Hemşirelik Son Sınıf Öğrencilerinin Organ Bağışına Bakışları

Year 2012, Volume: 20 Issue: 1, 1 - 9, 18.05.2012

Sevim Savaşer Birsen Mutlu , Seda Çağlar , Zehra Doğan , Nejla Canbulat

Abstract

Amaç: Araştırma, hemşirelik eğitiminin öğrencilerin organ bağışına ilişkin görüşlerine etkisini belirlemek ve sonuca göre
öneriler getirmek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Araştırma, hemşirelik eğitiminin öğrencilerin organ bağışına ilişkin düşünceleri üzerindeki etkisini belirlemek
amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirildi. Araştırmanın evrenini İstanbul’daki üniversite düzeyinde eğitim veren 5 hem-
şirelik okulunun son sınıfında öğrenim gören ve araştırmaya katılmaya gönüllü öğrenciler oluşturdu (n=330). Veriler OcakMart
2007 tarihleri arasında araştırmacılar tarafından literatür doğrultusunda hazırlanan ve uzman görüşüne sunulan
anket formu aracılığıyla elde edildi. Anket formu toplam 43 sorudan oluşmakta (6 soru sosyo-demografi k özellikler diğerleri
organ bağışına bakış ile ilgili) idi. Elde edilen veriler yüzdelik, ki-kare ve yates testi ile değerlendirildi.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalamaları 22.29±1.18 yıldır. Çoğu öğrenci (%97) organ bağışına olumlu baktığını fakat
eğitimleri sırasında yeterli bilgi verilmediğini belirtmişlerdir (%57.8). Öğrencilerin %68.5’i hemşirelik öğrencisi olarak
organ bağışının arttırılmasında kendisinin sorumlu olduğunu bildirmiş ancak sadece %48’i organ bağışında bulunmak
istediğini belirtmiştir. Katılımcıların %73’ü toplum tarafından organ bağışına katılımı artırmak amacı ile organ bağışında
bulunanların yakınlarına alıcı tarafından maddi ödülün verilmemesi gerektiği, %81’i ise manevi ödülün (plaket, yazılı
belge izni) verilebileceği görüşündedirler.
Sonuç: Öğrencilerin organ bağışı konusundaki bilgileri yetersizdir. Bu araştırma sonuçları organ bağışı konusunda hemşire
öğrencilere eğitimleri sırasında kapsamlı bilgi verilmesi görüşünü desteklemektedir.

Keywords

Organ bağışı, hemşirelik, öğrenci, bakış, hemşirelik eğitimi

References

• Akgün, H. S., Bilgin, N., Haberal, M. Kut, A., Tokalak, I. (2003).
• Organ donation: A cross-sectional survey of the knowledge and personal views of Turkish health care professionals. Transplantation Proceedings, 35: 1273-1275.
• Akgün, S., Tokalak, I., Erdal, R. (2002). Attitudes and behavior re- lated to organ donation and transplantation: A survey of university students. Transplantation Proceedings, 34: 2009-2011.
• Akış, M. ve ark. (2008). Süleyman Demirel Üniversitesi personeli- nin organ-doku bağışı ve nakli hakkındaki bilgi ve tutumları. S.D.Ü. Tıp Fak. Dergisi, 15(4): 28-33.
• Al-Fagih S. R. (1991). The infl uence of Islamic views on public attitudes towards kidney transplant donation in a Saudi Arabian co- munity. Public Health, 105(2): 161-165.
• Alleman, K. ve ark. (1996). Public perceptions of an appropriate donor card/brochure. J Transplant Coord, 6(3): 105-108.
• Bölükbaş N., Eyüpoğlu, A. , Kurt, P. (2004). Organ bağışı hakkında üniversite öğrencilerinin düşünceleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Dergisi, 21(2): 73-77.
• Canova, D. ve ark. (2006). Understanding of and transplantation:
• A survey among Italian University Students Clin Transplant 20: 312. Cantarovich, F., Fagundes, E., Biolcalti, D., Bacque. M. C. (2000). school education, a basis for positive attitudes toward organ dona- tion. Transplantation Proceedings, 32: 55–56.
• Chen, J. X. ve ark. (2006). Current knowledge and attitudes about organ donation and transplantation among chinese university stu- dents. Transplantation Proceedings, 38: 2761-2765.
• Collins, T.J. (2005). Organ and tissue donation: A survey of nurse’s knowledge and educational needs in an adult ITU. Intensive and Critical Care Nursing, 21: 226-233.
• Demirbağ B. C., Arabacı, S., Çakır S., Turan, S. (2007). Karadeniz
• Teknik Üniversitesi öğrencilerinin organ bağışı hakkındaki düşün- celeri. 6. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi “Uluslararası Ka- tılımlı” Bildiri Özet Kitabı, 26-29 Haziran, İstanbul. Dontlu A. Ç. (2004). Organ bağışı ve naklinde etik, dinsel ve yasal yaklaşımlar. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık, 15(2): 69-76.
• Dutra, M. M. D. ve ark. (2004). Knowledge about transplantati- on and attitudes toward organ donation: A survey among medical students in Northeast Brazil. Transplantation Proceedings, 36: 818
• Edirne, T. (2004). Türkiye’de organ ve doku nakli uygulamaları:
• Sonuçları ve strateji önerileri. T Klin J Med Sci, 24: 261-266. Garcia, C. D., ve ark. (2008). Educational program of organ donation and transplantation at medical school. Transplantation Proceedings, : 1068–1069.
• Göz, F., Göz, M., Erkan, M. (2005). Knowledge and attitudes of medical, nursing, dentistry and health technician students towards organ donation: A pilot study. Clinical Nursing, 1371-1375.
• Göz, F., Gürelli, Ş. Ş. (2007). Yoğun bakım hemşirelerinin organ bağışı ile ilgili düşünceleri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5): 88.
• Gül, A., Gençtürk, N., Yürügen, B. (2004). Sürücü kursuna baş- vuran adayların organ bağışı konusundaki düşünceleri. Nefroloji
• Hemşireliği Dergisi, 1(1): 51-55. Haustein, S. J., Sellers, M. T. (2004). Factors associated with (un) willingness to be an organ donor: Importance of public exposure and konowledge. Clin Transplant, 18: 193-200.
• Jafri, T., Tellis, V. (2001). Attitudes of high school students regar- ding organ donation. Transplantation Proceedings, 33: 968-969.
• Kılıç, S., Koçak, N., Türker, T., Gürpınar, H., Gülerik, D. (2010).
• Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 52: 36-40. Kim J. R., Elliott, D., Hyde C. (2003). Korean health professionals attitudes and knowledge toward organ donation and transplantation.
• International Journal of Nursing Studies, 41:299-307. Kim, J. R., Elliott, D., Hyde, C. (2004). The infl uence of socio- cultural factors on organ donation and transplantation in Korea:
• Findings from key informant interviews. Journal of Transcultural Nursing, 15(2): 147-154. Kim, J. R., Fisher, M. J., Elliott, D. (2006). Undergraduate nursing students’ knowledge and attitudes towards organ donation in Korea:
• Implication for education. Nurse Education Today, 26: 465-474. Kiberd, C. (1998). Curriculum effect on nursing students attitudes and knowledge towards organ donation and transplantation. ANNA Journal, 25(2): 210-216.
• Ohwaki, K., ve ark. (2006). Factors associated with attitude and hypothetical behaviour regarding brain death and organ transplan- tation: Comparison between medical and other university students.
• Clinical Transplantation, 20: 416-422. Organ Nakli (1980). T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı, http://www.diyanet.gov.tr/English/karar.asp?id=1121&sorgu=1 (07.09.2009).
• Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun, http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/526.html (07.09.2009).
• Organ Nakli. T.C. Sağlık Bakanlığı, http://www.saglik.gov.tr/TR/ Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF6407999D5EC
• F890DFFFE6D76F583A3&Vurgulanacak=organ%20nakli (07.09.2009).
• Organ Nakli Koordinatörler Derneği (ONKOD), www.onkod.org. (20.04.2010).
• Özdağ, N. (2001). Organ nakli ve bağışına toplumun bakışı. C. Ü.
• Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2): 46-55. Özdağ, N. (2004). Halkın organ bağışı ve nakline bakışı. Nefroloji
• Hemşireliği Dergisi, 1(1): 46-50. Özer, F. G., ve ark. (2008). Sağlık Yüksekokulunda öğrenim gören bir grup öğrencinin organ nakli/bağışına yönelik görüşleri ve bilgi düzey- lerine eğitimin etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1): 39-46.
• Özkan, S., Yılmaz, E. (2009). Hasta yakınlarının organ bağışı ile ilgili bilgi ve tutumları. Aile ve Toplum, 5(17): 18-29.
• Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç., Sarızeybek, B., Zeybek, A. (2008).
• Celal Bayar Üniversitesi Manisa Sağlık Yüksekokulu öğrencileri- nin organ bağışına ilişkin bilgi ve görüşleri. Türkiye Klinikleri J Med Sci, 28: 311-318. Piccoli, G. B. ve ark. (2006). Effi cacy of an educational programme for secondary school students on opinions on renal transplantation and organ donation: A randomized controlled trial. Nephrol Dial Transplant, 21: 499-509.
• Pierini, L., ve ark. (2009). Teenager donation: Investigation of 848 high school students. Transplantation Proceedings, 41: 3457-3459.
• Reubsaeta, A., ve ark. (2005). The impact of an organ donation registration information program for high school students in the Netherlands. Social Science & Medicine, 60: 1479-1486.
• Sabancı, P. A., ve ark. (2008). Beyin ölümü tanısı. Sinir Sistemi
• Cerrahisi Dergisi, 1(2): 81-85. Sağlık Bakanlığı “Organ ve doku alınması, saklanması ve nakli hakkında” 29.05.1979 tarihli 2238 sayılı kanun. 1982 tarih ve 2594 sayılı kanunun 1. Maddesiyle değiştirilmiş metni, www.saglik.gov.tr (21.05.2010).
• Sander, S. L. Miller, B. K. (2005). Public knowledge and attitudes regarding organ and tissue donation: An analysis of the northwest
• Ohio community. Public Education and Counseling, 58: 154-163. Sanner M. A. (2002). Swedish survey of young people’s view’s on organ donation and transplantation. Transpl Int, 15: 641-648.
• Schirmer, J. ve ark. (2007). Organ ve tissue donation: What do high school students know? Einstein, 5(3): 213-219.
• Tate, J. S. (2006). Acts of life: Increasing organ donors among Af- rican Americans, Union Increasing organ & University Cincinnati,
• Ohio, http://gradworks.umi.com/32/28/3228082.html. (12.11.2010).
• Tilif, S. ve ark. (2006). Organ bağışına etki eden faktörler. Ulusal Cerrahi Dergisi, 22(4): 133-136.
• Tokalak, İ., Erdal, R. (2004). Birinci basamakta organ bağışına yaklaşım: Aile hekiminin rolü. Diyaliz Transplantasyon ve Yanık, (3): 109-115.
• Üstüner, F, Uysal, A. ve ark. (2009). Giresun Üniversitesi Sağlık
• Yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışı ve nakli hakkındaki bilgi, tutum ve düşünceleri. Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hiz- metleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(1): 1-8. Yaşar, M., ve ark. (2008). Bir sağlık meslek yüksekokulu sınıf öğ- rencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18 (1): 33-37.