SÂ’İB-İ TEBRÎZÎ’NİN TÜRKÇE ŞİİRLERİNDE FUZÛLÎ ETKİSİ

Year 2016, Volume: 26 Issue: 2, 53 - 64, 30.07.2016

Ali Yıldırım

https://doi.org/10.18069/firatsbed.346903

Abstract

İran
ve Türk edebiyatının klasik şiirinin ortak kültürel unsurlar üzerine kurulduğu,
benzer kaynaklardan beslendiği bir gerçektir. Bununla birlikte Fars ve Türk
diliyle şiir söyleyen şairlerdeki bazı söyleyiş özelliklerinin zaman zaman
doğrudan bir etkilenme boyutunda olduğu görülmektedir. Sâ’ib-i Tebrîzî söz
konusu olduğunda Fuzûlî’nin etkisini dikkate almamak söz konusu olamaz. O
dönemin iletişim ve ulaşım imkânlarının zorluğuna rağmen, Fuzulî divanının
Türkistan coğrafyasından, Balkanlara ve diğer ülkelere kadar ulaştığını ve
okunduğunu bilmekteyiz. Fuzûlî’nin Azerbaycan Türkçesinin de etkisiyle şiir
söylüyor olmasının Azerbaycan Türkü olan Sâ’ib’i etkilediğini söylemek
mümkündür. Sâ’ib’in az sayıdaki Türkçe şiirleri ile Fuzûlî’nin şiirleri
arasında başta nazire ilişkisi olmak üzere ciddi benzerlikler olduğu
görülmektedir. Sâ’ib’in on dokuz gazelinin onunun Fuzûlî’ye nazire olması,
Fuzulî’nin Sâib’in şiirlerine etkisini açıkça göstermektedir. Bunun yanı sıra
kurgu tekniği, benzetmeleri, seçtikleri kelime ve tamlama yapıları, paralel
anlatım üslubu gibi noktalardan benzerlikler söz konusudur. Bütün bunların
neticesinde Sâ’ib-i Tebrîzî’nin Fuzûlî’nin şiirlerini çok yakından takip
ettiğini ve dolayısıyla ondan etkilendiğini söylemek mümkündür.

Keywords

Sâ’ib, Fuzûlî, Fars ve Türk edebiyatları, Hint üslubu, etkileşim

Fuzulî’s Effect in Sâ’ib-i Tebrizî’s Turkish Poems

Abstract

Persian and Turkish literature is based on common cultural
elements of classical poetry, a fact that is fed from similar sources. However,
when some of Persian and Turkish language poetry when said speech features the
poet seems to be a direct impact on the size. Sâ'ib to take into account the
effect of Fuzuli Sâib-i Tabrizi said it is out of the question. That despite
the challenges of the era of communication and transport facilities, sofa of
Fuzuli region from Turkistan, we know that the Balkans and to other countries
until it reaches and read. It is possible to say that Azerbaijan's Fuzuli
Turkish of both the Azerbaijani Turks under the influence of poetry that says
Sâ'ib' effects. Sâ'ib' with a small number of Turkish poetry, including the
relationship between taunting Fuzuli's poetry is seen as particularly
significant similarities. Sâ'ib' that nineteen of his ode to the Fuzûlî'y
nazire clearly shows the effect of Sâib's Fuzuli's poetry. This technique, as
well as fiction, metaphors, words and phrases in their chosen structures, such
as parallel narrative style from the point of similarity is concerned. As a
result of all that they Sâ'ib-i Tabrizi's Fuzuli's poetry very closely and
therefore we can say that it affected.

Keywords

Sâ’ib-i Tebrîzî, Fuzûlî, Persian and Turkish literature, Indian style, influence

References

• Dilçin, Cem (1995), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK Yayınları, Ankara.
• Dilçin, Cem (2011), “Ahmed Paşa’nın Şiirlerinde Paralelizm”, Divan Şiiri ve Şairleri Üzerine İncelemeler (s.285-292), Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
• Fuzûlî (1990), Fuzûlî Divanı (Hzl. Kenan Akyüz vd.), Akçağ Yayınları, Ankara.
• Macit, Muhsin (1996), Divan Şiirinde Âhenk Unsurları, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Parlatır, İsmail (2008), Deyimler, Yargı Yayınları, Ankara.
• Sadıkoğlu, Cengiz (2008), “Sâ’ib-i Tebrîzî”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 35, DİB Yayınları, İstanbul.
• Selçuk, Bahir (2016), “Harputlu Bir Şarih, Ebu Bekir Nusret Efendi”, Uluslararası Harput’a Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu, (Elazığ 14-16 Mayıs 2015), C II, s.95-87, Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Yay., Elazığ.
• Tarlan, Ali Nihat (2014), Fuzûlî Divanı Şerhi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Ünlü, Osman (2009); “Ebubekir Nusret’in Sâ’ib-i Tebrîzî Şerhleri”, Turkish Studies, 4/6, Sonbahar Sayısı (Elektronik Dergi).
• www.ganjoor.net (12.12.2015)