Dem di Devoka Torê da

Year 2021, Volume: 2 Issue: 2, 213 - 242, 30.10.2021

Lokman Kalan

Abstract

Mijara vê xebatê, di kurmancîya jorîn da demên devoka Torê ye. Herweha taybetîyên morfolojî û erka demên lêkeran û têkilîyên wan, binmijarên vê vekolînê pêk diînin. Vekolîn ji alîyê mijarê ve bi deman hatîye sînordarkirin. Armanca sereke ya xebatê danasîna demên devoka Torê ye. Tê hêvîkirin ku xebatên li ser vê devokê, di ronîkirina gelek mijarên kurmancî da roleka erênî bilîzin û rê li ber gelek xebatên din vekin. Xebat bi taybetî li ser demên lêkeran hûr bûye. Ji ber ku taybetîyên devokî herî zêde di kêşana lêkeran da xwe nîşan didin, xebatên di vî warî da ji bo şayesandina taybetîyên devokekê pir giring in.

Keywords

dem, lêker, kêşana lêkeran, devoka torê

Dem di Devoka Torê da

Abstract

The subject of this study is the tenses of Tor accent. At the same time, the characteristics of form and function and correlation of verbs' tenses constitute the sub-topics of this research. This subject is limited to tenses in terms of the subject of research. It is hoped that studies on this accent will play a positive role in clear up many issues of Kurmanji and will lead many studies. The study mainly focuses on verb tenses. Because the local features give themselves the most at verb conjugations, the studies in this area are very important for portraying an accent.

Keywords

tense, verb, verb conjugation, Tor accent

References

• Abı, A. (2018). Di kurmancîya jorîn û kurmancîya nawerast de qertafên lêkeran. Wan: Zanîngeha Wan Yüzüncü Yılê Enstîtuya Zimanên Zindî Şaxa Makezanista Ziman û Çanda Kurdî.
• Ahmad, B. O. (1999). Têns le dîyalektî jorî zimanî kurdî da govarî badinî. Selahaddîn-Hewlêr: Kolecî Edabî Zankoyî Selahaddîn.
• Aydogan, Î. S. (2013). Medyatîf di kurdî kurmancî de: Vejîneke sîstema deman. Zend, Rêzepirtûk / 20, 34-61.
• Bedirxan, E. C. & Lescot R. (2011). Kürtçe dilbilgisi. İstanbul: Doz.
• Bülbül, M. (2020). Rola paşgira partîsîp di çêkirina raweyên ragihandinê, Dananî û Mercî da. Folklor û Ziman, 1, 110-126.
• Cegerxwîn. (1961). Awa û destûra zimanê kurdî. Bexda: Camîa Bexda.
• Ciwan, M. (2014). Türkçe açıklamalı kürtçe dilbilgisi rêzimana kurdî bi şîrovekirina tirkî. Diyarbakır: Zekisan Matbaa.
• Ebdulfettah, D. (2011). Kar (lêker). İstanbul: Enstîtuya Kurdî ya Amedê.
• Givón, T. (2001). Syntax volume I. Amsterdam: Jhon Benjamins Publishing Company.
• Kalan, L. (2019). Dem di devoka Torê da. (Teza Lîsansa Bilind). Zanîngeha Mardîn Artukluyê Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê Şaxa Makezanista Ziman û Çanda Kurdî, Mêrdîn.
• Khan, E. D. B. & Lescot R. (1970). Grammaire kurde (dialecte kurmandji), Paris: Librairie D'amérique Et D'orient.
• Kurdo, Q. (2013). Rêzimana kurdî kurmancî û soranî, (werg. Z. Ergün). İstanbul: Nûbihar.
• -. (1981). Zimanê kurdî rêziman, Frankfurt: Komkar.
• Mehmûd, B. (2012). Kopyûle û paşkok di rista kurdî û hindo-ewropî de, Sham.
• Muhammed, H. (2013-2014). Rêzimana inglîzî bi zimanê kurdî english grammar in kurdish, https://zimannas.files.wordpress.com/2015/07/rezimana-inglizi.pdf.
• -. (2014). Taybetmendîyên devoka zaxoyî. Zend, Rêzepirtûk 22, 101-104.
• Rizgar, B. (2012). Uygulamalı kürtçe dersleri dersên kurdî, İstanbul: Doz.
• Sönmez, N. & Geyik R. (2016). Xebateka berawirdkarî (komparatif) û dijberawirdkarî (kontrastîf) li ser demên îngilîzî û kurmancî. Nûbihar Akademî, 2/5, 82-110.
• Tan, S. (2018). Du xebatên destpêkî yên bi ınglîzî yên rêzimana kurmancî: analîzeke zimanzanî û rêzimanî. (Teza Lîsansa Bilind). Zanîngeha Mardîn Artukluyê Enstîtûya Zimanên Zindî yên Li Tirkiyeyê Şaxa Makezanista Ziman û Çanda Kurdî, Mêrdîn.
• Zal, A. (2015). Zimanê kurdî. Ankara: J&J.
• Zaxoyî, Î. R. (2007). Rêzman a kurdî kurdish grammar, Duhok: Çapxaneya Hawar.