Türkiye’de Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Alanlarını Birlikte Ele Alan Çalışmaların İçerik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 18 - 36, 31.01.2022

Fatma Özarslan , Bülent Nuri Özcan

Öz

Bu çalışmanın amacı matematik ve fen bilimleri eğitimi alanlarının ortak ele alındığı çalışmaların bir analizini yapmaktır. Bu çalışma nitel bir anlayışla yürütülmüş ve nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın verileri araştırmacılar tarafından revize edilen “Yayın Sınıflama Formu” ile toplanmıştır. Veriler 2000-2018 yılları arasında YÖK Yayın ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi’nde konu ile ilgili indekslenen 53 yüksek lisans ve doktora tezi ile ulusal hakemli dergilerde yayınlanan 60 makale üzerinden toplanmış ve içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Elde edilen veriler tablo ve grafikler ile ortaya konmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, 2012 sonrası yapılan çalışmalarda matematik ve fen bilimleri eğitimini birlikte ele alan çalışmaların sayısında artış görülmektedir. FeTeMM ile ilgili çalışmaların bu çalışmaların sayısındaki artışı olumlu yönde etkilediği düşünülmektedir. Bunun yanında söz konusu çalışmalarda odakta olan disiplinin çoğunlukla matematik eğitimi olmadığı ve çalışılan konu alanının ise çoğunlukla disiplinler arası ilişkileri ele aldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri eğitimi, matematik eğitimi, içerik analizi, FeTeMM, Matematik ve fen entegrasyonu

A Content Analysis of the Joint Studies in Mathematics and Science Education in Turkey

Öz

The aim of this study is to make an analysis of the studies in which the fields of science and mathematics education are discussed jointly. This study was carried out with a qualitative approach and document analysis method, which is one of the qualitative research methods, was used. The data of the study were collected with the "Publication Classification Form" revised by the researchers. The data were collected from 53 master's and doctoral dissertations indexed on the subject in the National Thesis Center of the YÖK Publication and Documentation Department between 2000-2018 and 60 articles published in national refereed journals and analyzed by content analysis method. The data obtained are presented with tables and graphs. According to these results, there is an increase in the number of studies that deal with science and mathematics education together in studies conducted after 2012. It is thought that studies on STEM have a positive effect on the increase in the number of these studies. In addition, it was concluded that the discipline in focus in these studies was mostly not mathematics education and that the subject area studied mostly dealt with interdisciplinary relations.

Anahtar Kelimeler

Mathematics education, Science education, Content analysis, STEM, Mathematics and science integration

Kaynakça

• Alıcı, H. İ. (2012). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Fen ve Teknoloji Dersi Fizik Konularındaki Akademik Başarılarının Matematik Tutumu İle İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Aytekin, C. ve Aydın, F. (2017). Fen bilimleri öğretmenlerinin fen ve matematik öğretim programlarının entegrasyonuna yönelik görüşleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 443-464.
• Bacanak, A., Değirmenci, S., Karamustafaoğlu, S. ve Karamustafaoğlu, O. (2011). E-dergilerde yayınlanan fen eğitimi makaleler: Yöntem analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 18(1), 119-132.
• Bingöl, U. (2017). Türkiye’de 2005-2015 Dönemi Sosyal Politika Temel Konularını Esas Alan Akademik Yayınların ve Hükümet Programlarının Nitel Analizi. Yayımlanmamış Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ceylan, S. (2014). Ortaokul Fen Bilimleri Dersindeki Asitler ve Bazlar Konusunda Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik (FETEMM) Yaklaşımı ile Öğretim Tasarısı Hazırlamasına Yönelik Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Çetin, Ö.F. (2013). Fen Bilgisi öğretmenliği öğrencilerine göre neden Matematik? Nasıl Matematik? Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 160-181.
• Çiltaş, A., Güler, G., Sözbilir,M. (2012). Mathematics education research in Turkey: A content analysis study. Educational Sciences: Theory & Practice. 12(1), 574-578.
• Çiltaş, A. (2017). Türkiye’de Matematik eğitimi alanında yayınlanan matematiksel model ve modelleme araştırmalarının betimsel içerik analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 258-283.
• Deveci, Ö. (2010). İlköğretim Altıncı Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Kuvvet ve Hareket Ünitesinde Fen-Matematik Entegrasyonunun Akademik Başarı ve Kalıcılık Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bililer Enstitüsü, Adana.
• Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N. ve Şeker,F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 49-64.
• Elliott, B., Oty, K., McArthur, J. ve Clark, B. (2001). The effect of an ınterdisciplinary algebra/science course on students’ problem solving skills, critical thinking skills and attitudes towards mathematics. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 32(6), 811-816
• Ercan, S. (2014). Fen Eğitiminde Mühendislik Uygulamalarının Kullanımı: Tasarım Temelli Fen Eğitimi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ernst, J. V., & Clark, A. C. (2007). Scientific and technical visualization in technology education: the need for America's students to develop a deeper knowledge of the nature, creation, and potentials of technology and its symbiotic role in human society, as well as develop a broader range of technological skills, is progressively more important. The Technology Teacher, 66(8), 16-21.
• Furner, J.M. ve Kumar, D.D. (2007). The mathematics and science ıntegration argument: A stand for teacher education. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education, 3, 185-189.
• Karamustafaoğlu, O. (2009). Fen ve teknoloji eğitiminde temel yönelimler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 87-102.
• Kayhan, M. ve Özgün Koca, S. A. (2004). Matematik eğitiminde araştırma konuları: 2000-2002. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 72-81.
• Keşan, C., Kaya, D. (2008). Fen eğitiminde hibritleşmiş bir öğrenme ortamı nasıl olmalı? Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi. 8(4).
• Kıray, S. A., (2010). İlköğretim İkinci Kademede Uygulanan Fen ve Matematik Entegrasyonunun Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Küçüközer, A. (2016). Fen bilgisi eğitimi alanında yapılan doktora tezlerine bir bakış. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1).
• Matthews, K. E., Adams, P. ve Goos, M. (2009). Putting it into perspective: Mathematics in the undergraduate science curriculum. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 40(7), 891-902.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook (2nd Ed.). Thousand Oaks: Sage Publications.
• Olusi, F. I. Ve Easter, A. (2010). Mathematics as a foundation for children education in science and technology, Pakistan Journal of Social Sciences, 7(3): 275-278.
• Özcan, H. ve Koca, E. (2019). STEM’e yönelik tutum ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 387-401.
• Sanders, M. (2009). STEM, STEM education, STEMmania. The Technology Teacher, 20-26.
• Saracaloğlu, A.S., Özyılmaz Akamca, G. ve Yeşildere, S. (2006). İlköğretimde proje tabanlı öğrenmenin yeri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 241-260.
• Sözbilir, M., Kutu, H. (2008). Development and current status of science education research in Turkey. Essays in Education, Special Issue, 1-22.
• Sülün, A., Ciminli, E.O. ve Sanalan, V.A. (2014). Öğrenci ve öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinin yaşamımızdaki sürat konusundaki matematik becerileri üzerine görüşleri. Erzincan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 37-55.
• Şahbaz, Ö. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Kullanılan Farklı Yöntemlerin Öğrencilerin Bilimsel Süreç Becerileri, Problem Çözme Becerileri, Akademik Başarıları ve Hatırda Tutma Üzerindeki Etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Şen, C. (2013). Öğretmen Adaylarının Fen Eğitiminde Matematiğin Kullanımına Yönelik Faktörlerin Araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçmelerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Sözkesen Matbaacılık.
• Şimşek, C.A., Şimşek. A. (2010). Türkiye’de bilim tarihi öğretimi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yeterlilikleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 169-198.
• Tatar, E., Tatar, E. (2008). Matematik ve fen bilimleri eğitimi araştırmalarının analizi-I: Anahtar kelimeler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 89-13
• Temel, H. (2012). İlköğretim 4-8 Fen ve Teknoloji ve Matematik Öğretim Programlarının Fen ve Matematik Entegrasyonuna Göre İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Temel, H., Dündar, S. ve Şenol, A. (2015). Öğretmenlerin fen ve teknoloji dersinde matematikten kaynaklanan güçlükleri giderme yolları ve fen-matematik entegrasyonunun önemi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Dergisi, 35(1), 153-176.
• Tezel, Ö., Yaman, H. (2017). FeTeMM eğitimine yönelik Türkiye’de yapılan çalışmalardan bir derleme. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 135-145.
• Türkan, B., Karakuş, M. ve Karakuş, F. (2012). Fen bilgisi ve ilköğretim matematik öğretmenlerinin disiplinlerarası yaklaşıma yönelik görüşlerinin belirlenmesi. İlköğretim Online, 16(2), 509-524.
• Ulutaş, F. ve Ubuz, B. (2008). Matematik eğitiminde araştırmalar ve eğilimler: 2000 ile 2006 yılları arası. İlköğretim Online, 7(3), 614-626.
• Uzun, S., Bütüner S. Ö., Yiğit, N. (2010). 1999-2007 TIMSS fen bilimleri ve matematik sonuçlarının karşılaştırılması: Sınavda en başarılı ilk beş ülke-Türkiye örneği. Elementary Education Online, 9(3), 1174- 1188.
• Watson, A. D. ve Watson, G. H. (2013). Transitioning STEM to STEAM: Reformation of engineering education. The Journal for QUuality & Parcipation, 36(3), 1-4.
• Yaşar, Ş. ve Papatğa, E. (2015). İlkokul matematik derslerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 113-124.
• Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği artırma. İlköğretim Online, 9(1), 79-92
• Yıldırım, B. ve Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuar dersindeki etkilerinin incelenmesi. El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi, 2(2), 28-40
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara, Türkiye, 2016, 427 s.