Factors Influencing Online Sadaqah Behavior: The Case of Generation-Z

Yıl 2025, Sayı: 25, 85 - 112, 18.06.2025

Tolga Ergün

https://doi.org/10.16947/fsmia.1722241

Öz

Sadaqah is a concrete example of Islamic social finance, which is one of the basic
components of the Islamic economic ecosystem. Sadaqah, given in various ways by
the rich to the poor, is very important in ensuring socioeconomic justice. Thanks to the
applications provided by the advanced technology, online sadaqah can now be done easily
and quickly. In this context, the study aimed to identify the factors that influence the
online sadaqah-giving behavior of Generation Z individuals (born after 2000) in today’s
technological world through internet banking and mobile banking. In addition, the study
also examines the mediating (i.e., indirect) role of attitude on online sadaqah-giving
behavior. The validity and accuracy of the research model were tested using exploratory
and confirmatory factor analysis on 360 Generation-Z individuals. In addition, a path
analysis was conducted using structural equation modeling. According to the results
of the analysis, social influence and altruism have a positive effect on online sadaqah
behavior and the attitude factor mediates this effect. Interestingly, the empathy factor
does not affect online sadaqah-giving behavior.

Anahtar Kelimeler

Islamic social finance , online sadaqah , generation-z , factor analysis , structural equation modeling

Çevrimiçi Sadaka Verme Davranışını Etkileyen Faktörler: Z Kuşağı Örneği

Öz

Sadaka, İslâm iktisadi ekosistemi içerisindeki temel bileşenler arasında yer alan İslâmi
sosyal finansın somut örneklerinden biridir. Toplumda zenginden fakire çeşitli şekillerde
verilen sadaka, sosyo-ekonomik adaletin temin edilmesinde oldukça önem arz etmektedir.
Geliştirilen teknolojiyle birlikte sunulan uygulamalar vasıtasıyla hem daha kolay hem
de kısa zamanda çevrimçi sadaka verilebilmektedir. Bu bağlamda, çalışmada günümüz
teknoloji dünyasındaki Z kuşak (2000 yılı sonrası doğan) bireylerin internet bankacılığı
ve mobil bankacılık aracılığıyla çevrimiçi sadaka verme davranışını etkileyen faktörlerin
belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca çalışma, tutum faktörünün çevrimiçi sadaka verme
davranışı üzerindeki aracı (yani dolaylı etki) rolünü de araştırmaktadır. Z kuşağında yer
alan 360 birey üzerinde açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile araştırma modelinin
geçerliliği ve doğruluğu test edilmiştir. Ayrıca yapısal eşitlik modellemesi ile yol analizi
yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre sosyal etki ve fedakârlık faktörü çevrimiçi sadaka
verme davranışını pozitif yönde etkilemektedir. Bulgulara göre tutum faktörü bu etkiye
aracılık etmektedir. İlginç bir şekilde empati faktörü çevrimiçi sadaka verme davranışını
etkilememektedir.

Anahtar Kelimeler

İslâmi sosyal finans , çevrimiçi sadaka , z kuşağı , faktör analizi , yapısal eşitlik modeli

Kaynakça

• Aji, Hendy Mustiko – Muslichah, Istyakara, “Online Cross-Religion Give during COVID-19: Mediating Role of Empathy and Trust”, Journal of Islamic Marketing, vol.14, no.6, 2023; https://doi.org/10.1108/JIMA-09-2021-0316.
• Ajzen, Icek, “Perceived Behavioral Control, Self-Efficacy, Locus of Control, and the Theory of Planned Behavior”, Journal of Applied Social Psychology, vol. 32, no. 4, 2002; https://doi.org/10.1111/j.1559- 816.2002.tb00236.x.
• Aksu, Gökhan – Eser, Mehmet Taha – Güzeller, Cem Oktay, Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları, Ankara, Detay, 2017.