KARACADAĞ’DA GÖÇEBE HAYVANCILIK VE GÖÇERLER

Year 2014, , 1 - 12, 03.02.2016

Taner Kılıç

https://doi.org/10.18069/fusbed.34839

Cited By: 2

Abstract

Türkiye ortalama yükseltisi fazla ve dağlık alanların geniş yer kapladığı bir ülkedir. Kısa mesafeler arasındaki yükselti farkı fazla olduğundan, göçebe hayvancılık ve yaylacılık faaliyetleri bakımından büyük bir potansiyele sahiptir. Kırsal ekonomik düzenin zenginliklerinden biri olan göçebe hayvancılık faaliyeti ise ülkemizde giderek önemini yitirmektedir. Göçebe hayvancılık faaliyetlerinin önemini yitirmesinde; mera alanlarının daralması ve göçebe hayvancılık faaliyetlerinin zorlu ekonomik koşullarını sürdüremeyen göçebelerin yerleşik hayata geçmesi etkili olmaktadır. Şanlıurfa ve Diyarbakır il sınırları içerisinde yer alan Karacadağ volkanik kütlesi, günümüzde sayıları oldukça azalmış olan göçebelerin, kullandıkları az sayıda yayla alanından birisidir. Karacadağ’ı yayla olarak kullanan göçebe Kejan aşireti, kışı, iklim koşullarının daha elverişli olduğu güneyde, Şanlıurfa ve çevresinde geçirmektedir. Göçebelerin yaylak ve kışlak arasında göç etmelerine bağlı olarak gelişen bu kırsal ekonomik düzen, çevresindeki alanlarda sosyal ve kültürel bakımdan derin izler de bırakmaktadır.

Keywords

Göçebe hayvancılık, göçebe, Kejan aşireti, Karacadağ, Şanlıurfa, Diyarbakır

References

• ALAGÖZ, C. A., 1993, “Türkiye’de Yaylacılık Araştırmaları”, Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Türkiye Coğrafyası Dergisi, Sayı:2, Sayfa: 1-51, Ankara.
• BATES, G.B., 1971, “Güneydoğu Anadolu’da Göçebe Yörük Yerleşmeleri Üzerine Bir Çalışma”, Türkiye: Coğrafi ve Sosyal Araştırmalar (Editörler: E. Tümertekin, F. Mansur, P. Benedict), s.254-292, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Enstitüsü, İstanbul.
• BAZİN, M. (Çev. Hamdi Kara), 1994, “Orta Toros Yörüklerinden Sarıkeçili Aşireti”, Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Dergisi, Sayı: 3, S. 323-350, Ankara.
• BEŞİKÇİ, İ., 1992, Doğu Anadolu’da Göçebe Kürt Aşiretleri, Yurt Kitap-yayın: 65, İsmail Beşikçi Bütün Eserler: 16, Ankara.
• DAŞAR, S., 2012, Göçer Çalıştayı “Zor Yaşamlar” (Şubat 2012-Ankara), Güneydoğum Derneği, Ankara.
• DENKER, B., 1960, “Güneydoğu Toroslarda Göçebelik: Dr. Wolf Dieter Hütteroth’a Göre”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 20, s. 136-142, İstanbul.
• EMİROĞLU, M., 1977, Bolu’da Yaylalar ve Yaylacılık, Ankara Üniversitesi DTCF yayınları No: 272, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• ERTEKİN, S., 2002, Karacadağ Bitki Çeşitliliği, Sürdürülebilir Kırsal ve Kentsel Kalkınma Derneği, http://www.surkal.org.tr/dynamicContent/2_KaracadagBitkiCesitliligiRaporu.pdf (Erişim Tarihi:12.09.2013).
• FRÖDİN, J., 1944, Les Formes de la Vie Pastorale en Turquie, Meddelanden Fran Upsala Universitets Geografiska Institution, Ser. A, No: 41, Stockholm, Suéde.
• GÖKALP, Z., 1992, Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler (Hazırlayan: Şevket Beysanoğlu), Sosyal Yayınlar, İstanbul.
• GÜNEY, E., 1990, “Bingöl Yaylalarının Turizm Potansiyeli ve Değerlendirilmesi” Fırat Havzası Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 87-93, Elazığ.
• GÜNEY, E., 1993, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Göçer-Konar Aşiretlerin Kışlak ve Yaylakları, Diyarbakır’ın Fırat Havzasında İki İlçesi Çüngüş ve Çermik, Dicle Üniversitesi GAP Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları No: 2, Diyarbakır.
• KARACADAĞ TÜRKMEN DERNEĞİ, 2013, Karacadağ Türkmen Derneği Dergisi, Şanlıurfa.
• KHAZANOV, A. M. (Translated: Julia Crookenden), 1994, Nomads and the Outside World (Second Edition), The University of Wisconsin Press, Wisconsin, USA.
• KUTLU, M., 1987, Şavaklı Türkmenlerde Göçer Hayvancılık, Kültür ve Turizm Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları: 84, Gelenek-Görenek ve İnançlar Dizisi: 4, Ankara.
• KUTLU, M., 1990, “Fırat Havzası Yaylacılığında Şavak Aşireti Göçer Hayvancılığına Tipolojik Yaklaşım”, Fırat Üniversitesi Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s.199-205, Elazığ.
• PLANHOL, X., de, 1959, “Géographie Politique et Nomadisme en Anatolie”, Revue Internationale des Sciences Sociales, Vol., XI, No: 4, UNESCO,
• http://unesdoc.unesco.org/images/0014/001413/141315fo.pdf (Erişim Tarihi: 03.10.2013).
• SABAH GAZETESİ (08.04.2013), http://www.sabah.com.tr/Guney/2013/04/08/karacadag-gocerleri- mera-istiyor (Erişim Tarihi: 13.08.2013).
• SCHOLZ, F., 1991, “Nomadic Pasture Area-potential for the Future?”, Applied Geography and Development, Volume 37, Institue for Scientific Co-operation, Tübingen, Germany.
• SİVEREK HABER (05.05.2013), http://www.siverekhaber.com/karacadag-gocerlerinin-sesini-kim- duyacak--1300m.htm (Erişim Tarihi: 13.08.2013).
• SOMUNCU, M., 2005, Aladağlar: Yaylacılık ve Dağ Göçebeliği konusunda Bir Araştırma, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
• SÖZER, A. N., 1969, Beşeri ve İktisadi Coğrafya Açısından Bir Bölge Araştırması, Diyarbakır Havzası, Diyarbakır Tanıtma ve Turizm Derneği Yayınları No: 19, Tarih ve Coğrafya Dizisi No: 4, Ankara.
• TAŞDELEN, H. M., 1997, Göçerlerin Şehirleşmesi (Beritanlı Aşireti Örneği), Turan Yayıncılık, İstanbul.
• YEŞİLTAŞ, M., 2012, Göçer Çalıştayı “Zor Yaşamlar” (Şubat 2012-Ankara), Güneydoğum Derneği, Ankara.
• YÜCEL, T., 1987, Türkiye Coğrafyası, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları: 68, Seri: VII, sayı: A.5, Ankara.
• ZAMAN, M., 2001, “Geleneksel Yayla Şenliklerinin Doğu Karadeniz Bölümü Yayla Turizminin Geliştirilmesindeki Rolü” Doğu Coğrafya Dergisi, Eylül-2001, Yıl: 7 Sayı: 6, Çizgi Kitabevi, Konya.
• Sayılı İskân Kanunu (21.06.1934 Tarih ve 2733 Sayılı Resmi Gazete).
• Sayılı Mera Kanunu (28.02.1998 Tarih ve 23272 Sayılı Resmi Gazete).
• Sayılı İskân Kanunu (26.09.2006 Tarih ve 26301 Sayılı Resmi Gazete).