KADINA DUYARLI BELEDİYECİLİK HİZMETLERİNE DAİR İKİ FARKLI UYGULAMA: ANKARA VE GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİ

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 28 - 48, 29.11.2024

Asena Tuğçe Şekerci , Ahu Sumbas

https://doi.org/10.55769/gauniibf.1476840

Öz

Bu çalışmanın amacı, kadına duyarlı belediyecilik ile öne çıkan Ankara Büyükşehir
Belediyesi’nin ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin 2019-2022 dönemi arasındaki
kadına yönelik hizmetlerini kadına duyarlı belediyecilik yaklaşımı çerçevesinde
inceleyerek değerlendirmektir. Buradan hareketle araştırmada, Türkiye’de “kadına
duyarlı belediyecilik uygulamalarının içeriği nedir ve bu uygulamalardaki farklılıkları
belirleyen temel değişken nedir?" sorusuna yanıt aranmıştır. Çalışma, doküman
analizine ve derinlemesine mülakat üzerine kurulu nitel bir araştırmaya dayanmaktadır.
Elde edilen veriler “Kadınlara Yönelik Kentsel Hizmetler, Yerel Eylem Planları ve
Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçe ve Kadına Yönelik Şiddet” olmak üzere üç alt başlıkta
analiz edilmiştir. Sonuç olarak, belediye yönetimlerinin kadın ve erkek eşitliği
konusundaki politik yaklaşımlarının hizmetlerin çerçevesini belirleyen ana
değişkenlerden bir tanesi olduğu ortaya çıkmaktadır. Kadına duyarlı belediyecilik
uygulamalarında kadını merkezine alan hizmet modelinin desteklenebilmesi için
toplumsal cinsiyet eşitliğine dair politik bir değerler motivasyona sahip olunmasının,
buna yönelik bir yol haritasının oluşturulmasının ve belediye için toplumsal cinsiyete
duyarlı bütçeleme çalışmalarının yapılmasının önemli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadına Duyarlı Belediyecilik, Toplumsal Cinsiyet, Eşitlik Politikaları

Two Different Examples of Gender-Sensitive Municipal Services: Ankara and Gaziantep Metropolitan Municipalities

Öz

The aim of this study is to examine the services for women between the 2019-2022 period
of Ankara Metropolitan Municipality and Gaziantep Metropolitan Municipality, which
stand out with women-sensitive municipality, within the framework of women-sensitive
municipality approach. From this point of view, in the research, we intent to scrutinize:
"What is the content of gender-sensitive municipal governance practices in Turkey, and
what is the fundamental variable determining the differences in these practices?". The
study is a qualitative research based on document analysis and in-depth interview. The
results obtained were analyzed under three sub-headings: "Urban Services for Women,
Local Action Plans and Gender-Sensitive Budget and Violence Against Women". It is
found out that the political approach of municipal governments towards equality between
men and women is one of the main variables that determine the framework of services. It
is therefore women-sensitive municipal practice initially requires a commitment to the
perspective of women-centered services and idea of gender equality as well as a road
map and gender-sensitive budgeting.

Anahtar Kelimeler

Women–friendly municipality, Gender, Equality policies

Kaynakça

• Akduran, Ö. (2016). Yerel Yaşamda Cinsiyet Eşitliği ve Bütçesi, Türkiye’den bir örnek: Eski-şehir Büyükşehir Belediyesi. Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği, Neoliberal ve Muhafazakar Dönem, 256-280.
• Aktürk, Ö. G. E. B., & Doğan, Ö. G. E. (2013). Türkiye’de Belediyeler ve Yerelde Kadın-Erkek Eşitliği Şartı Kapsamında Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi. Nişantaşı Üniversite-si Sosyal Bilimler Dergisi, 1,1.
• Alkan, A. (2005). Yerel Yönetimler ve Cinsiyet: Kadınların Kentte Görünmez Varlığı, Ankara: Dipnot Yayınevi.
• Alkan, A. (2009). Kadın Dostu Yerleşimlere Doğru Yerel Planlama ve Hizmet Sunum Modeli Uygulama Rehberi. Ankara: Yalçın Matbaacılık.
• Altınay, A. G., & Arat, Y. (2007). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet Araştırma Raporu. Anka-ra: Tübitak.
• Ankara Büyükşehir Belediyesi (2021), Kadın ve Çocuk Bülteni, Ocak-Şunat-Mart, Sayı 4, https://s.ankara.bel.tr/files/2022/04/04/531487ec5e07a18542c6b658c5f22690.pdf (10.12.2023).
• Ankara Büyükşehir Belediyesi Kadın Konuk Evleri ve Kadın Danışma Birimi İç Hizmet Yö-nergesi. https://www.ankara.bel.tr/kadin-calismalari/hakkimizda (02.12.2023)
• Ankara Büyükşehir Belediyesi Kadın ve Aile Şube Müdürlüğü, (2022). Yıllık Rapor 2021, https://www.ankara.bel.tr/files/3816/4094/6076/yillik-rapor-2021.pdf (10.12.2023)
• Ankara Büyükşehir Belediyesi, Yerel Eşitlik Eylem Planı 2019-2020, https://www.ankara.bel.tr/kadin-calismalari/yerel-esitlik-eylem-plani (10.12.2023).
• Ankara Büyükşehir Belediyesi, Yerel Eşitlik Eylem Planı 2021-2024, https://www.izleme.org/ankara-buyuksehir-belediyesi-yerel-esitlik-eylem-plani/ (10.12.2023)
• Bal, M. D. (2014). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Genel Bakış. KASHED, s. 15-28. Birleşmiş Milletler, (2014) Kadın Dostu Kentler, http://www.kadindostukentler.com/proje.php (erişildi: 06 21, 2021).
• Ceciarini, Sandra. (2021) «Capacity Building for Gender Equality at the Local Level Unders-tanding the Environment and Learning from Good Practices.» UCLG CIB Working Group, 5. CEMR, 2006 Avrupa Yerel Yaşamda Kadın Erkek Eşitliği.
• Çetinkaya, Ö., & Demirbaş, T. (2011). Belediye Gelirlerinin Analizi ve Mali Özerklik Açısın-dan Değerlendirilmesi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları (53), 1-18.
• Demirbilek, S., Öktem-Özgür, A., & Çoban, A. (2020). Şiddetle Mücadelede Toplumsal Bir Kurum Olarak Kadın Sığınmaevleri, Sosyoekonomi, 28(46), s. 311-348.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, 2019 Mali Yılı Performans Raporu, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/plan-ve-rapor.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, 2019 Mali Yılı Performans Programı, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/plan-ve-rapor.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, 2020 Mali Yılı Performans Programı, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/plan-ve-rapor.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, 2021 Mali Yılı Performans Programı, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/plan-ve-rapor.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, 2022 Mali Yılı Performans Programı, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/plan-ve-rapor.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Gaziantep’in Sosyal Risk Haritasını Çıkartıyor, 08.02.2016, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/buyuksehir-gaziantepin-sosyal-risk-haritasini-cikartiyor (10.12.2023).
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Gaziantepli Kadınlar Sağlık Taramasından Geçiriliyor, 28.08.2015, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/gaziantepli-kadinlar-saglik-taramasindan-geciriliyor (10.12.2023).
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Gaziantep’te Aile Destek Merkezi Kuruldu, 11.02.2017, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/bu-isbirligi-aile-baglarini-guclendirecek 10.12.2023.
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Kansere Karşı Tarama ve Eğitim Çalışmalarını Sürdürü-yor, 06.04.2021, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/buyuksehir-kansere-karsi-tarama-ve-egitim-calismalarini-surduruyor (10.12.2023).
• Gaziantep Büyükşehir Belediyesi, Şahin: Kadın, Dokunduğu Her Şeyi Güzelleştirir, 07.03.2022, https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/sahin-kadin-dokundugu-her-seyi-guzellestirir (10.12.2023)
• Giuliani G.A., (2022). The family policy positions of conservative parties: A farewell to the male-breadwinner family model?, “European Journal of Political Research”, 61, 678-698.
• Ertugal, E., & Bagdadi, I. (2023). Gender equality policies in Turkey’s opposition municipali-ties: factors that impact policy-making according to gender advocates. South Euro-pean Society and Politics, 28(3), 285–308.
• Eveline, J., & Bacchi, C. (2010). What are we mainstreaming when we mainstream gen-der?. Welcome to the electronic edition of Mainstreaming Politics, 109-132.
• Heise, L., Ellsberg, M., & Gottmoeller, M. (2002). A global overview of gender-based violence. International Journal of Gynecology and Obstetrics, 78, S5-S14.
• İnsanca Yaşam ve Demokratik Toplum Derneği, Deneyim Paylaşım Toplantısı, 25,01,2022, http://iyader.org.tr/2022/01/25/deneyim-paylasim-toplantisi-yapildi/ (10.12.2023).
• Jarvis, H., Kantor, P., & Cloke, J. (2009). Cities and Gender. United Kingdom: Routledge.
• Kern, L. (2019). Feminist City: A Field Guide. Toronto: Between the Lines.
• Koyuncu, B. & A. Özman. (2019). “Women’s Rights Organizations and Turkish State in the Post-2011 Era: Ideological Disengagement Versus Conservative Alignment.” Turkish Studies 20 (5): 728–753.
• Lorasdağı, B., & Sumbas, A. (2015). Türkiye’de Yerel Siyaseti Toplumsal Cinsiyet Üzerinden Düşünmek: Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Belediyeler. Çağdaş Yerel Yöne-timler, 24(2), s. 1-26.
• Molyneux, M. (1985). Mobilization Without Emancipation? Women’s Interest, The State, And Revolution In Nicaragua. D. Slater içinde, New Social Movements And The State In Latin America (s. 227-254). Amsterdam: CEDLA Publications.
• Murray, C. (2018, 08 27). What would cities look like if they were designed by mothers? https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/aug/27/architects-diversity-cities-designed-mothers (10.12.2023).
• Plan International, (2018). Unsafe In The City, United Kingdom, https://plan-international.org/publications/unsafe-in-the-city/ (10.12.2023).
• Polat, İkbal, ve Ebru Ağduk. (2019). Yerel Yönetimler için Kadın Katılımı ve Eşitlikçi Meka-nizmalar. İstanbul: Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı.
• Pusula, Haydi kızlar yönetime projesi yüreklendirdi, 01.01.2019, https://www.gazianteppusula.com/haber/10328658/haydi-kizlar-yonetime-projesi-yureklendirdi (10.12.2023).
• Sumbas, A. (2024). "Decentralization to municipalities and party control over women’s coun-cils in Turkey: cultivating women’s political power or relegating them to the back-yard?." Politics, Groups, and Identities 12(1), 1-22.
• Sumbas, A. & Koyuncu, B. (2019). “Women’s empowerment on a local level in Turkey: the case of violence against women”, Turkish Studies, 20(2), 249-272. https://doi.org/10.1080/14683849.2018.1531711
• Sumbas, A. (2013). Toplumsal Cinsiyet Duyarlı Politika Yaklaşımı Çerçevesinde Belediyele-rin Hukuksal ve Siyasal Durumları), Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 3, No: 1, 31-44.
• Şahin, M. (2011). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme Yazınına Kuşbakışı. Fe Dergi, 3(2), 84-100.
• Şener, Ü., İnanç, B., & Tuncer, S. (2024). Belediyelerde Mevcut Durum Analizi: 30 Büyükşe-hir Belediyesi Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Dair Bize Ne Söylüyor?.
• Şenesen, G. G. (2017). Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçe. G. Şenesen, Y. Yücel, A. Önal, N. Ergüneş, & B. Çakar içinde, Kadınsız Kentler: Toplumsal Cinsiyet Açısından Beledi-yelerin Politika ve Bütçeleri (s. 15-30). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınla-rı.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, & Hacettepe Üniversitesi, (2014). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması, https://hips.hacettepe.edu.tr/tr/turkiyede_kadina_yonelik_aile_ici_siddet_arastirma-101 (10.12.2023).
• Tosun, Z. (2010). Belediyeler için Kadın Sığınmaevi, Kadın Danışma Merkezi ve Şiddet Baş-vuru Hattı Uygulama Rehberi.
• Tosun, Z., & Erseçen, D. (2015). Kadın Danışma Merkezi İşleyişi Eğitimi El Kitabı. Ankara: Kadın Dayanışma Vakfı.
• Sylvia Walby (2005) Introduction: Comparative gender mainstreaming in a global era, Inter-national Feminist Journal of Politics, 7:4, 453-470.
• Wedel, H. (2001). Siyaset ve Cinsiyet, Can Kurultay (çev), Metis Yayınları, İstanbul.
• WHO, (2020). COVID-19 and violence against women - What the health sector/system can do. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-SRH-20.04 (10.12.20023).
• Yakut, G. (2015). Türkiye’de Kadın İstihdamı, Meslek Edindirme Kursları ve Yerel Yönetim-ler: İstanbul’da Bazı İlçe Belediyeleri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yük-sek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi SBE.
• Yılmaz, H. H., Aydemir Uslu, İ., & Biçer, M. (2021). Yerel Yönetimlerde Toplumsal Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme: Tekirdağ Büyükşehir ve Urla Belediyesi Uygulamaları. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 15-46. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.553055.