JACQUES RANCIERE’S PHILOSOPHY OF EDUCATION: THE UNIVERSAL TEACHING APPROACH

Year 2025, Issue: 40, 259 - 279, 28.05.2025

Eren Ağın

https://doi.org/10.53844/flsf.1597552

Abstract

Jacques Rancière, one of the prominent figures in contemporary French philosophy after 1968, has attracted attention not only with his work in the fields of politics, democracy, and art but also with his book The Ignorant Schoolmaster: Five Lessons in Intellectual Emancipation, which focuses on education. In this work, Rancière reinterprets the universal teaching approach of 19th-century French literature instructor Joseph Jacotot from his own philosophical perspective. He argues that traditional (explanation-based) pedagogies are the greatest obstacle to the “equality of intelligence” and “intellectual emancipation.” Rancière assumes that every individual is equal in terms of intelligence and, based on this idea of equality, asserts that individuals possess the capacity to learn and act. Traditional pedagogies, by focusing on the transfer of knowledge, render individuals passive (stultification) and dependent on an instructor. In contrast, universal teaching is based on the individual's ability to learn independently, free from institutional structures and instructors. The best example of this approach is the process through which individuals learn their native language. This study examines Rancière’s philosophy of education, along with the concepts of equality and emancipation, which the philosopher uniquely interprets.

Keywords

Jacques Rancière , universal teaching , pedagogy , equality , emancipation

JACQUES RANCIERE’İN EĞİTİM FELSEFESİ: EVRENSEL EĞİTİM YAKLAŞIMI

Abstract

1968 sonrası Çağdaş Fransız Felsefesi’nin öne çıkan isimlerinden Jacques Rancière, siyaset, demokrasi ve sanat alanlarındaki çalışmalarının yanı sıra, eğitim üzerine yazdığı Cahil Hoca: Zihinsel Özgürleşme Üstüne Beş Ders adlı eseriyle de dikkat çekmiştir. Bu eserinde, 19. yüzyıl Fransız edebiyatı okutmanı Joseph Jacotot’nun evrensel eğitim (enseignement universel) yaklaşımını kendi felsefî perspektifiyle yeniden yorumlayan Rancière, geleneksel (açıklamaya dayalı) pedagojilerin “zekâların eşitliği” ve “zihinsel özgürleşme”nin önündeki en büyük engel olduğunu öne sürmektedir. Her bireyin zekâ açısından diğerleriyle eşit olduğunu varsayan Rancière, bu eşitlik fikrinden hareketle bireylerin öğrenme ve eyleme kapasitesine sahip olduklarını ifade etmektedir. Geleneksel pedagojiler, bilgi aktarımına odaklanarak bireyi edilgenleştirmekte (aptallaştırma) ve bir öğreticiye bağımlı kılmaktadır. Buna karşılık, evrensel eğitim, bireyin kurumsal yapı ve öğreticilerden bağımsız bir şekilde kendi kendine öğrenmesine dayanmaktadır. Bu yaklaşımın en iyi örneği, bireylerin ana dillerini öğrenme süreçleridir. Bu çalışma, Rancière’in eğitim felsefesini, düşünürün kendine özgü bir şekilde yorumladığı eşitlik ve özgürleşme kavramlarıyla birlikte ele almaktadır.

Keywords

Jacques Rancière , evrensel eğitim , pedagoji , eşitlik , özgürleşme

References

• Badiou, Alain. Fransız Felsefesinin Macerası: 1960’lardan Günümüze, çeviren. P. Burcu Yalım, İstanbul: Metis Yayınları, 2015.
• Baştürk, Efe. Foucault’dan Ranciére’e Gelecek Demokrasi, Ankara: Fol Kitap, 2023.
• Benjamin, Walter. Pasajlar, çeviren. Ahmet Cemal, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004.
• Biesta, Gert. “Don’t Be Fooled by Ignorant Schoolmasters: On The Role of The Teacher in Emancipatory Education,” Policy Futures in Education 15(2017): 52-73.
• Citton, Yves. “The Ignorant Schoolmaster: Knowledge and Authority,” içinde Jacques Rancière: Key Concepts, ed. Jean-Philippe Deranty, UK: Acumen Publishing, 2010.
• Erçetin, Mert. “Post-Demokrasi, Dissensus ve Estetik Sanat Rejimi”, MSGSÜ Sosyal Bilimler 30(2024): 101-103.
• Dişçi, Zeliha. Uyuşmazlığa Sadakat: Jacques Rancière’in Politik Düşüncesi, İstanbul: Çizgi Kitabevi Yayınları, 2020.
• Ekinci, Özgül. Jacques Rancière’de Hiyerarşilerin Yıkımından Eşitliğin İnşasına, İstanbul: Çizgi Kitabevi Yayınları, 2023.
• Erkek, Fatma. “Jacques Rancière.” içinde Çağdaş Fransız Felsefesi, ed. Işıl Bayar Bravo, Hamdi Bravo ve Burcu Alan Sümer, Ankara: Phoenix Yayınevi, 2019.
• Foucault, Michel. Entelektüelin Siyasi İşlevi, çeviren. Işık Ergüden ve Osman Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2016.
• Freire, Paulo. Ezilenlerin Pedagojisi, çeviren. Dilek Hattatoğlu ve Erol Özbek, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2023.
• Freire, Paulo. Özgürlüğün Pedagojisi: Etik, Demokrasi ve Medeni Cesaret, çeviren. Gülden Kurt Gevinç, İstanbul: Yordam Kitap, 2019.
• Freire, Paulo. Kültür İşçileri Olarak Öğretmenler: Öğretmeye Cesaret Edenlere Mektuplar, çeviren. Çağdaş Sümer, İstanbul: Yordam Kitap, 2019.
• Göktürk, Duygun ve Ağın, Eren. “Okul Kurumunun Kültürel-Toplumsal Eşitsizlik ve İmtiyazların Yeniden Üretimindeki Rolüne İlişkin Bir Değerlendirme,” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 53(2020): 329-354.
• Hewlett, Nick. Badiou, Balibar, Rancière: Özgürleşmeyi Yeniden Düşünmek, çeviren. H. İlksen Mavituna, İstanbul: Metropolis Yayıncılık, 2018.
• Jacotot, Joseph. Encylopaedia Britannica, Erişim Tarihi: Mart 3, 2025, https://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Jacotot Kılıç, Savaş. “Cahil Hoca’nın “İmkânsız” Eğitimi”, Birikim, 311(2015): 114-120.
• Kuşkapan, Aslı. “Rancière Felsefesinde Eğitimdeki Romantik (Radikal) Akımın İzleri”, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi, 2022.
• May, Todd, Noys, Benjamin ve Newman, Saul. “Günümüzde Demokrasi, Anarşizm ve Radikal Politika: Jacques Rancière ile Bir Söyleşi,” çeviren. Sercan Çalcı, Cogito 74(2013): 51.
• Platon. Menon, çeviren. Özlem Sinal Bayoğlu, İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2020.
• Platon. Devlet, çeviren. Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2023.
• Rancière, Jacques. Siyasalın Kıyısında, çeviren. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Metis Yayınları, 2006.
• Rancière, Jacques. Filozof ve Yoksulları, çeviren. Aziz Ufuk Kılıç, İstanbul: Metis Yayınları, 2009.
• Rancière, Jacques. Özgürleşen Seyirci, çeviren. E. Burak Şaman, İstanbul: Metis Yayınları, 2010.
• Rancière, Jacques. Althusser’s Lesson, çeviren. Emiliano Battista, London: Continuum International Publishing, 2011. Rancière, Jacques. Anlaşmazlık: Siyaset ve Felsefe, çeviren. Ayşe Deniz Temiz, İstanbul: MonoKL Yayınları, 2011.
• Rancière, Jacques. Proletarian Nights: The Workers’ Dream in Nineteenth Century France, çeviren. John Drury, London: Verso, 2012.
• Rancière, Jacques. Cahil Hoca: Zihinsel Özgürleşme Üstüne Beş Ders, çeviren. Savaş Kılıç, İstanbul: Metis Yayınları, 2022.
• Rancière, Jacques. “Estetiğin Siyaseti.” içinde Sanat/Siyaset: Kültür Çağında Sanat ve Kültürel Politika, ed. Ali Artun, İstanbul: İletişim Yayınları, 2023.
• Ross, Kristin. “Translator’s Introduction,” The Ignorant Schoolmaster: Five Lessons in Intellectual Emancipation, by Jacques Rancière, USA: Stanford University Press, 1991.
• Soysal, Özgür. “Rancière’in Politik Olanı Yeniden Düşünme Girişimi: Sınıfsızlaştırma Mücadelesi Olarak Sınıf Mücadelesi,” Toplum ve Bilim 116(2019): 84-87.
• Subaşı, Erol. “Jacques Rancière: Eğitim, Siyasal Olan ve Özgürleşimci Eşitlik,” MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 1(2011): 228-243.
• Vlieghe, Joris. “Rethinking Emancipation with Freire and Rancière: A Plea for a Thing-Centred Pedagogy,” Educational Philosophy and Theory 50(2018): 917-927.
• Yalçın, Özge. “Althusser’de Aydın Sorunu ve İdeoloji”, Doğu Batı 36(2006): 113-129.