“AŞK MÜLKÜNÜN SULTANI” MOLLA NEFES VE LİRİK YARATICILIĞI

Year 2020, Volume: 30 Issue: 1, 21 - 28, 31.01.2020

Aynur Seferli

https://doi.org/10.18069/firatsbed.624211

Abstract

Molla Nefes’in Türkmenlerin “Teke”,
“Yazı”, “Toktamış” boylarından olduğuna dair bilgiler vardır. İlk eğitimini
babasından ve zamanının meşhur bir pedagog bilgini olan Molla Muhammed Saleh'ten
aldığı tahmin edilmektedir. Kendini halkının, milletinin çocuklarına adamış
şairin ismine ilave edilen “molla” kelimesinin de nedeni budur. Şair, Türkmenler
arasında “Aşk mülkünün sultanı” olarak bilinir. Eserlerinin çoğu, insanın doğal
görünümünden bahseder. Şiirlerindeki ses, müzik, üslup, anlam ve söz sanatları ;
ritim ve kafiye yapısı bakımından orijinaldir. Sanatçının farklılıklar ve
yenilikler arayışında bulunması, şiirsel hassasiyetinin ve gücünün
göstergisidir. Şairin yaratıcılığının şaheserlerinden olan «Ben bu mekâna
gelmişem» poemidir. Bu eserde sevginin en yüksek şiirsel seviyede olduğunu görürüz.
İslam dininin yücelerini ve erenlerini bile şair poemine dahil etmiştir. Allah’ın
bile âşık olduğu kız aslında Molla Nefes’in bir zamanlar sevdiği, ama hiç bir
zaman kavuşamadığı sevgilisi Durduhal’mış. Kim görürse bu kızı sevdiğini
unuturmuş. Yer yüzündeki kargaşayı görüp de kimi gönderdiyse sonuç alamadığını
görünce Allah, kendisi dünyaya iner. Kızı görünce Allah bile kendinden geçer. Şairin
birçok şiirinin zamanla Feraki, Kemine, Talibi, Andelip’ gibi şairlere ait
olduğu sanılmıştır. 

Keywords

“aşk mülkünün sultanı”, şiirsel seviye

References

• Aşırov A. Molla Nepes. Aşqabat, 2010, TDN, s.28
• Demirci Metin. Büyük Türkmen şairi Molla Nefes // Uluslararası türkçe edebiyyat Kültür Dergisi, Sayı 6, 2017, Türkiye, s.312-330
• Əndəlib N. Şeirlər, poemalar, dastanlar. Tərtib edən, türkməncədən uyğunlaşdıran və ön sözün müəllifi Prof. Dr.Ramiz Əskər. Bakı: MBM, 2011, 292 s.
• Gürgenli A. Molla Nepes. Lirika (Saylayan qoşqular-Seçilmiş şeirler) Aşgabat, 1940, Türkmen Dövlet neşriyyatı, s.6
• Gürgenli Ahundov. Türkmen klassik şahiri- Molla Nepes ve onun dörüdiciliği (Türkmen klassik şairi-Molla Nepes ve onun yaradıcılığı) // Sovet edebiyyatı jurnalı, №5, 1939, s.27
• Karahanov A. Türkmen Şahyrlary // Türkmen eli dergisi, №3, 1922, s.39
• Kaya D. Diydim diydı” şeir söyleme geleneyi bağlamında Molla Nefes’in şiirleri / Molla Nefes ve XIX esr Türkmen edebiyyatı simpoziumu. 7-10 nisan, 2010, s.6
• Kekilov A. Molla Nepes. Aşgabat, 1957,TDN, s.21
• Qandımov Ş., Kâtibi. Goşgular. Aşgabat,1997, TMGİ
• Qarrıyev B.Molla Nepes. Lirika. Aşqabat, 1947,Türkmen Devlet Neşriyatı, s.6
• Molla Nefes. Bu mekana gelmişem. Türkmenceden uyğunlaştıran ve ön sözün müellifi Ramiz Esker. Bakı, MBM, 2010, 196 seh.
• Molla Nefes. Seçilmiş eserleri. Hazırlayan R.Esker. Bakı: MBM, 2010, s.4
• Nuralıyev D. Akademik A.N. Samoyloviç Türkmen edebiyyatı haqqında. Aşqabat: Elm neşriyyatı. 1971, s.61
• Şamıradov B., Yazımov O. Molla Nepes. Lirika, Aşqabat, 1955, TD Neşriyatı, s.3
• Türkmen şeir antologiyası. XVII-XIX esrler. Türkmenceden dilimize uyğunlaştıran prof. Dr. Ramiz Esker, Bakı-2011, 400 seh
• http: //www yagmurdergisi.com.tr / konu / 19-asır-turkmen şairi-mollanepes