TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN MEVDUAT BANKALARININ ENTROPİ VE WASPAS YÖNTEMLERİ İLE FİNANSAL PERFORMANS ANALİZİ (2016-2020)

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 2, 91 - 111, 30.11.2021

Aslı Gezen

Öz

Dünya genelinde para ve sermaye piyasalarında aktif bir şekilde rol oynayan bankalar, finansal sistemin en önemli ayaklarından birini oluşturmaktadır. Günümüzde modern bir bankacılık sistemine sahip olan Türkiye’de, fon akışlarını sağlama ve kaydi para oluşturma gibi fonksiyonlarıyla ekonomi politikalarının yürütülmesine yardımcı olan mevduat bankaları finansal sistem için büyük bir önem arz etmektedir. Çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren kamu, özel ve yabancı sermayeli mevduat bankalarının performans analizi aracılığıyla söz konusu bankaların performans sıralamalarının yapılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda performans analizi için toplam aktifler, toplam krediler ve alacaklar, toplam mevduat, toplam özkaynaklar, ödenmiş sermaye, şube sayısı ve çalışan sayısı kriterleri esas alınmıştır. Kamu, özel ve yabancı sermayeli mevduat bankalarının 2016-2020 yılları performans sıralamalarını ortaya koyan analizler sonucunda; finansal performansı en yüksek mevduat bankalarının 2016, 2017 ve 2018 yıllarında özel sermayeli mevduat bankaları, 2019 ve 2020 yıllarında ise kamu sermayeli mevduat bankaları olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mevduat Bankaları, Banka Performansı, Entropi Yöntemi, WASPAS Yöntemi, ÇKKV

Kaynakça

• 5411 SK, 5411 Bankacılık Kanunu (2005). T.C. Resmi Gazete, 25983, 01.11.2005.
• Akbulut, O. Y. (2019). CRITIC ve EDAS yöntemleri ile İş Bankası’nın 2009-2018 yılları arasındaki performans analizi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2):249-263.
• Akbulut, O. Y. (2020). Gri Entropi temelli PSI ve ARAS ÇKKV yöntemleriyle Türk mevduat bankalarının performans analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2):171-187.
• Akçakanat, Ö.; Eren, H.; Aksoy, E. ve Ömürbek, V. (2017). Bankacılık sektöründe Entropi ve WASPAS yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2):285-300.
• Albayrak, Y. E. ve Erkut, H. (2005). Banka performans değerlemede Analitik Hiyerarşi Süreç Yaklaşımı. itüdergisi/d mühendislik, 4(6):47-58.
• Apak, S. ve Tay, A. (2012). Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyıldaki finansal sisteminde Osmanlı Bankası’nın yeri ve faaliyetleri. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (3):63-103.
• Atukalp, M. E. (2018). Özel sermayeli mevduat bankalarının finansal performanslarının incelenmesi: Türkiye örneği. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 7(14):38-52.
• Çağıl, G. (2011). 2008 küresel kriz sürecinde türk bankacılık sektörünün finansal performansının ELECTRE yöntemi ile analizi. Maliye Finans Yazıları, 25(93):59-86.
• Çalışkan, E. ve Eren, T. (2016). Bankaların performanslarının çok kriterli karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi. Ordu Üniv. Bil. Tek. Derg., 6(2):85-107.
• Çelik, M. (2018). Türkiye’de faaliyet gösteren mevduat bankalarının performans analizi: büyüklük ve sahiplik yapısı ayrımlarıyla bir karşılaştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2):146-168.
• Çoşkun, M. N.; Ardor, H. N.; Çermikli, A. H.; Eruygur, H. O.; Öztürk, F.; Tokatlıoğlu, İ.; Aykaç, G. ve Dağlaroğlu, T. (2012). Türkiye bankacılık sektörü piyasa yapısı, firma davranışları ve rekabet analizi. Türkiye Bankalar Birliği Yayınları, İstanbul.
• Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1):101-112.
• Dinçer, H. ve Görener, A. (2011). Analitik Hiyerarşi Süreci ve VIKOR tekniği ile dinamik performans analizi: bankacılık sektöründe bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19):109-127.
• Esmer, Y. ve Bağcı H. (2016). Katılım bankalarında finansal performans analizi: Türkiye örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15):17-30.
• Eş, Abdulhamit ve Kök, E. (2020). Banka performanslarının Entropi tabanlı WASPAS yöntemi ile analizi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1):233-250.
• Gezen, A. (2019). Türkiye’de faaliyet gösteren katılım bankalarının Entropi ve WASPAS yöntemleri ile performans analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 84:213-232.
• Gözkonan, Ü. H. Ve Küçükbay, F. (2019). Katılım bankaları ile geleneksel bankaların ÇKKV yöntemleri ile performans değerlendirmesi: TOPSIS ve Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri ile karşılaştırmalı analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 25:71-94.
• Gülen Alpay, M. ve Sakınç, İ. (2017). Türk bankacılık sektörünün yeniden yapılandırma öncesi ve sonrası Gri İlişkisel Analiz ile finansal performans analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2):49-61.
• HMB; (2019). “Kamu Bankalarına İkrazen Özel Tertip DİBS Verilmesine İlişkin Açıklama 22.04.2019”, Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı Resmi Web Sitesi. (www.hmb.gov.tr)
• HMB; (2020). “COVID-19 Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi – Pakete İlişkin Genel Bilgiler ve Ekonomiyi İlgilendiren Diğer Tedbirler 18.03.2020”, Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı Resmi Web Sitesi. (www.hmb.gov.tr).
• Kandemir, T. ve Karataş, H. (2016). Ticari bankaların finansal performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile incelenmesi: Borsa İstanbul’da işlem gören bankalar üzerine bir uygulama (2004-2014). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7):1766-1776.
• Kaya, E. ve Arslantürk Çöllü, D. (2020). Bankerlerden günümüze Türk bankacılık tarihinin kronolojik olarak değerlendirilmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 8(4):1-36.
• Kılıç, E. K. (2020). Dünyada bankacılık tarihi ve krizleri: Türkiye’deki bankacılık sektörü. Uluslararası Finansal Ekonomi ve Bankacılık Uygulamaları Dergisi, 1(1):1-31.
• Rençber, Ö. F. ve Avcı, T. (2018). BIST’te işlem gören bankaların sermaye yeterliliklerine göre karşılaştırılması: WASPAS yöntemi ile bir uygulama. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’ 18):169-175.
• Sarı, T. (2020). Banka performans ölçümünde TOPSIS ve PROMETHEE yöntemlerinin karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1):99-117.
• TBB; (2021a). Bankacılık sisteminde banka, çalışan ve şube sayıları Aralık 2020, Rapor Kodu: DT13.
• TBB; (2021b). Türkiye Bankalar Birliği Resmi Web Sitesi. (www.tbb.org.tr).
• Tezergil, S. A. (2016), VIKOR yöntemi ile Türk bankacılık sektörünün performans analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1):357-373.
• Topak, M. S. ve Çanakçıoğlu, M. (2019). Banka performansının Enropi ve COPRAS yöntemi ile değerlendirilmesi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Mali Çözüm, 29(154):107-132.
• Ural, M.; Demireli, E. ve Güler Özçalık, S. (2018). Kamu bankalarında performans analizi: Entropi ve WASPAS yöntemleri ile bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31:129-141.
• Ünal, E. A. (2019). Özel sermayeli ticari bankaların finansal performanslarının SD ve WASPAS yöntemleri ile ölçülmesi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 4(3):384-400.
• Wang, T.; Lee, H. and Chang, M. C. (2007). A fuzzy TOPSIS approach with Entropy measure for decision-making problem. IEEM 2007: IEEE International Conference on Industrial Engineering and Engineering Management, 2-5 December, Singapore.
• Wu, J.; Sun J.; Liang, L. and Zha, Y. (2011). Determination of weights for ultimate cross efficiency using Shannon Entropy. Expert Systems with Applications, 38:5162-5165.
• Yetiz, F. (2016). Bankacılığın doğuşu ve Türk bankacılık sistemi. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2):107-117.
• Yıldırım, B. F. ve Demirci, E. (2017). Banka performansının TOPSIS-M uygulaması ile değerlendirilmesi. Söke İşletme Fakültesi Priene Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1):35-48.
• Zavadskas, ‪E. K.; Turskis, Z. and Antucheviciene, J. (2012). Optimization of weighted aggregated sum product assestment. Electronics and Electrical Engineering, 6(122):3-6.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬