Çocukluk Çağı Travmalarının Bireyin Bağlanma Stilleri ve Dini Yönelimine Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 93 - 122, 28.06.2022

Esma Betül Acar

Öz

Çalışmamızın amacı çocukluk çağı travmatik yaşantılarının, bireyin bağlanma stilleri ve dindarlığı ile ilişkisini incelemektir. Çalışmanın örneklemi Mart-Nisan 2021 yılı içerisinde ülke içi tesadüfi olarak seçilen 18 yaş altı ve üstü %84,7’si kadın, %15,3’ü erkek toplam 360 kişiden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aşamasında, Prof. Dr. Vedat Şar, Psk. Dr. Erdinç Öztürk ve Eda İkizkardeş tarafından Türkçeye uyarlanmış Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Bowbly ve diğerleri tarafından geliştirilen Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği ve Allport & Kayıklık tarafından geliştirilen Dini Yönelim Ölçeği ve araştırmacı tarafından oluşturulan sosyodemografik form kullanılmıştır. Verilerin analizinde Kesikli değişkenlere ait karşılaştırmalarda Pearson ki-kare testi kullanılmıştır. Sürekli değişkenlerin normal dağılıma uygunluğu Kolmogorov Smirnov testi ile değerlendirilmiştir. Sürekli değişkenlere ait gruplar arası karşılaştırmalar ölçümlerin dağılım özelliklerine ve grup sayısına göre Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testi ile yapılmıştır. Kruskal Wallis testi ile yapılan karşılaştırmalarda gruplar arasında istatistiksel anlamlı farklılık bulunduğunda farkın hangi gruplardan kaynaklandığını belirlemek için posthoc Bonferroni düzeltmeli Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Değişkenlere ait ölçümler arasındaki doğrusal ilişki Spearman korelasyon testi ile değerlendirilmiş ve istatistiksel önemlilik için p<0,05 değeri kabul edilmiştir. Dini yönelim alt boyutu olarak ibadet değişkeniyle ilgili olarak; kadınlar erkeklerden istatistiksel olarak anlamlı yüksek ve yine duygusal istismar alt boyut puan karşılaştırmasında kadınlar erkeklerden istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulunmuştur. Tüm alt boyut ve toplam puan çocukluk çağı travma karşılaştırmalarında kaygılı-kararsız bağlanma grubundakilerin puanları güvenli bağlananlardan istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulunmuştur. Tüm alt boyut ve toplam puan karşılaştırmalarında bağlanma stillerine göre Dinsel yaşayış ölçeği güvenli bağlanma grubundakilerin puanları kaçınan bağlanma stiline sahip olanlardan istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulunmuştur. Ayrıca katılımcıların %62,5’i çocukluk döneminde travma yaşamış, %87,8 ’i güvenli bağlanma kurmuş ve %81,1’i kendisini dindar şeklinde tanımlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocukluk Çağı Travmaları, Bağlanma Stilleri, Dindarlık

The Effect of Childhood Traumas on Attachment Styles and Religious Orientation of the Individual

Öz

The aim of this study is to examine the effects of childhood traumatic experiences on the individual’s attachment styles and religious orientation.The sample of the study consists of 360 people, 84.7% female and 15.3% male, less than and over of 18 age, randomly selected, living in the country in March-April 2021.In the data collection stage in the research, “Childhood Trauma Scale” adapted to Turkish by Prof. Dr. Vedat Şar, Psd.Dr.Erdinç Öztürk and Psd.Dr Eda İkizkardeş, “The Three-Dimensional Attachment Styles Scale” developed by Bowbly et al. and “Religious Orientation Scale” developed by Allport & Kayıklık and the sociodemographic form created by the researcher have been used. Pearson chi-square test was used for comparisons of discrete variables in the analysis of the data. Conformity of continuous variables to normal distribution was evaluated by Kolmogorov Smirnov test.
Intergroup comparisons about continuous variables were performed by Mann Whitney U test and Kruskal Wallis test based on the distribution characteristics of the measurements and the number of groups. When a statistically significant difference was found between the groups in the comparisons made with the Kruskal Wallis test, the posthoc Bonferroni corrected Mann Whitney U test was used to determine which groups the difference originated from. The linear relationship between the measurements of the variables was evaluated with the Spearman correlation test and a p value of <0.05 was accepted for statistical significance.Worship as a sub-dimension of religious orientation; women are statistically significantly higher than men, in the emotional abuse sub-dimension score comparison, women were found to be statistically significantly higher than men.In all sub-dimension and total score childhood trauma comparisons, the scores of the anxious-ambivalent attachment group were found to be statistically significantly higher than the securely attached ones.In all sub-dimension and total score comparisons, the scores of those in the Religious Living Scale secure attachment group were found to be statistically significantly higher than those in the avoidant attachment style.In addition, 62.5% of the participants experienced trauma during their childhood, 87.8% established a secure attachment and 81.1% defined themselves as religious

Anahtar Kelimeler

Childhood Trauma Experiences, Attachment Styles, Religious Orientation.

Kaynakça

• Arthur Jersild. Çocuk Psikolojisi. Ankara: Ankara Eğitim Fakültesi Yayınları, 1976.
• Attepe, Ar. Gör. Seda. “Anne Baba Kaybının Çocuklar Üzerindeki Etkileri”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 23, sy 23 (01 Aralık 2010): 23-28. https://doi.org/10.21560/spcd.22816
• Bradshaw, Matt, Christopher G. Ellison, ve Jack P. Marcum. “Attachment to God, Ima ges of God, and Psychological Distress in a Nationwide Sample of Presbyteri ans”. International Journal for the Psychology of Religion 20, sy 2 (29 Mart 2010): 130-47. https://doi.org/10.1080/10508611003608049
• Bretherton, Inge. “The Origins of Attachment Theory: John Bowlby and Mary Ainsworth.” Developmental psychology 28, sy 5 (1992): 759. Cicchetti, Dante. “Resilience Under Conditions of Extreme Stress: A Multilevel Perspective”. World Psychiatry 9, sy 3 (Ekim 2010): 145-54. https://doi.org/10.1002/j.2051-5545.2010.tb00297.x.
• Collishaw, Stephan, Andrew Pickles, Julie Messer, Michael Rutter, Christina Shearer, ve Barbara Maughan. “Resilience to Adult Psychopathology Following Childhood Maltreatment: Evidence From a Community Sample”. Child Abuse & Neglect 31, sy 3 (Mart 2007): 211-29. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2007.02.004.
• Çelik, Fatma Gül Helvacı, ve Çiçek Hocaoğlu. “Çocukluk Çağı Travmaları: Bir Gözden Geçirme”. Sakarya Tıp Dergisi 8, sy 4 (2018): 695-711.
• Çinar, Mehmet. “Tanrı’ya Bağlanma Tarzı ve Ölüm Kaygısı İlişkisi Üzerine Bir Araştırma”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, sy 45 (30 Haziran 2016): 313-38. https://doi.org/10.29288/ilted.304772.
• Deri,S. “Vicissitues of Symbolization and Creativity”. İçinde Between Reality and Fantasy, 48. Northvale: NJ: Jason Aronson, 1978.
• Dönmez, Yunus Emre, Nusret Soylu, Özlem Özel Özcan, Tuba Yüksel, Arzu Demi̇r Çalişkan, Pelin Bayhan Çon, ve Dilşad Yildiz Mi̇ni̇ksar. “Cinsel İstismar Mağduru Çocuk ve Ergen Olgularımızın Sosyodemografik ve Klinik Özellikleri”. İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi 21, sy 1 (2014): 44-48.
• Filiz Erginer. “Ankara İli İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğrencilerin Aileleri Tarafından İstismarı ve İhmaline İlişkin Görüşleri.” Yüksek Lisans, Ankara Üniversitesi, 2007.
• Frankl,Victor. İnsanın Anlam Arayışı. İstanbul: Okyanus Yayıncılık, 2009.
• Gordon Allport. Birey Ve Dini. Ankara: Elis Yayıncılık, 2004.
• Hall, Todd W., Annie Fujikawa, Sarah R. Halcrow, Peter C. Hill, ve Harold Delaney. “Attachment to God and İmplicit Spirituality: Clarifying Correspondence and Compensation Models”. Journal of Psychology and Theology 37, sy 4 (2009): 227-44.
• Hayta, Akif. Bağlanma Kuramı ve Allah Tasavvuru. Bursa: İz Yayıncılık, 2017.
• Hazan, Cindy, ve Phillip Shaver. “Romantic Love Conceptualized As an Attachment Process.” Journal of Personality and Social Psychology 52, sy 3 (1987): 511.
• Howe, David. Child Abuse and Neglect: Attachment, Development and Intervention. Basingstoke, Hampshire ; New York: Palgrave Macmillan, 2005.
• Irvin Yalom. Din ve Psikiyatri. İstanbul: Merkez Kitaplar, 2004.
• İ.Özgentürk. “Child Abuse and Neglect”. Journal of Human Sciences, 2014, 265-78.
• Jung, C. G., Engin Büyükinal, ve C. G. Jung. İnsanın Ruhuna Yöneliş: Bilinçaltı ve İşlevsel Yapısı. 4. bas. İstanbul: Say yay, 2001.
• K. Yurdakök ve O. İnce. “Duygusal İstismar ve İhmal”. Katkı Pediatri Dergisi, 2010, 423-33.
• Kalın, İbrahim. Açık Ufuk - İyi, Doğru Ve Güzel Düşünmek Üzerine -. Istanbul: İnsan Yayınları, 2021. ———. Perde Ve Mânâ - Akıl Üzerine Bir Tahlil -. İstanbul: İnsan Yayınları, 2020.
• Kara, B. ve Biçer,Ü. “Çocuk İstismarı”. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 2004, 140-51.
• Kierkegaard, Soren. Korku ve Titreme: Diyalektik Lirik. Istanbul: Pinhan, 2014.
• Kirkpatrick, Lee. Attachment, Evolution and the Psychology of Religion. New York: The Guildford Press, 2005.
• Kirkpatrick, Lee A., ve Philip R. Shaver. “An Attachment-Theoretical Approach to Romantic Love and Religious Belief”. Personality and Social Psychology Bulletin 18, sy 3 (Haziran 1992): 266-75. https://doi.org/10.1177/0146167292183002.
• Kirkpatrick, Lee A., ve Phillip R. Shaver. “Attachment Theory and Religion: Childhood Attachments, Religious Beliefs, and Conversion”. Journal for The Scientific Study of Religion, 1990, 315-34.
• Köse, Ali; Ayten, Ali. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayıncılık, 2012.
• Masterson, James F, Habibe Şentürk, Tahir Özakkaş, ve Ahmet Çorak. Bağlanma Kuramı ve Nörobiyolojik Kendilik Gelişimi Açısından Kişilik Bozuklukları: Klinik Bir Bütünleştirme. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2008.
• Mikulincer, S; Shaver, P.R. Attachment in Adulthood: Structure, Dynamics, and Change. New York: New York Guilford Press, 2007.
• Nasr, Seyyed Hossein, ve Ahmet Özel. İslam: İdealler ve Gerçekler. İstanbul: İz Yayıncılık, 2009.
• Neriman Aral. “Çocuk Hakları Çerçevesinde Çocuk Ihmal Ve Istismarı”. Milli Eğitim Dergisi, 2001, 151-55.
• Nuran Güler, ve Sultan Uzun. “Anneleri Tarafından Çocuklara Uygulanan Duygusal ve Fiziksel İstismar/İhmal Davranışı ve Bunu Etkileyen Faktörler”. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, sy 3 (2002): 128-34.
• Ogden, H. “On Potential Space”. International Journal of Psycho-Analysis 66 (1985): 129-41.
• Oğuz Polat. Çocuk ve Şiddet. İstanbul: Der Yayınları, 2001.
• Oral, R, D Can, S Kaplan, S Polat, N Ates, G Cetin, S Miral, vd. “Child Abuse in Turkey: An Experience in Overcoming Denial and a Description of 50 Cases”. Child Abuse & Neglect 25, sy 2 (Şubat 2001): 279-90. https://doi.org/10.1016/S01452134(00)00241-6.
• Orhan Öztürk. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. Ankara: Bayt Yayıncılık, 2018.
• Örsel, Sibel, Hasan Karadağ, Akfer Karaoğlan Kahİloğullari, ve Emel Akgün Aktaş. “Psikiyatri Hastalarında Çocukluk Çağı Travmalarının Sıklığı ve Psikopatoloji ile İlişkisi”. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi 12, sy 2 (2011).
• Pelendecioğlu, Betül, ve Sefa Bulut. “Çocuğa Yönelik Aile İçi Fiziksel İstismar”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 9, sy 1 (15 Mart 2016): 49-62.
• Rank, Otto, ve Sabir Yücesoy. Doğum travması ve psikanalizdeki anlamı = Das trauma der geburt und seine bedeutung für die psychoanalyse. İstanbul: Metis, 2001.
• Ruppert, Franz. Travma, Bağlanma ve Aile Konstelasyonları: Ruhun Yaralarını Anlamak ve Iyileştirmek. Çeviren Fatma Zengin. 2. basım. Üsküdar, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2014.
• Saçarçelik, Gülizar. “Kasıtlı Kendine Zarar Verme Davranışı Olan Ergen Ve Genç Erişkin Hastalarda Çocukluk Çağı Travmaları”. Uzmanlık Tezi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi 13. Psikiyatri Birimi, 2009.
• Sroufe, L. Alan. Emotional Development: The Organization of Emotional Life in the Early Years. Cambridge, GBR: Cambridge University Press, 2009. http://public.ebookcentral.proquest.com/choice/publicfullrecord.aspx?p=4638365.
• Subaşi, Hacer. “Üniversite Öğrencilerinin Tanrı ile İlişkilerinin Bağlanma Kuramı Açısından Değerlendirilmesi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 12, sy 1 (01 Şubat 2012): 175-98.
• Şar, Vedat, Erdinç Öztürk, ve Eda İkizkardeş. “Validity and Reliability of the Turkish Version of Childhood Trauma Questionnaire”. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences 32, sy 4 (2012):1054-63. https://doi.org/10.5336/medsci.2011-26947.
• Tıraşçı, Y. Gören, S. “Child Abuse and Neglect”. Dicle Medical Journal, 2007, 70-74.
• Tolstoy, Lev Nikolayevic, 1828-1910. Hayat Üzerine Düşünceler. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2005.
• Tümer,Günay. “Din”. İçinde DİA, 9:333-39. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, t.y.
• Yalom, Irvin. Varoluşçu Psikoterapi. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 1999.
• Yasemin Taner ve Bahar Gökler. “Çocuk İstismar ve İhmali: Psikiyatrik Yönleri”. Hacettepe Tıp Dergisi 35, sy 2 (2004): 82-86.
• Yolcuoğlu, İsmet Galip. “Çocukların İhmal ve İstismara Uğramasında Aile ve Çocuklara Yönelik Risk Faktörleri ve Sosyal Hizmet Müdahalesi”. Toplum ve Sosyal Hizmet 21, sy 1 (15 Nisan 2010):73-83.