LİTVANYA’NIN ÖZGÜR EZGİLERİ: JUOZAS GRUODIS’İN KEMAN SONATINDAKİ YEREL DOKULAR

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 933 - 949, 31.08.2024

Burak Eker , Hakkı Alper Maral

https://doi.org/10.55666/folklor.1492687

Öz

Avrupa’nın en eski yerleşimcilerinden biri olarak kabul edilen Litvanyalılar, Polonya ile beraber kurmuş oldukları birlikle Doğu Avrupa’da geniş bir bölge üzerinde söz sahibi olmuştur. Bu birlik Litvanya’nın sadece siyasi anlamda değil, kültürel anlamda da diğer Baltık ülkelerine göre farklı konumlanmasını sağlamıştır. Tarihsel süreç içinde Avrupa’da gerçekleşen siyasi olaylarla bağlantılı olarak değişen bölge şartları, Litvanya’da Rus kültürünün egemen olmasını gerektirmiş, Rusçanın resmi dil ilan edilmesiyle Litvancanın yasaklanması Ruslaştırma politikaları doğrultusunda uygulanmıştır. Rusların bu baskıcı tutumu Litvanya halkının kendi kültürlerini korumak için mücadele etmesini gerektirmiştir. Ulusal kültürün bir parçası olarak müzik ve bölgede bir gelenek haline gelen koro kültürü de bu mücadelede bir alan haline gelmiştir. Avrupa’ya kıyasla geç başlayan müzik araştırmalarıyla birlikte kurulan ulusal müzik okulu Litvanya müziğinin gelişimini sağlamıştır. Litvanya’nın önde gelen bestecilerinden biri olan Juozas Gruodis, ülkenin müzik alanında kurumlaşmasının da öncülerinden olmuştur. Gruodis, halk ezgilerini eserlerinde soyutlayarak kullanmış ve bu yönde Litvanyalı bestecilere ilham kaynağı olmuştur. Gruodis’in Litvanya ezgilerini kullandığı eserlerinden biri de bestecinin Leipzig Konservatuarında öğrenciyken bestelediği keman ve piyano için sonat eseridir. Bu çalışmada Litvanya’nın kültürel geçmişi ve halk müziği üzerinden Gruodis’in ilgili eseri incelenerek belirtilen dönem içinde milli aidiyet yönelimiyle oluşan müzikal üslup bağlamında bir tasvir yapılmıştır. Yapılan bu tasvir üzerinden eserde kullanılan halk müziği ögelerinin saptanması amaçlanmıştır. Çalışmada yöntem olarak betimsel araştırma tekniği kullanılmıştır. Nitel araştırma yöntemleri içinden doküman analizi yöntemiyle bilgiler derlenmiş, elde edilen bilgiler betimsel analiz tekniği kullanılarak yorumlanmıştır. Çalışma sonucunda Litvanya’nın müzikal karakterinin özgün bir şarkı söyleme pratiği olarak kabul gören Sutartinė ile özdeşleştiği görülmüştür. Gruodis’in keman sonatı eserinde, kimi zaman Litvanya halk müziği ezgilerinin yapısal özelliklerini, kimi zaman da belirtildiği üzere halk şarkılarını ve bu şarkıların motiflerini veya aynı ritmik yapı ve ses aralıklarını kurgulama yoluyla Litvanya halk müziği karakterini aktardığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Litvanya, Litvanya Kültürü, Litvanya Halk Müziği, Juozas Gruodis, Keman Sonatı.

Kaynakça

• Referans1 Referans1 Referans1