ABBAS SEHHET’İN ÇOCUK ŞİİRLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 580 - 590, 25.09.2025

Soner Sağlam

https://doi.org/10.55666/folklor.1735265

Öz

Modern Azerbaycan edebiyatında Romantik akımın önde gelen temsilcilerinden biri olan Abbas Sehhet (1874-1918), 1905’e kadar daha çok Klasik şiir geleneği ile uğraşmış, yaşadığı sosyal çevre ve yaşanan siyasi gelişmeler nedeniyle yeni şiire yönelmiştir. Klasik şiir geleneğinde pek de başarılı olamayan Sehhet, gerek Batı ve Rus edebiyatını iyi bilmesi gerek Türkiye’deki edebî gelişmeleri yakından takip etmesi ve sahip olduğu bilgi birikimi neticesinde modern şiirde başarılı olmuştur. Uzun yıllar boyunca öğretmenlik yapan Abbas Sehhet’in şiir dünyasında çocukların ayrı bir yeri vardır. Sanat hayatının en olgun döneminde çocuklar için eserler kaleme alan Sehhet, çağdaş bir toplum yaratmak konusunda çocukların okuma alışkanlığı kazanmasının önemine dikkat çekmiştir. Yakın arkadaşları Abdulla Şaik, Süleyman Sani Ahundov ve Sultan Mecid Ganizade gibi isimlerle birlikte Azerbaycan’da yirminci yüzyılın başında modern eğitim sisteminin temellerini atmışlardır. Çocuklar için sadece şiir değil ders kitapları da yazan Sehhet, Abdulla Şaik ile birlikte Azerbaycan Çocuk edebiyatının kurucularından biri olmuştur. Çocuklar için kaleme aldığı şiirleri Debistan, Rehber, Mektep gibi çocuk dergilerine yayımlanmıştır. Abbas Sehhet’in Türkiye’den en çok etkilendiği isimlerin başında Tevfik Fikret gelmektedir. Fikret’in çocuklar için kaleme aldığı eserlerini kendi çalışmalarında örnek almıştır. Millî edebiyat düşüncesiyle halk şiirine ve folklora yönelen Abbas Sehhet’in dili çocuklar için yazdığı şiirlerde ve ders kitaplarında gayet açık ve sadedir. Bu durum, onun bağlı bulunduğu Füyuzat dergisinin dil politikasına ters olsa da sanatçının kendine hedef kitle olarak çocukları seçmesi ve millî bir tavır içinde eserler kaleme alması, onu sanatlı söyleyişten uzaklaştırmıştır. Çocuklar için kaleme aldığı şiirlerde tabiattan ustalıkla faydalanan sanatçı, daha çok didaktik bir anlatım tarzıyla vatan sevgisi, anne babaya saygı, eğitim, çalışkanlık, tembellik, okuma sevgisi gibi temaları işlemiştir. Abbas Sehhet, çocuklara yönelik kaleme aldığı şiirleriyle Azerbaycan Çocuk şiirinin gelişimine katkı sağladığı gibi çocuk gerçekliğini hedefleyen şairlere de ilham vermiştir.
Makalede Abbas Sehhet’in hayatı ve edebî faaliyetleri hakkında genel bilgi verilip çocuklar için yazdığı şiirler şekil, tema, dil ve anlatım yönünden incelenmiş, Abbas Sehhet’in Türk dünyası çocuk edebiyatı alanındaki yerine dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan edebiyatı , Abbas Sehhet , çocuk edebiyatı , şiir.

Etik Beyan

Etik beyan gerekmemektedir.

Kaynakça

• SAKALLI, E., SEZER, Ö. (2020). Azerbaycan Çocuk Şiirleri, Türk Dünyasından Çocuk Şiirleri (Ed. Soner Sağlam, Erol Sakallı). Ankara: Bengü Yay.
• SEHHET, A. (2025) Seçilmiş Eserler, Bakü: Lider Neşriyat.
• ELİYEVA, Z. S. (2011). XIX. Əsr və XX. Əsrin Əvvəlləri Azərbaycan Ədəbi-Nəzəri Fikri və Fransız Maarifçiliyi. Baku: Səda.
• GÜZEL, B. (2016). Abbas Sehhet’in Hayatı, Sanatı ve Eserleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
• EROL, A. (2007). Azerbaycan Şiirinde Romantizm. İzmir: Azerbaycan Kültür Derneği Yayınları.
• EROL, A. (2009). Abbas Sehhet’in Kaleminden Yeni Şiir. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. Sayı 1, 55-65.
• OSMANLI, V. (2010). Azerbaycan’da Romantizm Birinci Cild. Bakı: Azərbaycan Milli Elmlər Akadəmiyası