Egzersiz ve Psikolojik Savaş: Bağımlılık, Depresyon, Anksiyete ve Stres Üzerine Bir İnceleme

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 275 - 292, 27.12.2024

Mesut Güleşce , Ekrem Levent İlhan

https://doi.org/10.31680/gaunjss.1586025

Abstract

Bu araştırma, düzenli olarak egzersiz yapan bireylerin, egzersize yönelik bağımlılık, depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasındaki ilişkileri incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemi, Türkiye'deki çeşitli fitness merkezlerinde egzersiz yapan 256 kadın, 291 erkek toplamda 547 bireyden oluşmaktadır. Katılımcıların demografik bilgileri cinsiyet, yaş, medeni durum, spor geçmişi, fiziksel görünümlerinden memnuniyet, eğitim durumu ve haftalık egzersiz saati gibi değişkenleri içermektedir. Veri toplama araçları olarak Egzersiz Bağımlılığı Ölçeği (EBÖ) ve Depresyon, Anksiyete ve Stres Ölçeği (DASS-42) kullanılmıştır. Veriler, SPSS 26.0 programı kullanılarak betimleyici istatistikler, korelasyon ve çoklu regresyon analizleri ile değerlendirilmiştir. Sonuçlar, egzersiz bağımlılığı ile depresyon ve anksiyete arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığını, ancak stres ile pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğunu göstermiştir. Demografik değişkenler incelendiğinde, cinsiyetin depresyon, anksiyete ve stres üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmazken, yaşın anksiyete ve stres üzerinde pozitif bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, ilişki durumu ve fiziksel görünümden memnuniyet gibi faktörlerin stres üzerinde anlamlı negatif etkileri olduğu görülmüştür. Egzersiz bağımlılığının psikolojik sağlık üzerinde karmaşık etkiler yaratabileceği ve bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Keywords

: Egzersiz Bağımlılığı, Depresyon, Anksiyete, Stres

Supporting Institution

destekleyen kurum yoktur.

References

• Alcaraz-Ibáñez, M., Paterna, A., Griffiths, M. D., & Sicilia, Á. (2022). An exploratory examination of the relationship between symptoms of depression and exercise addiction among undergraduate recreational exercisers. International Journal of Mental Health and Addiction, 20(3), 1385-1397.
• Arslan, S. A., Daşkapan, A., & Çakır, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin beslenme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(3), 171-180.
• Aydın, F., & Tekin, M. (2022). Egzersiz bağımlılığının sosyal ilişkiler üzerindeki etkileri: Bir inceleme. Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 42-57.
• Aygün, G., & Karayol, M. (2024). Fitness merkezlerinde spor yapan bireylerin egzersiz bağımlılığı ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences-IJSETS, 10(1), 62-72.
• Bakır, V., Arslan, C., & Dilmaç, B. (2023). Z-Kuşağı üniversite öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ve stresle başa çıkma becerileri ile temel psikolojik ihtiyaçlar arasındaki ilişki. Milli Eğitim Dergisi, 52(239), 2053-2076. Beltekin, E., & Kuyulu, İ. (2020). Examination of exercise addiction levels of university students. Turkish Journal of Sport and Exercise, 22(1), 116-121.
• Bilgel, N., ve Bayram, N. (2010). Depresyon anksiyete stres ölçeğinin (DASS-42) Türkçeye uyarlanmış şeklinin psikometrik özellikleri. Archives of Neuropsychiatry, 47,118-26. DOI: 10.4274/npa.5344
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Ceyhun, S., Yılmaz, S. H., Dokuzoğlu, G., & Karacan DoğaN, P. (2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sporda tutkunluk ile zihinsel dayanıklılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3).
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th ed.). Sage publications.
• Çakır, E., Güleşce, M., Sargin, K., & Fatih, E. (2023). Examination of the stress factors experienced by coaches. Journal of Education and Recreation Patterns, 4(1), 181-191.
• Çakır, E., Sarğın, K., Güleşce, M., Öztürkçü, E., & Sonbahar, U. (2023) .Fan attitude scale (ttö) validity and reliability study. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 10(1)
• Demir, A., Yılmaz, B., Kara, M., & Özdemir, S. (2020). Egzersiz bağımlılığının psikolojik etkileri: Bir araştırma. Spor Bilimleri Dergisi, 12(3), 145-160.
• Demir, G. T., Hazar, Z., & Cicioğlu, H. İ. (2018). Egzersiz bağımlılığı ölçeği (EBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Education Journal, 26(3), 865-874.
• Di Lodovico, L., Dubertret, C., & Ameller, A. (2018). Vulnerability to exercise addiction, socio-demographic, behavioral and psychological characteristics of runners at risk for eating disorders. Comprehensive psychiatry, 81, 48-52.
• Doğan, M., Elçi, G., & Gürbüz, B. (2022). Egzersiz bağımlılığı ve sosyal görünüş kaygısı ilişkisi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 73-82.
• Doğan, M., Elçi, G., & Gürbüz, B. (2022). Egzersiz bağımlılığı ve sosyal görünüş kaygısı ilişkisi. Türkiye Spor Bilimleri Dergisi, 6(2), 73-82. https://doi.org/10.3 2706/tusbid.947274
• Doyle, I., & Catling, J. C. (2022). The influence of perfectionism, self-esteem and resilience on young people’s mental health. The Journal of Psychology, 156(3), 224-240.
• Dursun, M., Yarayan, Y. E., Arı, Ç., Ulun, C., & Adaş, S. K. (2021). COVID-19 in Turkey: Leisure boredom, psychological resilience, physical activity and emotional state. IJERI: International Journal of Educational Research and Innovation, (15), 460-486.
• Godoy-Izquierdo, D., Navarrón, E., López-Mora, C., & González-Hernández, J. (2023). Exercise addiction in the sports context: What is known and what is yet to be known. International Journal of Mental Health and Addiction, 21(2), 1057-1074.
• Hazar, Z., & Özpolat, Z. (2023). Fitness yapan bireylerin sosyal görünüş kaygısı, yaşam tatmini ve egzersiz bağımlılığı düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (Ağrı ili örneği). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 8-15.
• Ilkım, M., Sarğın, K., Güleşce, M., & Sonbahar, U. (2023). Evaluation of the level of happiness against class from student's perspective: An example of physical education lesson. European Journal of Molecular & Clinical Medicine, 10(1), 2023.
• İlhan, L. (2008). Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklarda beden eğitimi ve sporun sosyalleşme düzeylerine etkisi [The effect of physical education upon the socialization levels of mentally handicapped children]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 315-324.
• İlhan, L. (2010). Hareketsiz yaşamlar kültürü ve beraberinde getirdikleri. Verimlilik dergisi, (3), 195-210.
• Juwono, I. D., Tolnai, N., & Szabo, A. (2022). Exercise addiction in athletes: A systematic review of the literature. International Journal of Mental Health and Addiction, 20(5), 3113-3127.
• Katra, H. (2021). Egzersiz yapan bireylerde egzersiz bağımlılığı ve benlik saygısı. Bağımlılık Dergisi, 22(4), 370-378.
• Kovacsik, R., Griffiths, M. D., Pontes, H. M., Soós, I., de la Vega, R., Ruíz-Barquín, R., & Szabo, A. (2019). The role of passion in exercise addiction, exercise volume, and exercise intensity in long-term exercisers. International Journal of Mental Health and Addiction, 17, 1389-1400.
• Kula, H., Ayhan, C., Kaçay, Z., Soyer, A.,& Soyer, F. (2020). Perceived health outcomes of recreation and exercise addiction: A study on individuals exercising for recreational purposes. Journal of Human Sciences, 17(3), 831-839. doi:10.14687/jhs.v17i3.6027
• Landolfi, E. (2013). Exercise addiction. Sports medicine, 43, 111-119.
• Lichtenstein M.,B, Christiansen E, Elklit A, et al. (2014). Exercise addiction: A study eating disorder symptoms, quality of life, personality traits and attachment styles. Psychiatry Res, 215:410-416.
• Lovibond, P. F. ve Lovibond, S. H. (1995). The structure of negative emotional states: comparison of the depression anxiety stress scales (DASS) with the beck depression and anxiety inventories. Behaviour Research and Therapy, 33, 335-342.
• Ordu, F. (2022). Egzersiz Bağımlılığı: Bir Güncelleme. Bağımlılık Dergisi, 23(4), 536-546.
• Ozkara, A. B., Kalkavan, A., Alemdag, S., & Alemdag, C. (2016). The role of physical activity in psychological resilience. Baltic Journal of Sport and Health Sciences, 3(102).
• Öznur, B. (2019). Üniversite öğrencilerinde beden imajı, öz-şefkat, depresif duygulanım ve cinsiyet. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(46), 175-190. doi: 10.9779/pauefd.451180
• Sargın, K., & Güleşce, M. (2022). Öğretmenlerin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Van ili örneği). Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-11.
• Sargin, K., & Güleşce, M. (2022). Relationship ınvestigation of the effect of multi-directional leadership origins on social ıntelligence. Pakistan Journal of Medical & Health Sciences, 16(03), 709-709.
• Szabo, A., Griffiths, M. D., Marcos, R. D. L. V., Mervó, B., & Demetrovics, Z. (2015). Focus: addiction: methodological and conceptual limitations in exercise addiction research. The Yale journal of biology and medicine, 88(3), 303.
• Şenormancı, G., Akca, A. S. D., Şenormancı, Ö., Akca, F., Gümüş, M., Köktürk, F., & Aşkın, R. (2019). The relationship between exercise dependence, cognitive style and personality characteristics in candidates participating in physical education and sports school special talent examination. The European Research Journal, 5(6), 939-947.
• Şimşek, B., Güleşçe, M., Sargın, K., Kartal, A., & Gümüşdağ, H. (2023). E-sporcular, motivasyonu ve fiziksel aktivite üçgeninde bir çalışma. Research in Sport Education and Sciences, 25(1), 7-13.
• Tekkurşun Demir G., & İlhan, E. L. (2019). Spora katılım motivasyonu: görme engelli sporcular üzerine bir araştırma. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 157-170.
• Ulukan, M., & Şahinler, Y. (2023). Sağlıklı yaşam için obezite eğitimi ve spor: temel bilgiler ve pratik ipuçları. ESAR Journal, 4(2), 24-49.
• Uslu, Ö. S. (2023). Beden eğitimi öğretmenlerinin rekreasyon faaliyetlerine katılımındaki fayda, serbest zaman doyumu düzeyleri ile bilişsel esneklikleri arasındaki ilişki. Selçuk Üniversitesi Doktora Tezi .Konya
• Üzgü, M. A., Karabulut, E. O., & Pekel, H. A. (2023). Examination of the relationship between exercise addiction and physical self-concept levels of students studying at the faculty of sport sciences. Turkish Journal of Sport and Exercise, 25(3), 331-347.
• Weinstein A, Maayan G, Weinstein Y. (2015). A study on the relationship between compulsive exercise, depression and anxiety. J Behav Addict, 4(4):315-318.
• Yıldırım, İ., Işık, Ö., Ersöz, G., Büyükkök, M., Zengin, G., & Özel, Ö. (2016). Correlation between depression and eating attitudes and behaviors among those who performed regular physical activities. Düzenli fiziksel aktivite yapan bireylerde depresyon ve yeme tutum ve davranışları ilişkisi. Journal of Human Sciences, 13(2), 3590-3599.
• Yıldız, K., & Dirik, D. (2018). Algılanan sosyal destek ve stresle başa çıkma tarzları arasındaki ilişkide algılanan öz yeterliliğin rolü. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 132-144.
• Yıldızdal, B. (2022). Yüzücülerde egzersiz bağımlılığının psikolojik dayanıklılık üzerine etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz S. H., Yılmaz B. H., & Erer H. (2024). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik tutum ve farkındalık; Spor Bilimleri Fakültesi öğrencileri üzerine bir araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33 (1), 160-173.
• Yılmaz, B. H., Erer, H., & İlhan, E. L. (2023). Özel gereksinimli bireylerin fiziksel aktiviteye katılımlarına yönelik tutum ölçeği: Geçerlik güvenirlik çalışması. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 218-230.