NERGİSÎ’NİN KÂFZÂDE FÂİZÎ MERSİYESİ

Year 2015, Volume: 25 Issue: 1, 9 - 22, 31.01.2016

Bahir Selçuk

https://doi.org/10.18069/fusbed.10062

Cited By: 2

Abstract

Mersiye ölen bir kişinin ardından duyulan üzüntüyü dile getiren en eski şiir türlerinden biridir. Ölüm acısının şairlerce dışa vurumu olan mersiyelerde ölen kişinin ardından duyulan üzüntünün yanı sıra, ölüme bakış, inanç sistemi, çeşitli olaylar, ölen kişi ve şair hakkında kişisel bilgiler de yer almaktadır. Türk edebiyatında mersiye kaleme alan şairlerinden biri de Nergisî’dir. Asıl adı Mehmed olan Nergisî, Saraybosnalıdır. Nergisîzâde, Nergiszâde isimlerini de kullanmış ancak daha ziyade, Nergisî ismiyle tanınmıştır. İstanbul’a gelip Kâfzâde Feyzullah Efendi’ye intisap etmiştir. Nesir üstadı olarak tanınan Nergisî, aynı zamanda şuara tezkirelerinde ismi geçen bir şairdir. Bazı kaynaklarda, divan sahibi olduğu veya bir şiir mecmuasının bulunduğu kayıtlıdır. Nergisî’nin mensur eserlerinde yer alan şiirlerinin yanında çeşitli mecmualarda da şiirleri bulunmaktadır. Şiir mecmualarında ve bazı divanlarda yer alan şiirlerinden biri de Kâfzâde Fâizî’nin ölümü üzerine yazdığı mersiyedir. Terkib-bend nazım şekliyle yazılmış bu mersiye, sekiz bendden oluşmaktadır. Şair, bu mersiyesinde çok sevdiği dostunun ölümünden duyduğu derin üzüntüyü samimi bir dille ifade etmiştir. Bu çalışmada, Nergisî’nin Kâfzâde Fâizî için yazdığı mersiyenin biçim ve muhtevası üzerinde durulacak ve manzumenin karşılaştırmalı metni verilecektir.

Keywords

Nergisî, Kâfzâde Fâizî, ölüm, mersiye, terkib-bend

References

• AKKUŞ, Metin. (2013). Klâsik Türk Şiirinin Anlam Dünyası Edebi Türler ve Tarzlar. 3. Baskı. Ankara: Fenomen Yay.
• AKÜN, Ömer Faruk (1997). “Nergisî”. İslam Ansiklopedisi. C. 9. İstanbul: MEB Yay.
• CANIM, Rıdvan (2010). Divan Edebiyatında Türler. Ankara: Grafiker Yay.
• ÇAĞLAYAN, Bünyamin; BALABAN, Adem (2013). “Arnavutluk Devlet Kütüphanesindeki (Biblioteka Kombëtare) Türkçe Yazma Mecmualar”. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/1. Winter. 215-235.
• ÇALDAK, Süleyman (2006). “Nergisî”. İslam Ansiklopedisi. C. 32. İstanbul: TDV Yay. 560-562.
• ……………………… (2010). Nergisî ve Nihâlistân’ı. İstanbul: Kesit Yay.
• ………………………(2014). “Nergisî’nin Farsça Gazelleri”. UTEK’14 Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Kongresi. Saraybosna. Bosna Hersek (23-25 Mayıs).
• ÇAVUŞ, M. Zeliha Stebler (2008). “Türk Edebiyatında Mersiyeler”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi., S. 38. 131-138.
• sen anı: anı sen M2 S1 çekmegi: çekmege S1
• GÖKALP, Haluk vd. (2011). “Mersiye” Tür ve Şekil Bilgisi, İstanbul: Kesit Yay.
• İSEN, Mustafa (1993, 1994). Acıyı Bal Eylemek Türk Edebiyatında Mersiye. Ankara: Akçağ Yay.
• …………………………… (2004). “Mersiye (Türk Edebiyatı)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 29. 218-219.
• KÜÇÜK, Sabahattin (2001). “Kâfzâde Fâizî”. TDV İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yay. C.24. 162- 163.
• SELÇUK, Bahir (2014). “Bir Şehir Medhiyesi: Nergisî’nin Saray Kasidesi”. International Journal of Language Academy. Volume 2/3. Autumn. 27-39.
• ………………… (2014). “Şiir Mecmualarında Nergisî'nin Türkçe Gazelleri ve Bu Gazeller Üzerine Bir Değerlendirme", Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl-6, S.12, Kasım, 1-20.
• …………………. “Nergisî, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü http://www.turkedebiyatiisimler sozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=310, (E.T. 15.11.2014).
• TOPRAK, M. Faruk (2004). “Mersiye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 29. 215-217.
• Dîvân-ı Fâizî, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, Ty. 391, yk. 131a-132b.
• Dîvân, Fâizî Kâfzâde Abdülhayy, Milli Kütüphane, 06 Mil Yz A 795, 84a-85a.
• Feyzî Divanı, (Özel kütüphane, İsen 1994:389-393).
• Mecmu’a-i Âsâr-ı Muhtelife, Arnavutluk Tiran Devlet Kütüphanesi (Biblioteka Kombëtare) (Dr 6/17 D) 54b-57a.
• Mecmûa-i Eş’âr, Süleymaniye Kütüphanesi, Ali Nihat Tarlan Koleksiyonu, 34 Sü-Tarlan 77.
• Mecmûa-i Eş’âr, Milli Kütüphane, Yz A 2860, 109b-110a.