İçme Suyu İsale Hatlarındaki Basınç Kırıcı Yapılarda Enerji Üretiminin Yapısal Tasarımı ve Analizi Kahramanmaraş Örneği

Yıl 2022, Cilt: 34 Sayı: 1, 61 - 73, 20.03.2022

Ahmet Fatih Tahiroğlu , Muhammet Ömer Diş

https://doi.org/10.35234/fumbd.949039

Cited By: 1

Öz

Şehirlere içme suyu sağlayan isale hatlarının önemli bir kısmı daha yüksek rakımlı kaynak noktalarından şehir merkezlerine ulaşmaktadır. Onlarca kilometre uzunluğa sahip olabilen bu hatlarda düşü farkından oluşan suyun yüksek basıncı tasarım aşamasında konumlandırılan maslaklarda ve depolarda kırılmaktadır. Bu çalışma ile tasarım aşamasında enerji üretimi düşünülmeden projelendirilen ve inşa edilen mevcut içme suyu isale hatlarındaki potansiyelin, hat üzerinde değişikliğe gidilmeden değerlendirilmesi araştırılmıştır. Bu bağlamda Kahramanmaraş özelinde il merkezine içme suyu sağlayan hatlar üzerinde potansiyel incelenmiştir. Yapılan ön fizibilite neticesinde savunulan hipotezin geçerli olduğu ve örnek projenin Kahramanmaraş Su ve Kanalizasyon İdaresi için verimli olacağı sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçtan yola çıkarak, ayrıca, Türkiye genelindeki potansiyelin tespiti ve hayata geçirilmesine yönelik nasıl çalışmalar yapılabileceği hususunda değerlendirmeler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İçme Suyu İsale Hattı, Basınç Kırıcı Yapılar, Hidroelektrik Enerji

Kaynakça

• [1] Tomassovits M. (2020). Energy Production at Water Pipeline. Vienna Water Viyana Su İdaresi Yetkilisi, 27 Şubat 2020 e-posta İletisi.
• [2] SDCWA (2020). San Diego Şehri Su İdaresi, Basınç Kontrolü ve Hidroelektrik, https://www.sdcwa.org/pressure-controlhydroelectric-facility, [Erişim Tarihi: 24 Şubat 2020]
• [3] Melbourne (2020), Melbourne Su İdaresi Hydropower Generation and How It Benefits https://www.melbournewater.com.au/community-and-education/about-our-water/liveability-and-environment/energy/hydropower [Erişim Tarihi: 24 Şubat 2020]
• [4] WSD (2020). Hong Kong Special Region Water Supply Department, Hong Kong Özel Bölgesi Su İdaresi https://www.wsd.gov.hk/en/home/climate-change/mitigating/hydropower-plant/index.html, [Erişim Tarihi: Şubat 27 2020]
• [5] Punys P., Choulot A., ve Denis V. (2012). Integration of Small Hydro Turbines into Existing Water Infrastructures Aleksandras Stulginskis University Publications March 2012 Sf. 12
• [6] Lombardi S. (2020), Lombardi SA Firması San Lorenzo ve Simbirizzi HES Referansları https://www.lombardi.ch/engb/Pages/References/Hydroelectric%20plants/References_338.aspx [Erişim Tarihi: 26 Şubat 2020]
• [7] Boulder (2020). Colorado Eyaleti Boulder Şehir Yönetimi, Hidroelektrik, https://bouldercolorado.gov/water/hydroelectricity [Erişim Tarihi: 26 Şubat 2020]
• [8] EYDAP, (2020) EYDAP Atina Su ve Kanalizasyon Şirketi, Hidroelektrik Projeleri, https://www.eydap.gr/en/TheCompany/Energy/HydroProjects/ [Erişim Tarihi: 26 Şubat 2020]
• [9] Khennas I. & Barnett A. (2000), Best Practıces For Sustainable Development Of Micro Hydro Power In Developıng Countries, Final Syhthesis Report.
• [10] Gül E., Aydoğdu M., Dursun Ö.F. ve Fırat M. (2015). İçme Suyu Şebekelerinde Enerji Üretiminin Verimliliği: Malatya Örneği, Makale, 7. Kentsel Altyapı Sempozyumu, Trabzon.
• [11] Viccione G., Amato R. ve Martucciello M. (2018) Hydropower Potential from the Ausino Drinking Water System.Proceedings,2,688.
• [12] Soffia C., Miotto F., Poggi D. ve Claps P. (2010). Hydropower potential from the drinking water systems of the Piemonte region (Italy) SEEP2010 Conference Proceedings, June 29th – July 2nd, Bari, İtalya
• [13] Byns N., Leunis K., Peeters K., ve Tonnet L., (2011) The Use of Hydropower in Water Supply, eau3e.hypotheses.org
• [14] Demirel İ.H., Yüksel İ., Yüksek Ö. Ve Serencam U. (2015). Yenilenebilir ve Sürdürülebilir Enerji Olarak Küçük HES’lerin İçme Suyu Kaynaklı Enerji Üretimindeki Rolü, Makale, 7. Kentsel Altyapı Sempozyumu, Trabzon.
• [15] Özelçer İ.H., Aksoy B. Dündar O. (2020) Kızılcapınar İçmesuyu Barajında Hidroelektrik Potansiyeli Değerlendirilmesi, Türk Hidrolik Dergisi Sayı:4 Sf.29
• [16] Kücükali S. (2010), Hydropower potential of municipal water supply dams in Turkey: A case study in Ulutan Dam, Energy Policy , vol.38, pp.6534-6539,
• [17] EPDK, (2001). Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Piyasası Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4628.pdf. [Erişim Tarihi:03.10.2020]
• [18] BUSKİ (2020), Bursa Büyükşehir Belediyesi, BUSKİ Bursa Su ve Kanalizasyon İdaresi, http://www.buski.gov.tr/tr/haber/buskinin_hes_yatirimlari_turkiyeye_ornek_1476 [Erişim Tarihi:29.12.2020]
• [19] ESKİ (2019), Erzurum Büyükşehir Belediyesi, ESKİ Erzurum Su ve Kanalizasyon İdaresi, 2018 Faaliyet Raporu, Sf.88
• [20] Karapınar (2013), Karapınar Proje Mühendislik Ltd. Şti., Rize Andon HES Fizibilite Raporu Sf. 21-28
• [21] Dertli S. (2018). İçme Suyu Tesislerinden Enerji Üretimi ve Karbon Salınımı Azaltılması, Enerji Verimliliği Forum ve Fuarı Sunumu.
• [22] Esha (2006), Avrupa Küçük Hes Sunumu, European Small Hydro Assocation Sf.12
• [23] KASKİ, Kahramanmaraş Su ve Kanalizasyon İdaresi, (2020). İçme Suyu ve Kanalizasyon Dairesi Başkanlığı, [Görüşme Tarihi: Nisan 15, 2020]
• [24] Ünsal M., Yücel P., İşliyen K., Tekin E. ve Akgün İ. (2013) Kahramanmaraş’taki Barajlar ve Kullanım Amaçları Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İnşaat Mühendisliği BEÜ Fen Bilimleri Dergisi Sf. 109-118
• [25] Öztürk D., Özdemir M.T., Cebeci M. (2011). Çok Küçük Güçlü Hidroelektrik Santrallerde Plc İle Gerilim Ve Frekans Kontrolü, Fırat Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(2) sf.119
• [26] Darcy, H. (1857). Recherches Experimentales Relatives au Mouvement de L'Eau dans les Tuyaux, 2 volumes, Mallet-Bachelier, Paris. 268 pages and atlas. ("Experimental Research Relating to the Movement of Water in Pipes")
• [27] Weisbach, J., (1845). Lehrbuch der Ingenieur- und Maschinen-Mechanik, Braunschwieg
• [28] Manning, Francis S.; Thompson, Richard E. (1991), Oilfield Processing of Petroleum. Vol. 1: Natural Gas, PennWell Books, ISBN 0-87814-343-2, 420 pp.
• [29] Uygurtürk, H. (2012). Stratejik Yatırım Kararlarının Verilmesinde Reel Opsiyonlar Yaklaşımı: Kömür Sektöründe Bir Uygulama. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme A.B.D., Yayınlanmış Doktora Tezi, Zonguldak Sf.19
• [30] Yılgör, A. G., Yücel, E. (2008). Sermaye Bütçelemesi Kararları: Mersin ve Adana İllerinde Bir Uygulama. Ç.Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 449-464.
• [31] Ankara Üniversitesi Yayınları (2020). Su Kaynakları Projelerinin Değerlendirilmesi Açık Ders Notları Sf.3
• [32] AKEDAŞ (2020). AKEDAŞ Elektrik Dağıtım Şirketi, Erişim adresi: https://www.akedasdagitim.com.tr/Guncel_Tarifeler, [Erişim Tarihi 17 Mayıs 2020].
• [33] Carf E. (2020), Carf Engineering, Pressure Drop Calculator, Açık Paket Program
• [34] Duran H. İ. (2020). Kahramanmaraş Kaski İçme Suyu ve Kanalizasyon Dairesi Başkanı, Telefon Görüşmeleri, 19.05.2020, 23.05.2020, 26.01.2020, 10.08.2020
• [35] TEMSAN, Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş., (2020). Banki Türbinleri, Erişim Adresi: https://www.temsan.gov.tr/Sayfa/banki/60, [Erişim Tarihi: Mayıs 27 2020]