TURKEY'S SOFT POWER APPLICATION AND RESULTS IN THE MIDDLE EAST DURING 2003-2011

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 71 - 104, 18.11.2019

Mehmet Can Işık

Öz

Soft power is a very popular and controversial
concept as well in recent years in the discipline of international relations.
The concept, drawing attention to a different dimension of power, has gained
importance especially after the Cold War period and has had an important agenda
in academic discussions. The concept which expresses a state's being taken into
the consideration thanks to its distinctive features by other states and being
attraction centre within the sight of the other states is quite advantageous
type of power when compared to the hard power that is more difficult to get
result and expensive in a way. This type of power used by many states in the
world, especially the USA, EU, Japan and Great Britain, has been started to be
used by Turkey as well especially in the post-2002 period, particularly in the
Middle East, in the Balkans and Caucasus which are located in the
near-periphery of Turkey. Of course, the economic and political achievements
that Turkey attained in the post-2002 period have had the major role in the
emergence of this situation. When the negative conditions within the states in
the Middle East geography are considered, Turkey became a center of attraction
until the Syrian Civil War which started in 2011 within the sight of the other
countries especially the Arab states. During this period, Turkey became regonal
power being followed and imitated in the Middle East geography because of the
reasons such as being a Muslim state and democratic governance especially over
the peoples. When the elements that enable Turkey to be able to use the soft
power factors in the Middle East region are looked, it is a known fact that the
culture and history, geopolitical location and geography and the other
political factors that Turkey possesses have great importance. This situation
already covers the basic components of soft power. In this study, soft power
applications in the Middle East in Turkey's foreign policy applications are
explained by analysing the period between 2003 and 2011.

Anahtar Kelimeler

Soft Power, Hard Power, Turkey, Middle East, AK Party Period Middle East

2003-2011 YILLARI ARASINDA TÜRKİYE'NİN ORTADOĞUDA YUMUŞAK GÜÇ UYGULAMASI VE SONUÇLARI

Öz

         Yumuşak güç uluslararası ilişkiler disiplini içinde son yıllarda oldukça
popüler ve bir o kadar da tartışmalı bir kavramdır. Gücün farklı bir boyutuna
dikkat çeken bu kavram özellikle Soğuk Savaş Dönemi sonrasında önem kazanmış ve
akademik tartışmalarda önemli bir gündeme sahip olmuştur. Bir devletin kendine
has özellikleri sayesinde başka devletlerce dikkate alınması ve onlarında
nazarında bir cazibe merkezi olmasını ifade eden bu kavram bir bakıma pahalı ve
sonuç alması daha zor olan sert güce göre oldukça avantajlı bir güç çeşididir.
Başta ABD, AB, Japonya ve İngiltere olmak üzere dünyada birçok devletin
kullandığı bu güç türü Türkiye tarafından da özellikle 2002 sonrası dönemde
başta Ortadoğu olmak üzere Türkiye’nin yakın çevresinde yer alan Balkanlar ve
Kafkasya coğrafyasında kullanmaya başlanılmıştır. Bu durumun oluşmasında
elbette Türkiye’nin 2002 sonrası dönemde yakaladığı ekonomik ve siyasi
başarıların büyük rolü olmuştur. Ortadoğu coğrafyasında yer alan devletlerin
içinde bulundukları olumsuz koşullar düşünüldüğünde Türkiye bu bölgedeki başta
Arap devletleri olmak üzere diğer devletler nazarında 2011 yılında başlayan
Suriye İç Savaşı’na kadar adeta bir çekim ve cazibe merkezi olmuştur.         Türkiye bu dönemde Ortadoğu
coğrafyasında özellikle halklar üzerinde demokratik yönetimi Müslüman bir
devlet oluşu vb. gibi sebeplerle örnek alınan ve takip edilen bir bölgesel güç
haline gelmiştir. Türkiye’nin Ortadoğu bölgesinde yumuşak güç unsurlarını
kullanabilmesine imkan veren unsurlara bakıldığında sahip olduğu kültür ve
tarih, jeopolitik konum ve coğrafya ve diğer siyasal faktörlerin büyük önemi
olduğu bilinen bir gerçektir. Bu durum zaten yumuşak gücün temel bileşenlerini
kapsamaktadır. Bu çalışmada çoğunlukla Türkiye’nin dış politika uygulamalarında
Ortadoğu bölgesindeki yumuşak güç uygulamaları 2003-2011 yılları arası dönem
analiz edilerek anlatılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yumuşak Güç, Sert Güç, Türkiye, Ortadoğu, AK Parti Dönemi Ortadoğu

Kaynakça

• Akbaş, Z., Tuna, H. (2012). Bir Dış Politika Aracı Olarak Yumuşak Gücün Turizm Sektörüne Etkisi. Türkiye Örneği Üzerinden Bir Değerlendirme, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar.
• Akçay, E. (2015). Bir Dış Politika Enstrümanı Olarak Türk Dış Yardımları. Turgut Özal Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Alphan, M. (2011). Türkiye’nin yumuşak gücü Dizileri. Hürriyet Gazetesi Web Sayfası. http://www.hurriyet.com.tr/turkiye-nin-yumusak-gucu-dizileri19414165 (Erişim Tarihi 26.08.2019).
• Altınay, H. (2008). Turkey’s Softpower: An Unpolished Gem or An Elusive Mirage, Insight Turkey. 10 (2), 55-66.
• Arab Public Opinion Poll: (2010). Obama’s popularity decreases while Erdogan’s popularity increases”.
• Aras, B., Karakaya R. P. (2008). “From Conflict to Cooperation: Desecuritization of Turkey‟s Relations with Syria and Iran.” Security Dialogue. 39 (5), 495-515.
• Altunişik, M. (2008). The Possibilities and Limits of Turkey's Soft Power in the Middle East. Insight Turkey, 10(2), 41-54.
• Altunışık, M. (2011). “Türkiye’nin Ortadoğu’daki ‘Yumuşak Gücü’ ve Önündeki Engeller”. TESEV Yayınları, İstanbul.
• Arıboğan, Deniz Ülke (2001). Globalleşme Senaryosunun Aktörleri. Der Yayınları, İstanbul.
• Aydın, M. Özcan, N.A. ve Kasapoğlu, N. (2007). Riskler ve Fırsatlar Kavşağında Irak’ın Geleceği ve Türkiye. TEPAV Yayınları, Ankara.
• Bachrach, P., Baratz, M. S. (1962). Two Faces of Power. American Political Science Review, (56), 947‐952.
• Başlar, K. (2001) “Uluslararası Antlaşmaların Onaylanması, Üstünlüğü ve Anayasal Denetimi Üzerine”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 24 (1-2), 43-47.
• Burns, E. M. (1984). Çağdaş Siyasal Düşünceler, 1850-1950, Alaeddin Şenel (Çev.). Birey ve Toplum Yayınları, Ankara.
• Çakmak, H. (2014). Uluslararası İlişkilere Giriş, Kavramlar ve Teoriler. Doğu Kitapevi, İstanbul.
• Çavuş, T. (2012). “Dış Politikada Yumuşak Güç Kavramı ve Türkiye’nin Yumuşak Güç Kullanımı”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (2), 23-36.
• Davutoğlu, A. (2008). “Turkey’s Foreign Policy Vision: An Assessment of 2007”, Insight Turkey. 10 (1), 77-96
• Demir, V. (2012). Kamu Diplomasisi ve Yumuşak Güç.
• Elamani, F. (2013). (Yumuşak Güç Medya Örnek Olarak), Al Riyad Gazetesi, http://www.alriyadh.com/825857, (Erişim Tarihi 26.08.2019).
• Erdurmaz, S. (11 Mayıs 2009). ABD Obama’dan Sonraki Uluslararası İlişkilerinde “Akıllı Güç- Smart Power” Yaklaşımını Öncelikli Uygulama Olarak Belirlemiştir. http://turksam.org/abd-obama-dan-sonraki-uluslararasi-iliskilerinde-akilli-guc-smart-power-yaklasimini-oncelikli-uygulama-olarak-belirlemistir (Erişim Tarihi: 06.08.2019)
• Gözen, R. (2005). “Türk Dış Politikasında Vizyon ve Revizyon,” Demokrasi Platformu, 1 (4)
• İnat, K., Telci, İ. N. (2009). Türkiye’nin İran, İsrail/Filistin ve Suriye Politikası 2009. İçinde: Türk Dış Politikası Yıllığı, 93-158.
• Kalın, İ. (2010). Türk Dış Politikası ve Kamu Diplomasisi, http://www.kamudiplomasisi.org/makaleler/makaleler/100-tuerk-d-politikas-ve-kamu-diplomasisi (Erişim Tarihi: 20.08.2019).
• Kardaş, Ş. (2011). “Türk Dış Politikasında Eksen Kayması Mı?” Akademik Orta Doğu, 5 (2)Karaman, A. (1999). Profesyonel Yöneticilerde Güç Yönetimi, İstanbul: Türkmen Kitapevi.Kaya, S. (2008). “Uluslararası İlişkilerde Konstrüktivist Yaklaşımlar”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(3), 83-111.
• Kekevi, S., Çeşme, A. (2004). Türkiye’nin Teröre Hedef Ülke Olmasında Jeopolitik ve Jeostratejik Etmenler, Uludağ Üniversitesi 1. Ulusal Genç Bilim Adamları Sempozyumu; Değişen Dünya da Türkiye’nin Önemi; 6-7 Mayıs 2004; Uludağ Üniversitesi Rektörlüğü Kültür Sanat Kurulu Yayınları, Bursa.
• Kılıçoğlu, Y., Yılmaz, A.N. (2016). “Ortadoğu’da Türkiye Etkisi; Yumuşak Güç ve Kamu Diplomasisi Açısından Bölgedeki Siyasi Projeksiyonlar”, Yeni Türkiye, (87), 87-118.
• Kirişçi, K. (2011). “Turkey’s ‘Demonstrative Effect’ and the Transformation of the Middle East”, Insight Turkey, 13 (2), 33-55.
• Köse, T. (2014). Türkiye’nin Ortadoğu’da Zorlayıcı Olmayan Dış Politika Araçları, Ortadoğu, 6 (62), 16-17.
• Kutlay, M. (2011). “Economy as the ‘Practical Hand’ of ‘New Turkish Foreign Policy’: A Political Economy Explanation”, Insight Turkey, 13 (1), 67-89.
• Lee, S. (2008). Çin’in Yumuşak Gücünün Sınırları. Stratejik Analiz, 8 (96), 57-64.Maximiliano, (2006). Power: a Radical View by Steven Lukes.Morgenthau, H. J. ve Thompson, K.W. (1993). Politics Among Nations; The Struggle for Power and Peace, Mcgraw-Hill, New York.
• Nye, J.S. (1990). Bound to Lead: The Changing Nature of American Power, Basic Books, New York.
• Nye, J.S. (2002), “The Information Revolution and American Soft Power”, Asia-Pasific Review, 9 (1), 60-76.
• Nye, J. S. (2004b) The Benefits of Soft Power. Harvard Business School Working Knowledge. http://hbswk.hbs.edu/archive/4290.html (Erişim Tarihi: 14.08.2018).
• Nye, J. S. (2005). Yumuşak Güç, Dünya Siyasetinde Başarının Yolu. (Çev. R. İ. Aydın). Elips Kitap, Ankara.
• Nye, J. S. (2017). Yumuşak Güç . (Çeviren: Rayhan İnani ). BB101 Yayın Evi, Ankara.
• Öniş, Z., Şenses, F. (2009). Turkey and the Global Economy: Neo-liberal Restructuring and Integration in the Post-crisis Era, Oxon, Routledge.
• Özcan, M. (2011). Türkiye’nin Irak Politikası 2011, Türk Dış Politikası Yıllığı 2011, s. 265-281.
• Özel, C. (2018). “Yumuşak Güce Bütünsel Bakış” Güvenlik Bilimleri Dergisi, 7 (1), 1 – 27.Sağlam Z. (2014). “Güç Kavramı ve Ortadoğu’da Değişen Dengeler Üzerinden Güç Okuması” IHH İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, https://insamer.com/tr/guc-kavrami-ve-ortadoguda-degisen-dengeler-uzerinden-guc-okumasi_43.html, (Erişim tarihi: 01.09.2019)
• Sancak, K. (2018). Türkiye-Azerbaycan İlişkilerinde Kamu Diplomasisisin Önemi ve Türkiye’nin Azerbaycan’da Resmi Kurumlarla Yürüttüğü Kamu Diplomasisi Faaliyetleri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9 (22), 297-318.
• Soft Power Survey, (2012). http://monocle.com/film/affairs/soft-power-survey-2012/, (Erişim Tarihi: 16.08.2019)
• Tanrıverdi, B. (2014). Akıllı Güç, Akademi Perspektif, 2014 http://akademikperspektif.com/2014/06/11/akilli-guc/ (Erişim Tarihi: 06.08.2018)
• Tarık, O (2011). “Soft Power in Turkish Foreign Policy”, A Quarterly of the Foreign Policy Institute, 37 (1-2), 6-25.
• Tezkan, Y. (2005). Jeopolitikten Milli Güvenliğe, s. 137. Ülke Kitapları, İstanbul.Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 06.08.2019)
• TRT, (2018b). Televizyon Kurumsal. 28 Aralık 2018 tarihinde https://www.trt.net.tr/ Kurumsal/TelevizyonTanitim.aspx (Erişim Tarihi: 14.08.2018).
• Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü Web Sayfası, Uluslararası Basını Bilgilendirme Faaliyetleri. (https://kdk.gov.tr/faaliyetler/uluslararasi-basinibilgilendirme/17, (Erişim Tarihi: 24.08.2018). Tunç, A. (2003). Dünyadaki Türkiye İmajının Turizm Sektörüne Etkisi ve Bir Uygulama, Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, (1), 38-54.
• Tür, Ö. (2006). “Türkiye ve Ortadoğu: Gerilimden İşbirliğine,” Zeynep Dağı (der.), Doğu’dan Batı’ya Dış Politika: AK Partili Yıllar. Orion yayınları, Ankara.
• Uğurlu, D. (18 Kasım 2018). Dünya Türk dizilerini izliyor. https://www.sabah.com.tr/kultur-sanat/2018/03/31/dunya-turkdizilerini-izliyor (Erişim Tarihi: 14.08.2018).
• Ümit, (2011). “Turkey’s ‘Demonstrative Effect’ and the Transformation of the Middle East”, Insight Turkey, 13, (2), 33-55.
• Wolfers, A. (1969). “The Pole of Power and Pole of Indifference”, International Politics and Foreign Policy, James N Rosenau (ed), Free Press, s. 176.
• Yagubzade, E. (2015). Türkiye’nin Dış Politikasında Yumuşak Güç, http://unec.edu.az/application/uploads/2015/05/Elmin-Yagubzade.pdf (Erişim Tarihi: 14.08.2018).
• Yılmaz, S. (2008). Güç ve Politika, ALFA Yayınları, İstanbul.
• Yeşiltaş, M., Balcı, A. (2011). “AK Parti Dönemi Türk Dış Politikası Sözlüğü: Kavramsal Bir Harita”, Bilgi Dergisi, Cilt 23, s. 12–13.
• Zengin, G. (2010). Hoca: Türk Dış Politikası’nda “Davutoğlu Etkisi”. İnkılap Yayınları, İstanbul.