NATO’nun Askeri Yapısı: Değişim ve Süreklilik

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 26, 113 - 134, 10.06.2020

Ali Bilgin Varlık

Öz

NATO’nun askeri yapısı komuta ve kuvvet yapısı olmak üzere iki bileşenden oluşur. Komuta yapısı, askeri kuvvetlerin komuta ve kontrolünden sorumlu karargahları içerir. İttifakın kuvvet yapısı ise üye devletlerin NATO’ya tahsis ettiği askeri birliklerden oluşur. İttifak kuruluşundan itibaren komuta ya¬pısında dört büyük dönüşümsel safhayı tecrübe etmiştir. İttifakın, sabit birlikler de dâhil olmak üzere üye devletlerin tahsis ettiği bütün kuvvetlerden oluşan başlangıçtaki kuvvet yapısı, Soğuk Savaş son¬rasında birbirini takip eden üç değişiklikle, giderek konuşlandırılabilir (hareketli/taşınabilir) bir yapıya dönüşmüştür. Yeni kuvvet yapısı, kademeli hazırlık seviyesi esasına göre oluşturulmuştur. Bu makale, akademik çalışmalarda nadiren incelenen, NATO’nun komuta ve kuvvet yapısının tarihsel değişim ve dönüşümünü ve bunların gerekçelerini ele almaktadır. Bu bilgi yetkinliliğinden hareketle, her iki yapı¬nın etkinlik ve rasyonalitesi irdelenmektedir. Bu makalenin savı, NATO’nun geçmişi boyunca ittifakın askeri yapılarının sadece değişimin bir sonucu olarak ortaya çıkmadığı, aynı zamanda ittifakın evrim ve dönüşümün ana nedenleri ve temel belirleyenlerinden biri olduğudur.

Anahtar Kelimeler

NATO, NATO’nun dönüşümü, NATO’nun Askeri yapısı, dönüşüm, değişim

Kaynakça

• AJP 01- (D) Allied Joint Doctrine, STANAG 2437, NATO Standardization Office (NSO), 2010, https://www.fit4russland.com/images/NATO-Kriegsplan_Allied_ joint_doctrine_2010.pdf AJP-3 Allied Joint Doctrine, for the Conduct of Operations, Edition C Version 1, NATO Standardization Office (NSO), 2019, p. 1-4, https://assets.publishing.service. gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/797323/ doctrine_nato_conduct_of_ops_ajp_3.pdf ALACAKAPTAN, Aydın (Ed.), Atlantik İttifakı, Türk Atlantik Antlaşması Derneği Yayını, 1983. CONDIT, M. Doris, History of the Secretary of Defenese, The Test of War 19501953, His¬torical Office, Office of the Secretary of Defense, Washington D.C., 1988, p. 364. Creating a Command Structure for NATO, History of SHAPE, https://shape. nato.int/page14612223.aspx Defence Capabilities Initiative NAC-S (99)69 - 25 April 1999. https://www.nato. int/docu/pr/1999/p99s069e.htm High Readiness Forces and Headquarters in the NATO Force Structure. JFC Brunnsum History, https://jfcbs.nato.int/page583594.aspx M.C.3 “Memorandum by the Standing Group to the North Atlantic Military Committee Transmitting the Strategic Concept for the Defence of the North Atlantic Area”, 19 October 1949, https://www.nato.int/docu/stratdoc/eng/ a491019a.pdf MC 324/1 ‘NATO Military Command Structure (NCS)’, 2004. MC 58/3, ‘Terms of Reference for the Supreme Allied Commander Transfor¬mation’ 17 May 2004. Military organisation and structures, 25 May 2018, https://www.nato.int/cps/ en/natohq/topics_49608.htm NATO A-Z pages (December 2014), p. 584, https://www.nato.int/nato_static_ fl2014/assets/pdf/pdf_publications/20150316_2014_AZ_pages.pdf, in NATO Encyclopedia (Archived), 2018, https://www.nato.int/cps/en/natohq/top¬ics_151400.htm,