Hata Türü ve Etkileri Analizi (HTEA), Bulanık Hata Türü ve Etkileri Analizi (Bulanık HTEA): Mobilya Sektöründe Bir Uygulama

Year 2024, Volume: 36 Issue: 2, 581 - 591, 30.09.2024

Naciye Karakuzu , Seda Karadağ , Nilgün İnce

https://doi.org/10.35234/fumbd.1405120

Abstract

Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği (İSG) 2012 yılında yürürlüğe giren kanunla daha da önemli hale gelmiştir. Bu kapsamda işletmeler, riskli durumları belirleyerek iş kazalarının oluşmasını önlemeyi amaçlamaktadır. Hataların (tehlikeli durumların) önem derecesine göre sıralanması etkin önlem planının oluşturulması için önemlidir. Hata türü ve etkileri analizi (HTEA) tekniği ile hatalar henüz ortaya çıkmadan önlenebilmektedir. Bu yöntemde hatalar için belirlenen risk öncelik sayılarına (RÖS) göre hangi hataların öncelikli olarak önlenmesi gerektiği belirlenmekte ve buna bağlı olarak da hata önleme planı oluşturulmaktadır. Bu çalışmada mobilya sektöründe faaliyet gösteren bir firmanın üretim operasyonlarından elde ettiği veri setleri kullanılarak HTEA ve bulanık HTEA yöntemleriyle risk analizi yapılmıştır. Kullanılan veri seti İSG uzmanı tarafından belirlenen tehlikeli durumlar ve her bir tehlikeli durum için belirlenen olasılık, şiddet ve tespit edilebilirlik (fark edilebilirlik) değerlerini içermektedir. Çalışma kapsamında, klasik HTEA yönteminde eşit olarak ağırlıklandırılan olasılık, şiddet ve ağırlık faktörlerinin Matlab programı kullanılarak bulanıklaştırılması sağlanmış ve iki yöntemin sonuçları kıyaslanmıştır. Daha etkin bir hata önleme planı hazırlamada bulanık mantık yaklaşımının önemi tartışılmıştır.

Keywords

Hata türü ve etkileri analizi, iş sağlığı ve güvenliği (İSG), risk öncelik göstergesi (RÖS), mobilya sektörü, bulanık mantık.

Failure Mode and Effect Analysis (FMEA), Fuzzy Failure Mode and Effect Analysis (Fuzzy FMEA): A Case Study at Furniture Company

Abstract

Occupational health and safety (OHS) in Türkiye has become even more important with the law that came into force in 2012. In this context, businesses aim to prevent occupational accidents by identifying risky situations. Failures (dangerous situations) should be ranked according to their severity to have an effective precaution plan. With the failure mode effects and analysis (FMEA) technique, failures can be prevented before they occur. In this method, it is determined which failures should be prevented primarily according to the risk priority numbers (RPN) determined for each failure, and an error prevention plan is created accordingly. In this study, operational risk assessment dataset is utilized to apply FMEA and fuzzy FMEA methods to assess potential risks in a furniture manufacturing company. The utilized data set includes hazardous situations determined by the OHS expert and the probability, severity and detection values determined for each hazardous situation. Within the scope of the study, equally weighted occurrence (probability of occurrence), severity, and detection parameters in the classical FMEA method, are fuzzified and the results of the two methods are compared. The importance of the fuzzy logic approach in making a more effective failure precaution plan has been discussed.

Keywords

Failure modes and effects analysis (FMEA), occupational health and safety (OHS), risk priority ındicator (RPI), furniture ındustry, fuzzy logic.

References

• Orhan Ü. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinin devlet tarafından desteklenmesi. Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2021, 9(2): 149-164.
• Güngör E, İş sağlığı ve güvenliği kavramının toplam kalite yönetimi açısından irdelenmesi ve talaşlı üretim sanayisinde iş sağlığı ve güvenliği üzerine bir araştırma. Doktora, Marmara Üniversitesi 2008.
• Aydan M, Kaya S. Hata türü ve etkileri analizi (HTEA): üniversite hastanesinde bir uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 2017, 20(4): 475-502.
• Li F, Zhang L, Dong S, Xu L, Zhang H, Chen L. Risk assessment of bolt-gasket-flange connection (BGFC) failures at hydrogen transfer stations based on improved FMEA. Int J Hydrogen Energy, 2023.
• Çağlarer E, Arıcak F. Geçici hayvan bakımevleri için hata türleri ve etkileri analizi (FMEA) örneği. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 8(3): 313-321.
• Erdil A. Evaluation of the sustainability of party logistics service providers with failure modes and effects analysis method: application in a company. Journal of Management Marketing and Logistics, 2023, 10(3): 98-114.
• Kazan C. A. Cost optimization with internet supported FMEA and fuzzy FMEA analysis. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2023, 10(2): 950-970.
• Yorulmaz M, Yeğin AO. Liman işletmelerinde tehlikeli madde elleçlenmesine ilişkin Fine-Kinney ve FMEA yöntemleri ile risk analizi. R&S-Research Studies Anatolia Journal, 2023, 6(1): 1-37.
• Önder S, Önder M, Çiçek F. Hata türü ve etkileri analizi yöntemi ile bir mermer fabrikası’nda risk değerlendirmesi. MT Bilimsel, 2022, 22: 13-24.
• Birgören B, Yalçınkaya M. İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesinde hata türleri ve etkileri analizinin (FMEA) kullanımı. International Journal Of Engineering Research And Development, 2019, 11(1): 41-50.
• Hasar M, Yalçınkaya N. Üretim Sektöründe Hata Türü ve Etkileri Analizi. İksad Yayınevi, 2021.
• Zadeh LA. Fuzzy sets. Inf. Control, c. 8, sayı 3, ss. 338-353, 1965.
• Testik OM, Tok Unlu E. Fuzzy FMEA in risk assessment for test and calibration laboratories. Qual Reliab Eng Int. 39.2 (2023): 575-589.
• Ünsal S, Alışkan İ. (2016). Mamdani ve Takagi-Sugeno çıkarım yöntemlerine sahip bulanık mantık denetleyicilerin özgün yazılım ve araç kutusu performans analizi. Erişim Tarihi, 27, 2019.
• International Labour Organization, http://www.ilo.org/global/topics/safety-and-healthat- work/lang--en/index.htm. Erişim tarihi: “27.02.2024”.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Mobilya Sektörü İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi. https://www.csgb.gov.tr/medias/7189/mob%C4%B0lya-sektoer%C3%BCnde-%C4%B0%C5%9F-sa%C4%9Fli%C4%9Fi-goezet%C4%B0m%C4%B0-rehber%C4%B0.pdf Erişim tarihi: “27.02.2024”.