Values Education In Alternative Education Approaches

Year 2022, , 951 - 966, 21.09.2022

Burcu Candemir , Yunus Tunç , Davut Açar , Mehmet Sağlam

https://doi.org/10.18069/firatsbed.1103296

Cited By: 1

Abstract

Early childhood is a period in which critical developments are completed for children. During this period, the child develops in the areas of physical, cognitive, lingual, social-emotional and self-care skills. In this period, as the child interacts with the social environment, he encounters the social reflection of the concept of value. Value appears as a concept that is imposed on people. Respect, love, helpfulness, sharing are just a few of these values. The child comes into contact with and adopts these values in society, starting with his family, which is his first social environment. In the early childhood period, preschool education environments offer a rich stimulating environment to the child. Values are added to the education program as "values education" in pre-school education environments and are processed in a blended manner within the program. However, values education is handled from different perspectives not only in preschool education program but also in alternative education approaches. These alternative education approaches can be listed as Montessori, Reggio Emilia, Waldorf education approaches, Open Education, Bank Street (Developmental Interaction), Child to Child, Head Start, High Scope and Project approaches. This research aims to provide information on values education practices in alternative education approaches in the literature.

Keywords

Values Education, Alternative educational approaches, Montessori, Reggio, Waldorf

ALTERNATİF EĞİTİM YAKLAŞIMLARINDA DEĞERLER EĞİTİMİ

Abstract

Erken çocukluk dönemi çocuklar için kritik gelişmelerin tamamlandığı bir dönemdir. Bu dönemde çocuk fiziksel, bilişsel, dil, sosyal-duygusal ve öz bakım becerileri alanlarında gelişmektedir. Bu dönemde çocuk sosyal çevre ile etkileşim kurdukça değer kavramının toplumsal yansımasıyla karşılaşmaktadır. Değer, insana yüklenen bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Saygı, sevgi, yardımseverlik, paylaşma, bu değerlerden yalnızca birkaç tanesidir. Çocuk, ilk sosyal çevresi olan ailesinden başlamak üzere toplumda bu değerlerle temas etmekte ve benimsemektedir. Erken çocukluk döneminde okul öncesi eğitim ortamları çocuğa zengin uyarıcı bir çevre sunmaktadır. Değerler okul öncesi eğitim ortamlarında eğitim programına “değerler eğitimi” olarak eklenmekte ve programın içerisinde harmanlanmış şekilde işlenmektedir. Ancak değerler eğitimi yalnızca okul öncesi eğitim programında değil alternatif eğitim yaklaşımlarında da farklı bakış açılarıyla ele alınmaktadır. Bu alternatif eğitim yaklaşımları; Montessori, Reggio Emilia, Waldorf eğitim yaklaşımları başta olmak üzere Açık Eğitim, Bank Street (Gelişimsel Etkileşim), Çocuktan Çocuğa, Head Start, High Scope ve Proje yaklaşımı olarak sıralanabilir. Bu araştırma, literatürde alternatif eğitim yaklaşımlarında değerler eğitimi uygulamalarına yönelik bilgi vermeyi amaçlamaktadır.

Keywords

Değerler eğitimi, Alternatif eğitim yaklaşımları, Montessori, Reggio, Waldorf

References

• Allport, G., Vernon, P. ve Lindzey, G. (1960). Study of values. Houghton Mifflin.
• Akbas, O. (2004). Türk milli egitim sisteminin duyussal amaçlarinin ilkögretim II. kademedeki gerçeklesme derecesinin degerlendirilmesi. Yayimlanmamis doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Egitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16), 9-27.
• Akbaş, O. (2006). Yeni ilköğretim programlarının değer eğitimi boyutunun incelenmesi. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresinde Sunulmuş Bildiri.
• Akto, A. & Akto, S. (2020). Erken çocukluk ve değerler eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13 (74).
• Aral, V. (2012). Eğitimin temeli olarak özgür irade. Düşün ve Ötesi Dergisi, 2. http://www.dusunuyorumdergisi.com/ adresinden 12 Aralık 2021 tarihinde erişildi.
• Arıkan, A. (2011). Değerler eğitiminin tanımı, önemi ve kapsamı. Okulöncesi dönemde değerler eğitimi, 1-26.
• Arıkan, A. (2016). High/scope programı. (Ed. Z. F. Temel), Erken çocukluk eğitiminde yaklaşımlar ve programlar. Vize Yayıncılık.
• Arslan, M. (2008). Günümüzde Montessori pedagojisi. Milli Eğitim Dergisi, 36 (177), 65-79.
• Aslan, M. (2011). İlköğretimde karakter eğitimi ve öğrencilere kazandırılması gereken değerler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Astley, K., & Jackson, P. (2000). Doubts on spirituality: Interpreting Waldorf ritual. International journal of children's spirituality, 5(2), 221-227.
• Aydın, İ. (2015). Alternatif Okullar. (5 th ed.) Pegem Akademi Yayınları.
• Aydın, M. (2009). Sorun Çözme Becerisi ile Yaratıcılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Aydın, M. Z. & Gürler, A. Ş. (2010). Okulda değerler eğitimi. Eğitime Bakış- Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 6(18), 16-19.
• Arıkan, A. (2011). Değerler eğitiminin tanımı, önemi ve kapsamı (Ed. Arzu Arıkan). Okulöncesi Dönemde Değerler Eğitimi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisi.
• Barnes, H. (1980). An introduction to Waldorf education. Teachers college record, 81(3), 323-36.
• Barnes, H. (1991). Learning that grows with the learner: an introduction to waldorf education. Educational Leadership, 49(2), 52-54.
• Bayram, B. (2014). Değerler eğitiminde Montessori yöntemi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Beken, S. (2009). Montessori yönteminin etkinliklerinin 5-6 yaş çocuklarının el becerilerinin gelişimine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Berryman, J. W. (2002). The Complete guide to godly play (1)-An imaginative method for presenting scripture stories to children. USA: The National Council of Churches of Christ.
• Bower, B. (2006). Montessori learning aid. Science News, 170(14). 26-29.
• Bozkurt Polat, E. (2021). Okul öncesinde sosyal değerler eğitimi programının öz düzenleme, sosyal beceri ve problem davranışlar üzerindeki etkisi, FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 18, 287-316.
• Büyüktaşkapu, S. (2012). Montessori yaklaşımı ve okul öncesinde fen eğitimi. Türk Bilim Araştırmaları Vakfı Tübav Bilim Dergisi, 5 (3), 19-25.
• Cadwell, L. B. (2003). The Reggio Approach to early childhood education: Bringing learning to life. Teachers College Columbia University.
• Cadwell, L. B. (2011). Eğitimciler ve anne babalar için: Reggio Emilia Yöntemiyle Harika Çocuk Yetiştirmek. Kaknüs Yayınları.
• Cancemi, J. (2009). The meaning of assessment with and through young children: A socio-cultural perspective [Doctoral dissertation], University of Bath.
• Candemir, B. & Candemir, M. L. (2021). Dezavantajlı/risk altındaki gruplar: ergenler (Ed. Doğan, H.), Sosyal hizmette dezavantajlı risk altındaki gruplar ıı. Nika Yayınevi.
• Cevherli, K. (2018). Okul öncesi değerler eğitiminde yeni bir model anlayışı: Boğaziçi eğitim modeli. Journal of International Social Research, 11 (61).
• Cüceloğlu, D. (1995). İyi düşün doğru karar ver. Sistem Yayıncılık.
• Çağlar, A. (2005). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi. Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. Morpa Kültür Yayınları.
• Çakıroğlu Wilbrant, E., Aydoğan, Y. & Kılınç, F. E. (2008). Montessori yöntemiyle kaynaştırma eğitimi. Poyraz Ofset.
• Çakıroğlu Wilbrant, E. (2009). Maria Montessori yöntemiyle çocuk eğitimi sanatı eğitimciler ve Ebeveynler İçin El Kitabı. Sistem Yayıncılık.
• Dahlberg, G. & Moss, P. (2010). Introduction: our Reggio Emilia (s.1-22). In C, Rinaldi. (Ed.), In dialogue with Reggio Emilia: listening, researching and learning. NY: Routledge, Taylor& Francis Group.
• Dewey, J. (1966). Tecrübe ve Eğitim. F. Başaran & F. Varış (Çev.).
• Dinç, B. (2011). Okulöncesi dönemde değerler eğitiminin yeri ve önemi A. Arıkan (Ed.). Okulöncesi Dönemde Değerler Eğitimi. Anadolu Üniversitesi Web-Ofset Tesisi, 149-164.
• Doğanay, A. (2009). Değerler eğitimi. (Ed. Cemil Öztürk). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Pegem Yayıncılık.
• Durmuş. Ç. (1996). Değerlerin meslek grupları açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Driscoll, A., & Nagel, N. G. (1999). Childhood Education. Birth-8. Allyn and Bacon.
• Durakoğlu, A. (2010). Maria Montessori’ye göre çocuğun doğası ve eğitimi [Yayımlanmamış Doktora tezi], Gazi Üniversitesi.
• Durakoğlu, A. (2011). Maria Montessori’ye göre okul öncesi çocukluk döneminin özellikleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 133-145.
• Easton, F. (1997). Educating the whole child, “head, heart, and hands”: Learning from the Waldorf experience. Theory into practice, 36(2), 87-94.
• Edwards, C. P. (2002). Three approaches from Europe: Waldorf, Montessori, and Reggio Emilia. Early childhood research & practice, 4(1), 2-14.
• Erakkuş, Ö. & Şanver, M. (2016). Montessori okullarında temel eğitimde din ve değerler eğitimiyle ilgili dersler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29(2), 431-444.
• Eratay, E. (2011). Montessori yönteminin etkililiği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 11-19.
• Erdoğmuş, Z. (1976). “Değerler, norm ve sosyal kontrol”, Sosyoloji. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Fazlıoğlu, Y. (2012). Çocuktan çocuğa yaklaşımı. (Ed. Z. F. Temel). Erken çocukluk eğitiminde yaklaşımlar ve programlar. Vize Yayıncılık.
• Feather, N. T. (1995). Values, valences, and choice: The influences of values on the perceived attractiveness and choice of alternatives. Journal of personality and social psychology, 68(6), 1135.
• Filippini, T., & Ferrari, A. (2012). Öğrenme Mucizesi: Reggio Emilia, 6. Ulusal Erken Çocukluk Kongresinde Sunulan Bildiriler ve Atölye Çalışmaları. (25-26 Şubat), İzmir.
• Hacıkadiroğlu, V. (2002). Değerlerin temellendirilmesi. Bilgi ve Değer Sempozyum bildirileri. Ş. Yalçın (Ed.), Vadi Yayınları.
• Haines, A., Baker, K. & Kahn, D. (2000). Optimal outcomes along social, moral, cognitive, and emotional dimensions, The NAMTA Journal,25(2), 27-59.
• Harrıngton, S. (1993) Waldorf education: an ınnovative tradition, Momentum, 24(1), 17-21.
• Hökelekli, H. (2013). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi [psychology and education of values in family, school and society]. Timaş Publication.
• Huchingson, R., & Huchingson, J. (1993). Waldorf education as a program for gifted students. Journal for the Education of the Gifted, 16(4), 400-419.
• Greenberg, M. T., Weissberg, R. P., Zins, J. E., Frederiks, L., Resnik, H., & Ellias, M. J. (2003). Enhancing school-basen prevention and YouTube development through coordinated social, emotional and academic learning, Amerikan Psychologist, 58(6/7), 466-474.
• Gutek, G. L. (2004). The Montessori method, the origins of an educational ınnovation: ıncluding an abridged and annotated edition of Maria Montessori’s the montessori method. United Stated of America: Rowman & Lıttlefıeld Publishers.
• Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkiler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 82-93.
• Güneş, F. P. (2018). Değerler Eğitimi Etkinliklerinin Okul Öncesi Dönem 5 Yaş Çocuklarının Değer Algıları ve Sosyal-Duygusal Gelişimleri Üzerine Etkisi [Yüksek Lisans Tezi], Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Güngör, E. (2010). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar. Ötüken Yayınları.
• Güral, M. (2015). Montessori eğitim yaklaşımında çocuğun özgürlüğü. The Journal of Academic Social Science Studies, 37, 447-457.
• Gürsoy, K. (2002). Özgürlük tek başına değer olabilir mi? (Ed: Ş. Yalçın). Bilgi ve Değer Sempozyumu Bildirileri. Vadi Yayınları.
• Kamakura, W.A. & Novak. T. P. (1992). Value-system segmentation: exploring the meaning of LOV. Journal of Consumer Research, 19, 119-132.
• Kartal, H., (2011). Geçmişten günümüze erken çocukluk eğitimi uygulamaları, (2. bs.). Ezgi Kitabevi Yayınları.
• Kapkın, B. (2018). Etkinlik temelli değerler eğitimi programının 5-6 yaş çocukların sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi], İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Katz, L. G. & Chard, S.C. (2000). Engaging children’s minds: the project approach. (Second Edition). Stanmford: Ablex Publishing Corporation.
• Kayılı, G. (2010). Montesori yönteminin anaokulu çocuklarının ilköğretime hazırbulunuşluklarına etkisinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi], Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Keçecioğlu, Ö. (2015). MEB okul öncesi eğitim programı ve montessori yaklaşımına göre eğitim alan 5 yaş çocuklarının sosyal becerilerinin karşılaştırılması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililerinin araştırılması [Yayımlanmamış doktora tezi], Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kınık, B. (2018). Montessori temelli bireysel eğitim programının özel gereksinimli çocukların problem çözme becerisine etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kirschenbaum, H. (1995). 100 Ways To Enhance Values and Morality in Schools and Youth Settings. Allyn & Bacon/Simon & Schuster Educational Group, 160 Gould Street, Needham Heights, MA 02194-2310.
• Koçer, H. (2012). Açık eğitim. (Ed. Z. F. Temel). Erken çocukluk eğitiminde yaklaşımlar ve programlar. Vize Yayıncılık.
• Korkmaz, H. E. (2005). Montessori metodu ve Montessori okulları: Türkiye’de Montessori okullarının yönetim ve finansman bakımından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koçyiğit, S., & Kayılı, G. (2008). Montessori eğitimi alan ve almayan anaokulu öğrencilerinin sosyal becerilerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 511-516.
• Kuçuradi, I. (1998). İnsan ve değerleri. Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kuşçu, Özden, Yağmur Bozdaş & S. Sunay Yıldırım Doğru. Montessori eğitiminin çocuklarda sorumluluk alma, sırasını bekleme, başladığı işi bitirme becerisine etkisinin değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi. 12(27), 307-322.
• Korkmaz, E. (2013). Montessori metodu özgür çocuklar için eğitim. Algı Yayın.
• Lillard, A., & Else-Quest, N. (2006). The early years: evaluating montessori. science, 313(5795), 1893-1894.
• Lillard, P. P. (2013). Montessori modern bir yaklaşım. O. Gündüz(Çev.). Kaknüs Yayınları.
• Lillard, P. P. (2014). İlk ve ortaokulda montessori eğitimi, doğumdan erişkinliğe uzanan kapsayıcı bir eğitim yaklaşımı. O. Gündüz(Çev.). Kaknüs Yayınları.
• Mehmedoğlu, A. U. (2007). Üniversite öğrencilerinin değer yönelimleri ve dindarlık” Değerler Eğitimi R. Kaymakcan (Ed.). DEM/Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Mencious, L. (1997). Moral education: A comparative study of the confucian plutonic and kohlbergian approaches: Michigan: UMI Dissertation Services.
• Michael, S., & John, U. (1988). Social studies for children (A guide to basic instruction). (9. ed.). New Jersey: Prentice hall.
• Montessori, M. (1948). To educate the human potential thiruvanmiyr, Kalashetra Publications.
• Montessori, M. (1973). From childhood to adolescence. Trans. The Montessori Educational Research Center.
• Montessori. M., Jr. (1970). Maria Montessori's contributions to a better understanding of the human being. In A. M. Joosten & R. K, Gupta(Eds.). Maria Montesssori's contribution to educational thought and practice. New Delhi Society.
• Montessori, M. (2015). Emici zihin. O. Gündüz (Çev.). Kaknüs Yayınları.
• Montessori, M. (2016a). Çocuğunuz hakkında bilmeniz gerekenler. Z. Baykul (Çev.). Kaknüs Yayınları.
• Montessori, Maria (2016b). Çocukluğun sırrı. S. Bilgin (Çev.). Kaknüs Yayınları.
• Mutlu, B., Ergişi, A., Bütün Ayhan, A., & Aral, N. (2012). Okul öncesi dönemde Montessori eğitimi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 1 (3), 113-128.
• McCrary, J. H. (1999). Children's Heroes and Heroines: Developing Values Manifested through Artwork.
• McDermott, R. (1992). Waldorf education in America: A promise and its problems. Questia Journal, 15(2), 82.
• Morrison, G. S. (2007). Early childhood education today. Kevin M. Davis.
• New, R. S. (1993). Reggio Emilia: Some Lessons for US Educators. ERIC Digest.
• New, R. S. (1989). Early Child Care and Education, Italian Style: The Reggio Emilia Daycare and Preschool Program.
• Nicholson, D. W. (2000). Layers of experience: Forms of representation in a Waldorf school classroom. Journal of curriculum studies, 32(4), 575-587.
• Oğuz, V., & Köksal Akyol, A. (2006). Çocuk eğitiminde Montessori yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1), 243-256.
• Oğuzkan, Ş., & Oral, G. (2003). Okul öncesi eğitim. MEB Yayınlan.
• Olcaytuberli, N. (2019). Montessori modeli ile din ve değerler eğitimi (İstanbul Örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Oruç, C. (2019). Montessori eğitim yaklaşımının din eğitimine uygulanması: Godly play örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 17 (38), 235-266.
• Ömeroğlu, E. & Sapsağlam, Ö. (2016). Okul öncesinde karakter ve değerler eğitimi: teoriden uygulamaya. Pegem Yayınları.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme. (5.baskı), Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Özerem, A., & Kavaz, R. (2013). Montessori aproach in pre-school education and ıts effect. The Online Journal of New Horizons in Education, 3 (3), 12-25.
• Öztürk Samur, A. (2011). Değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerine etkisi. [Yayımlanmamış doktora tezi], Konya Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öztürk Samur, A. & Deniz, M. E. (2014). Değerler eğitimi programının 6 yaş çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerine etkisi, Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(4), 463-481.
• Öztürk, Ş., Şahin, Ş. & Mercan, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin okul öncesi eğitime ilişkin görüşleri (Ondokuzmayıs Üniversitesi Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 175-186.
• Özütürk, Ş., (2006). Avustralya’da new south wales erken çocukluk eğitimi programı: bir reggio emilia örneklemesi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 30-38.
• Pridmore, P., & Stephens, D. (2000). Children as partners for health. London: Zed Books.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values, New York: Free Press.
• Rose, H., & Montessori. M. (2006). Cosmic Education, http://ww.rosehillmontessori.com/ adresinden 9 Aralık 2021 tarihinde erişim sağlanmıştır.
• Rule, A.C., & Welch, G. (2008). Using object boxes to teach the form, function, and vocabulary of the parts of the human eye. Science Activities, 145(2), 13-22.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73-88.
• Schafer, C. (2006). Ömür törpüsü mü? Bal küpü mü?. Ceyda Aydın (çev.). İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Schaefer, M.P. (2012). Determining methods for teaching character education in elementary schools. PhD Thesis. Northcentral University, Arizona.
• Schmid, J. (1970). Religion, Montessori, and the home-an approach to the religious education of the young child. New York: Benziger Inc.
• Schwartz, S. H. (1992a). Universals in the content and structure of values: theorotical advances and empirical tests in 20 countries. Advances in Experimental Social Psychology. 25, 1-65.
• Schwartz, S. H. (1994b). Are there universal aspects in the structure and content of human values? Journal of Social Issues, 50(4), 19-45.
• Schwartz, S. H., Melech, G., Lehmann, A., Burgess, S., Harris, M. & Owens, V. (2001). Extending the cross-cultural validity of the theory of basic values with a different method of measurement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 32 (5), 519-520.
• Selçuk, S. (2016). Montessori yönteminin anaokulu çocuklarının büyük kas becerilerine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Seçer, Z. (2012). Bank Street (Gelişimsel etkileşim) yaklaşımı. (Ed. Z. F. Temel), Erken çocukluk eğitiminde yaklaşımlar ve programlar içinde (193-223.ss.). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Skibbe L. E., Connor C. M., Morrison F.J., & Jewkes A. M. (2011). Schooling effects on preschoolers: self regulation, early literacy, and language growth. Early Childhood Research Quarterly, 26(1), 42–49.
• Spaggiari, S. (1998). Okulların yönetiminde toplum-öğretmen ortaklığı. Çocukların yüz dili: Erken çocukluk eğitimine Reggio Emilia yaklaşımı, ileri yansımalar, 99-112.
• Steiner, R., & Bowen-Wedgwood, E. K. (1985). An introduction to Waldorf education. Anthroposophic Press.
• Superka, D. (1976). Values Education Sourcebook, Social Sciences Consortium, Bolder, Colorado.
• Şen, Ü. (2007). Milli Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şahintürk, Ö. (2012). Montessori yönteminin okul öncesi dönemde öğrencilerin yaratıcı düşünmelerine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tanyol, C. (1960). Sosyal ahlak/ laik ahlaka giriş. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Temel, F., (1997). İtalya (Reggio Emilia)’dan Yeni Bir Okul Öncesi Eğitim Projesi, Okul Öncesi Eğitim Sempozyumu, Okul Öncesi Eğitimde Yeni Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara
• Temel, F. (2005). “Okul öncesi eğitimde yeni yaklaşımlar”. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi. 6 (62).
• Temel, Z., & Dere Çiftçi, H. (2001). Okul Öncesi Eğitimde Yaklaşımlar Gazi Üniversitesi. Anaokulu Anasınıfı Öğretmen El Kitabı.
• Temel, Z. F. , Kandır, A. , Erdemir, N. & Çiftçibaşı, H. K. (2003). Okul öncesi eğitimde proje yaklaşımı ve program örnekleri. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
• Thornton, L., & Brunton, P. (2015). Understanding the Reggio approach: Early years education in practice. Routledge.
• Toran, M., (2011). Montessori yönteminin çocukların kavram edinimi, sosyal uyumları ve küçük kas motor becerileri üzerindeki etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tüfenkçi, S., & Çetin, M. (2017). Rousseau’da insan doğası ve değerler eğitimi. Hitit İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16 (32), 487-506.
• Unesco (2002). Framework for action on values education in early childhood. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000128712 adresinden 29 Kasım 2021 tarihinde erişildi.
• Ülavare, P. & Veisson, M. (2015). Values and values education in Estonian Preschool Chilcare Instutions. Journal of Teacher Education for Sustainability, 17 (2),108-124.
• Yalçın, F. ve Aktan Acar, E. (2021). 20. Yüzyıla yön veren erken çocukluk eğitimi müfredat modelleri. Erken çocukluk eğitimine giriş (s. 371) içinde. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yavuzer, H. (2005). Doğum öncesinden ergenlik sonuna çocuk psikolojisi.
• Yazıcı, M. (2014). Değerler ve toplumsal yapıda sosyal değerlerin yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 209-223.
• Yeşil, R. & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
• Yeşilyurt, E. (2019). Değerler eğitimine uygunluğu açısından öğretim yöntem ve tekniklerinin incelenmesi: bir derleme çalışması. Ekev Akademi Dergisi, 23(77), 121-146.
• Yıldırım Doğru, S. (2009). Özel eğitimde kullanılan alternatif programlar (Montessori Yaklaşımı). Türk Bilim Araştırma Vakfı Bilim Dergisi, 2(1), 107-116.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H., 2011. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, (8.bs.). Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Yılmaz, A. (2012). Head start programı. (Ed. Z. F. Temel), Erken çocukluk eğitiminde yaklaşımlar ve programlar. Vize Yayıncılık.
• Yiğit, T. (2008). Okul öncesi eğitim kurumlarında Montessori ve geleneksel öğretim yöntemleri alan çocukların sayı kavramını kazanma davranışlarının karşılaştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yiğittir, S. (1960). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4 ve 5. sınıf değerlerinin kazanılma düzeyi. [Yayımlanmamış doktora tezi], Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yuvaci, Z. (2013). Okulöncesi değer eğitimi uygulayan okullardan seçilen değerlerin ve etkinliklerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi], Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yücesan, Y., & Özyürek, A. (2017). Montessori eğitimi alan ve almayan okul öncesi dönem çocukların problem davranışlarının incelenmesi. Lefke Avrupa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 215-226.
• Unesco, (2002). Framework for Action on Values Education in Early Childhood. Reports Descriptive ,Multilingual/Bilingual Materials. http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001287/128712e.pdf