Gençlere Duyulan Güvenin Mümtaz Örneği Üsâme b. Zeyd’in Komutanlığı ve Günümüze Verdiği Mesaj

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 1, 27 - 36, 30.06.2025

Yavuz Selim Göl

Öz

İslam dini Hz. Peygamber tarafından tebliğ edilmeye başladığında bu davete icabet edenlerin önemli bir kısmını gençler oluşturmaktaydı. Hz. Ömer, Hz. Ali, Abdullah b. Mes’ûd gibi ashabın önde gelenleri başta olmak üzere çok sayıda genç Mekke’nin zorlu atmosferine rağmen O’na inandılar. Hz. Peygamber her zaman gençlere duyduğu güven sebebiyle hem sosyal hayatta hem de savaşlarda önemli rolleri gençlere tevdi etti. Hatta onların gönlünü kırmamak adına Uhud Savaşı öncesinde istişare sonucunda, kendisi farklı görüşte olmasına rağmen savaşın şekline ilişkin alınan karara bağlı kaldı. Bu süreçte gençlere duyulan güvenin önemli örneklerinden biri Hz. Peygamber’in vefatına yakın bir dönemde oluşturulan orduya komutan olarak henüz on sekiz yaşlarında olan Üsâme b. Zeyd’in atanmasıdır. Bu güveni eleştirenlere rağmen Hz. Peygamber bu kararından vazgeçmemiştir. Hz. Ebû Bekir Hz. Peygamber’in vefatı sonrasında hilafet görevini üstlendiğinde aynı görevlendirmeyi devam ettirdi. Bu yaşananların günümüzde gençlere karşı duyulan güvensizlik için bir anti-tez olarak değerlendirmesi mümkündür. Zira Allah Resulü ashabın içerisinde çok sayıda tecrübeli isim olmasına rağmen genç bir sahabiyi komutan olarak görevlendirerek gençlerin de özgüvenini artırmayı amaçlamış olmalıdır. Bugün gençlere karşı daha olumlu bir bakış açısı benimseyerek, onların dijital dünyada daha geniş bir bilgi ve ilgi ağına sahip olduklarını da düşünerek hareket etmeliyiz. Çalışmamızda ilk olarak günümüzdeki gençlik algısını değerlendirdik. İslâm dininin gençliğe bakış açısını Kur’ân ve sünnet perspektifinden ele aldık. Bununla birlikte gençlere duyulan güvene dair örnekler getirerek, onların hayata en iyi biçimde hazırlanmalarında büyüklere düşen görevi hatırlatmaya çalıştık. Ayrıca Hz. Peygamber tarafından yapılan bu görevlendirme özelinde gençlere dair verilen mesajları değerlendirdik.

Anahtar Kelimeler

İslam Tarihi , Gençlik , Güven , Peygamber

Etik Beyan

Bu makale 25-27 Nisan 2025 tarihleri arasında Erzurum Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi tarafından düzenlenen “XIV. Uluslararası Din Görevlileri ‘Aile ve Gençlik’” Sempozyumunda sunulan sözlü tebliğden üretilmiştir.

The Command of Usama b. Zayd, the Distinguished Example of Trust in the Youth and His Message to Today

Öz

When the religion of Islam began to be conveyed by the Prophet, a significant portion of those who responded to this invitation were young people. Many young people, especially the leading companions such as Omar, Ali, Abdullah b. Masud, believed in him despite the difficult atmosphere of Mecca. The Prophet always entrusted the youth with important roles in both social life and wars due to the trust he had in them. In fact, in order not to upset them, he adhered to the decision made regarding the form of the war after consultation before the Battle of Uhud, despite his own different views. One of the important examples of the trust in the youth during this process is the appointment of Usama b. Zayd, who was only eighteen years old, as the commander of the army formed in a period close to the death of the Prophet. Despite those who criticized this trust, the Prophet did not give up on this decision. When Abu Bakr assumed the duty of caliphate after the death of the Prophet, he continued with the same assignment. It is possible to evaluate these events as an antithesis to the distrust felt towards young people today. Because the Messenger of Allah must have aimed to increase the self-confidence of young people by assigning a young companion as a commander, despite the fact that there were many experienced names among the companions. Today, we should adopt a more positive perspective towards young people and act by considering that they have a wider network of knowledge and interests in the digital world. In our study, we first evaluated the perception of young people today. We examined the perspective of Islam towards young people from the perspective of the Quran and the Sunnah. In addition, we tried to remind the elders of the duty that falls on them to prepare them for life in the best way by giving examples of trust felt towards young people. We also evaluated the messages given to young people regarding this assignment made by the Prophet.

Anahtar Kelimeler

Islamic History , Youth , Trust , Prophet

Kaynakça

• Acar, C. (2015). Hz. Peygamber’in Görevlendirmelerinde İnsan Yetiştirme Unsuru Zeyd b. Hârise ve Üsame b. Zeyd Örneği. İçinde Kutlu Doğum Haftası “Hz. Peygamber ve İnsan Yetiştirme Düzenimiz” Sempozyumu. (ss. 273-286) Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Algur, H. (2021). Modern Dönemde Özdenetimli Bir Gençlik Yetiştirmenin İmkânı. İçinde S. Kara, S. Aybey, & T. Aşirov (Ed.), İslam, Modernite ve Gençlik (ss. 285-307). İlahiyat Yayınları.
• Algur, H. (2022). Nesiller Arası Farklılaşma ve Din Eğitimi. Pegem Akademi Yayınları.
• Algur, H. (2024). Sorumluluk ve Din Eğitimi: Psiko-Sosyal Perspektif. İçinde M. Ulu & C. Osmanoğlu (Ed.), Psikoloji, Eğitim ve Din. Kimlik Yayınları.
• Algül, H. (2020). MÛTE SAVAŞI (C. 31, ss. 385-387). TDV Yayınları. https://islamansiklopedisi.org.tr/mute-savasi
• Arı, M. S. (2012). Üsâme b. Zeyd. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 42, ss. 361-363). TDV Yayınları.
• Arslan, İ. (2020). Vahiy ve Akıl Işığında Hz. Peygamber’in Hayatı. Okur Akademi Yayınları.
• Atalay, S. R. N. (2022). Hz. Peygamber Dönemi’nde Ve Sonrasında Üsâme b. Zeyd. İdrak Dini Araştırmalar Dergisi, 2(1), Article 1.
• Çakmak, A. (2020). Din Eğitiminde Hayatı Anlamlandırma. Pegem Akademi.
• Çelik, Y. (2017). İslâm’da Sosyal Hizmetler -Hz. Peygamber Dönemi-. Çizgi Kitabevi.
• Erkocaaslan, R. (2018). Kur’an’da İsmi Zikredilen Tek Sahabi Zeyd bin Hârise. Beyan Yayınları.
• Erul, B. (2013). ZEYD b. HÂRİSE (C. 44, ss. 319-320). TDV Yayınları. https://islamansiklopedisi.org.tr/zeyd-b-harise
• et-Taberî, İ. C. (2019). Târihu’t-Taberî (Çev.; C. Saylık, C. 3). Ankara Okulu Yayınları.
• Göl, Y. S. (2020). Hz. Hamza. Beyan Yayınları.
• Güzel, A. (2018). Hz. Peygamber’in Savaşları -Gazveler-. Kitap Dünyası Yayınları.
• Hacıismailoğlu, M. İ. (2020). Osmanlı Müelliflerinin Çalışmalarında Zeyd-Zeyneb Hadisesi Bağlamında Voltaire’in “Fanatizm veya Peygamber Muhammed’in Bağnazlığı” Adlı Tiyatro Eseri Üzerine Değerlendirmeler. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), Article 1. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.689001
• İbn Kesîr, E.-F. İ. b. Ö. (1986). El-Bidâye ve’n-nihâye (C. 3). Dâru’l-Fikr.
• İbn Sa’d, M. b. S. b. M. (2015). Kitâbü’t-Tabakâti’l-Kebîr (Çev.: A. Elmalı & M. Akbaş, 2. bs, 1-11). Siyer Yayınları.
• Kara, S. (1996). Hz. Peygamber (s.a.v) Döneminde Gençlik. Atatürk Üniversitesi.
• Karaalp, C. (2019). Kur’an’da Örnek Genç Modeli. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 2(4), Article 4. https://doi.org/10.35235/uicd.490202
• Meydan, H. (2022). Postmodern İklimde Din ve Değerleri Öğretmek. Değerler Eğitim Merkezi Yayınları.
• Sıddıkî, M. (1990). İslam Dünyasında Modernist Düşünce (M. Fırat & G. Korkmaz, Çev.). Dergâh Yayınları.
• Temir, H. (2020). Hz. Zeyd b. Hârise. Beyan Yayınları.
• Tozlu, N. (2014). Eğitimden Felsefeye—1. Bayburt Üniversitesi Yayınları.
• Uçar, İ. (2019). Hz. Muhammed Zamanında Medine’de Gündelik Hayat Mekanın Üretimi. Fecr Yayınevi. Yılmaz, A. (2018). Didaktik Bir Bakış Açısıyla Hz. Muhammed. Pegem Akademi.