişim, İnsan Dili ve Ötesi, Multılıngual, İstanbul, 2003.
• Braudel, Fernand, Uygarlıkların Grameri, (Çev.: Mehmet Ali Kılıçbay), İmgeYay., Ankara 2006.
• Coser, Lewıs, A., Sosyolojik Düşüncenin Ustaları, Tarihsel ve Toplumsal Bağlamlarda Fikirler, (Çev.: Himmet Hülür, Serhat Toker, İbrahim Mazman), DekiYay., Ankara 2008.
• Coşkun, Selçuk, Hadîs Değerlendirmelerinde Bütünlük, Aktif Yay., Ankara 2003.
• ----------, “Anlam Değişmelerinin Sebep Olduğu Anakronik Bakış ve Hadîs Yorumlarındaki Yanıltıcılığı”, EKEV Akademi Dergisi, Sayı: 35, Erzurum 2008.