GARCIA’NIN PUSULASI: ZAMANE FELSEFESİNDE YÖN BULMA REHBERİ

Year 2025, Issue: 41, 391 - 408, 15.09.2025

Hakan Atay

https://doi.org/10.53844/flsf.1726482

Abstract

Bu makale Fransız filozof Tristan Garcia’nın (d. 1981) 21. yüzyıl felsefeleri arasında yön bulmayı sağlamak amacıyla geliştirdiği kavramsal bir aracı tartışmaya açıyor. Felsefe tarihine “Garcia’nın pusulası” adıyla kaydedilmesinde sakınca olmayan bu çift kutuplu alet, felsefe alanının tümünü kapsayan gerçekçilik söylemini iki yönelim üzerinden haritalandırıyor. Epistemik yönelim, sabit bir bilgi öznesinin bu özneye kayıtsız bir nesnellik durumuyla ilişkisini dört vektörel bağlantıyla düşünürken ontolojik yönelim, öznelerle nesneleri tek bir kayıtsızlık düzleminde yan yana getirerek özne konumlarını çeşitlemeye çalışıyor. Garcia, iki kutup yıldızının etkisindeki bu çelişik ve paradoksal aracın işlerlik kazanabilmesinin günümüz gerçekçiliklerini tek bir manyetik alana yerleştirme imkânında yattığını belirtiyor ve her gerçekçi düşüncenin tek hedefinin hem gerçek olanı hem olmayanı gerçekleştirmek olduğunu iddia ediyor. Böylelikle bütün felsefi yönelimleri düşünce eyleminin sürmesine bağlayan bir fiil gerçekçiliği tanımlıyor. Garcia’nın pusulası felsefi düşünceyi ikiye ayıran önemli kutuplaşmalar (gerçekçilik-idealizm, nesnelcilik-öznelcilik, analitik felsefe-kıta felsefesi) arasındaki gerilimi etkisizleştirmeden ele almanın bir yolunu göstererek zamane felsefesinde yol bulmaya çalışan düşünürlere yeni bir seçenek sunuyor.

Keywords

Tristan Garcia , kavramsal pusula , 21. yüzyıl felsefesi , gerçekçilik , epistemik yönelim , ontolojik yönelim

GARCIA’S COMPASS: A NAVIGATION GUIDE IN CONTEMPORARY PHILOSOPHY

Abstract

This article discusses a conceptual tool developed by the French philosopher Tristan Garcia (b. 1981) to find direction among 21st century philosophies. This bipolar tool, which can be safely recorded in the history of philosophy as “Garcia’s compass,” maps the discourse of realism that encompasses the entire field of philosophy through two orientations. While the epistemic orientation considers the relationship of a fixed subject of knowledge with a state of objectivity indifferent to this subject through four vectorial connections, the ontological orientation tries to diversify subject positions by bringing subjects and objects together on a single plane of indifference. Garcia states that the functionality of this contradictory and paradoxical tool under the influence of two pole stars lies in the possibility of placing today’s realisms in a single magnetic field, and claims that the sole aim of every realistic thought is to realize both what is real and what is not. Thus he defines a verbal realism that links all philosophical orientations to the continuation of the act of thinking. Garcia’s compass offers a new option for thinkers seeking to navigate contemporary philosophy by guiding them to address the tension between the significant polarizations that divide philosophical thought (realism versus idealism, objectivism versus subjectivism, analytic philosophy versus continental philosophy) without neutralizing any of them.

Keywords

Tristan Garcia , conceptual compass , 21st century philosophy , realism , epistemic orientation , ontological orientation

References

• Aristoteles. Metafizik, 4. Basım, Eski Yunancadan çev. Y. Gurur Sev. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2018.
• Atay, Hakan. “Düşüncenin Korunumu: ‘Güneş Faciası’ ve Felsefe-Olmayan Kuram Üzerine Birkaç Not,” Felsefe Tartışmaları 46 (2011): 64-71.
• Badiou, Alain. Briefings on Existence: A Short Treatise on Transitory Ontology, der. ve çev. Morman Madarasz, Albany: State University of New York Press, 2006.
• Badiou, Alain. Fransız Felsefesinin Macerası: 1960’lardan Günümüze, çev. P. Burcu Yalım, İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
• Badiou, Alain. “The Current Situation on the Philosophical Front,” The Adventure of French Philosophy içinde, der. ve çev. Bruno Bosteels, Londra ve New York: Verso, 2012, 1-18.
• Brassier, Ray. “Güneş Faciası: Lyotard, Freud ve Ölüm Dürtüsü,” çev. Hakan Atay, Felsefe Tartışmaları 46 (2011): 72-89.
• Brassier, Ray. Nihil Unbound: Enlightenment and Extinction, New York: Palgrave Macmillian, 2007.
• DeLanda, Manuel. Intensive Science and Virtual Philosophy, Londra ve New York: Bloomsbury Academic, 2013 (ilk baskı, 2002).
• Deleuze, Gilles ve Félix Guattari. Felsefe Nedir?, 11. Baskı, çev. Turhan Ilgaz. İstanbul: YKY, 2017.
• Garcia, Tristan. 7, çev. Menekşe Tokyay, İstanbul: Profil Kitap, 2020.
• Garcia, Tristan. “Düşünceye Yön Vermek İçin On İki Kural,” çev. Hakan Atay, Terrabayt, Temmuz 6, 2023. Erişim Tarihi: Haziran 22, 2025. https://terrabayt.com/dusunce/dusunceye-yon-vermek-icin-on-iki-kural/
• Garcia, Tristan. Forme et objet: Un traité des choses, Quadrige Dizisinden İlk Baskı, Paris: PUF, 2020.
• Garcia, Tristan. La vie intense: Une obsession moderne, Paris: Éditions Autrement, 2016.
• Garcia, Tristan. Laisser être et rendre puissant, Paris: PUF, 2023.
• Garcia, Tristan. Nous, Paris: Éditions Grasset & Fasquelle, 2016.
• Garcia, Tristan. “Une boussole conceptuelle: Orientation épistémique et orientation ontologique des réalismes contemporains,” Choses en soi: Métaphysique du réalisme içinde, der. Emmanuel Alloa ve Élie During. Paris: PUF, 2018. 41-56.
• Garcia, Tristan. Jean-Marie Durand’la birlikte, L’architecture du possible, Paris: PUF, 2021.
• Harman, Graham. Nesne Yönelimli Ontoloji: Her Şeyin Yeni Bir Teorisi, çev. Oğuz Karayemiş, İstanbul: Tellekt, 2020.
• Kant, Immanuel. “Düşüncede Yönünü Bulmak Ne Demektir?”, çev. Emre Karatekeli, Pasajlar Sosyal Bilimler Dergisi 6 (2020): 269-81.
• Latour, Bruno. “Why Has Critique Run Out of Steam?”, Critical Inquiry 30 (2004): 225-48.
• Lewis, David K. On the Plurality of Worlds, Oxford: Blackwell, 1986.
• Maimonides. The Guide of the Perplexed, çev. Shlomo Pines, 2 Cilt, Chicago: University of Chicago Press, 1963.
• Manguel, Alberto. Maimonides: Akla İnanç, çev. Şahika Tokel, İstanbul: YKY, 2025.
• Marion, Jean-Luc. De surcroît: Étude sur les phénomènes saturées, Paris: PUF, 2010.
• Meillassoux, Quentin. Sonluluğun Sonrası, çev. Kağan Kahveci, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2020.
• Meinong, Alexius. “The Theory of Objects,” Realism and the Background of Phenomenology içinde, der. Roderick M. Chisholm, çev. Isaac Levi, D. B. Terrell ve Roderick M. Chisholm, Illinois: The Free Press of Glencoe, 1960. 76-117.
• Morton, Timothy. Hipernesneler: Dünyanın Sonundan Sonra Felsefe ve Ekoloji, çev. Bilge Demirtaş, İstanbul: Tellekt, 2020.
• Naess, Arne. “The Shallow and the Deep, Long-Range Ecology Movement: A Summary,” Inquiry 16/1 (1973): 95-100.
• Putnam, Hilary. Reason, Truth and History, Cambridge: Cambridge University Press, 1981.
• Viveiros de Castro, Eduardo. Yamyam Metafizikler: Postyapısal Antropoloji Çizgileri, Fransızcadan çev. Arda Varan ve Deniz Dirican, İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2022.
• Weisman, Alan. The World Without Us, St. Martin’s Thomas Dunne Books, 2007.
• Wittgenstein, Ludwig. Felsefi Soruşturmalar, Beşinci Basım, çev. Haluk Barışcan, İstanbul: Metis Yayınları, 2020.