HZ.ÖMER DÖNEMİNDEKİ FETİHLERİN ARDINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN TEBLİĞ FAALİYETLERİ (Irak-Suriye-Cezire-Mısır)

Yıl 2011, Cilt: 16 Sayı: 2, 0 - 0, 30.12.2011

Mehmet Akbaş

Öz

Arabistan Yarımadası dıĢına yapılan ilk Ġslami fetihlerin ardından çok sayıda sahâbî Ġslâm‟ı tebliğ faaliyetlerinde bulunmak için Medine‟den ayrılarak değiĢik coğrafyalara yerleĢmiĢlerdir. Irak, ġam, Cezire ve Mısır‟a yerleĢen sahâbîler eğitim-öğretim faaliyetleriyle Ġslâm‟ın öğretilmesine katkıda bulunmuĢlardır. BaĢta Irak ve ġam olmak üzere binlerce sahâbî değiĢik coğrafyalara yerleĢmiĢtir. Bunlar etraflarında halkalar oluĢturan insanlara Hz. Peygamber‟den öğrendikleri hadisleri aktarmıĢlardır. Halife Hz. Ömer insanların Ġslâm‟ı öğrenmesi için Hz. Peygamber‟in önde gelen sahâbîlerinden bazılarını sırf bu iĢ görevlendirmiĢtir. MeĢhur sahâbî Abdullah b. Mes‟ûd‟u Irak‟a, Muâz b. Cebel‟i ise ġam‟a göndermiĢtir. Bu sahâbîlerin derslerinde tabiîn nesli dediğimiz insanlar arasında yüzlerce alim yetiĢmiĢtir. Bunlar Ġslâm‟ı en güzel Ģekilde öğrenmiĢ bir nesil olarak ortaya çıkmıĢtır. Bu konuda bir giriĢ mahiyetinde olan bu makalemizde bazı meĢhur sahâbîlerin adı geçen coğrafyalarda Ġslâm‟ı öğretme adına gösterdikleri gayretlerden bahsedeceğiz.

Anahtar Kelimeler

Sahâbe, Fetih, Tebliğ, Irak, ġam, Cezire, Mısır

Notification Activities After The Islamic Conquests During The Time Of Caliph Omar (Iraq-Syria-Jazeera-Egypt)

Öz

Kaynakça

• Abdurrahman Acar, “Diyarbakır‟ın Ġslam‟la/Sahâbe ile TanıĢması” Diyarbakır I. Uluslararası Nebiler Sahâbîler Azizler ve Krallar Kenti Sempozyumu, Diyarbakır, 25-27 Mayıs 2009.
• Abdurrezzak, Ebû Bekir b. Hemmam es-San‟ânî (211/826), Musannef, I-XI, nĢr. Habiburrahman el-A‟zamî, Beyrut: el-Meclisu‟l-Ġlmî 1983.
• Ahmed b. Hanbel (241/855), Müsned, I-VI, Ġstanbul: Çağrı Yayınları 1992. Buhârî, Ġsmail b. Ġbrahim (256/870), Sahih, I-VIII, Ġstanbul: Çağrı yay. 1992.
• Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdullah el-Ġsbehanî (430/1038), Hilyetu’l-evliyâ ve tabakâtü’l-esfiyâ, I-X, Beyrut ts.
• Halife, Hamid Muhammed, el-Ensâr fi’l-asri’r-râşidî, Ġmârât: Mektebetü‟s-Sahâbe, 2003.
• Halife b. Hayyât (240/854), Tabakât, I-II, nĢr. Süheyl Zekkar, DımaĢk: Vezaretü‟s-Sekafe 1996.
• Hudayri, Muhammed b. Abdullah b. Ali, Tefsirü’t-tabiîn ( arz ve dirase mukarene), I-II, Riyad: Dârü‟l-Vatan, 1999.
• Ġbn Abdilber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdullah b. Muhammed (463/1071), el-İstîâb fi ma’rifeti’l-ashâb, I-IV, nĢr. Ali Muhammed el-Becâvî, Kahire: Ts. Ġbn Asâkir, Ebu‟l-Kasım Ali b. Hasan (571/1170), Tarihu medineti Dımaşk, I-LXXX, nĢr.
• Muhibbuddin Ebû Saîd Ömer b. Garame el-Amravî, Beyrut: Daru‟l-Fikr 1995-1998,.
• Ġbn Hacer, ġihabuddin Ebu‟l-Fazl Ahmed b. Ali el-Askalânî (852/1448), el-İsâbe fi temyizi’s-sahâbe, I-IX, nĢr. Adil Ahmed Abdulmevcud, Ali Muhammed Mukavviz, Beyrut: Daru‟l-Kütübü‟l-Ġlmiyye 1995.
• Ġbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed b. Saîd (456/1064), Cevâmiu’s-sîre, trc. M. Salih Arı, Ġstanbul: Çıra Yayınları 2004.
• Ġbn HiĢam, Ebû Muhammed Abdulmelik (218/833), es-Sîretü’n-nebevîyye, I-IV, nĢr. Mustafâ es-Sekkâ v.dğr., Beyrut: Daru‟l-Fikr 1999.
• Ġbn Sa'd, Muhammed (230/844), et-Tabakâtü’l-kübrâ, I-IX, nĢr. Ġhsan Abbas, Beyrut: 1968. Ġbnü‟l-Esir, Ġzzüddin (630/1236), Üsdü’l-gâbe fi ma’rifeti’s-sahâbe, I-VII, y.y. 1970.
• Kazıcı, Ziya, İslâm Eğitim Tarihi, Ġstanbul: Bir Yayıncılık 1983. el-KuĢeyrî, Ebû Ali Muhammed b. Said b. Abdurrahman (334/947),
• Tarihu Rakka ve men nezeleha min ashâbi Resûlillah ve’t-tabiîn ve’l-fukahâ ve’l-mühaddisîn, nĢr. Ġbrahim Salih, DımaĢk: Daru‟l-BeĢair 1998.
• Mevlânâ, ġiblî Numanî, Hz. Ömer ve Devlet idaresi, I-II, trc. Talip YaĢar Alp, Ġstanbul: Hikmet Yayınları 1986.