Efforts of the British Empire to Build a State in Iraq After the First World War

Yıl 2014, Cilt: 8 Sayı: 15, - , 01.12.2014

İsmail Şahin Cemile Şahin Samet Yüce

https://doi.org/10.19060/gav.96300

Cited By: 3

Öz

This study searches for the policies carried out by the British Empire in Mesopotamia where the British invaded during the First World War. However, it will be convenient to know the political, social and economic background of Iraq or Mesopotamia as a general outline to understand the period clearly. Therefore, we have primarily tried to explain the overview of pre-invasion in Iraq. The traditional social structure of the Iraqi population and their relationship with the administration and each other have been questioned in the context of national identity. Then the developments in Iraq after the invasion have been discussed.The strategies which the Britain used to rule Iraq and the public’s reaction to this strategy have been investigated. In this context, the facts and the events such as the Mandate, 1920 Arab Revolt, the Cairo Conference of 1921 and the Kingdom of Iraq have been focused. It has been endeavored to per

Anahtar Kelimeler

-

Birinci Dünya Savaşı Sonrası İngiltere’nin Irak’ta Devlet Kurma Çabaları

Öz

Bu çalışmanın amacı, Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz işgaline uğrayan Mezopotamya’da İngiltere’nin yürütmüş olduğu politikaları araştırmaktır. Fakat bu dönemi sağlıklı bir şekilde anlayabilmek için Mezopotamya’nın ya da Irak’ın siyasal, iktisadi ve sosyal geçmişini genel hatlarıyla bilmek uygun olacaktır. Bu nedenle çalışmamızda öncelikle işgal öncesi Irak’ın genel bir görünümünü anlatmaya çalıştık. Irak’ta yaşayan nüfusun geleneksel toplum yapıları, birbirleriyle ve yönetim ile var olan ilişkileri milli kimlik bağlamında sorgulanmıştır. Ardından işgal sonrasında Irak’ta meydana gelen gelişmeler ele alınmıştır. İngiltere’nin Irak’ı yönetmek için kullandığı stratejiler ve bu stratejilere halkın tepkisi araştırılmıştır. Bu bağlamda, manda yönetimi, 1920 İsyanı, Kahire Konferansı ve Irak Krallığı gibi önemli olgu ve olayların üzerinde durulmuştur. Bu olgu ve olayların sebepleri ve sonuçları tartışılarak günümüzdeki Irak’ın sorunlarını anlamaya yönelik analizler yapılmaya çalışılmıştır. Araştırma, Ortadoğu ve Irak konusunda uzman kişilerin hazırlamış olduğu bilimsel eserleri esas alan zengin bir kaynakçadan istifade edilerek hazırlanmıştır. Sonuç olarak araştırma, Irak’ın kendine özgü siyasal, sosyal ve iktisadi koşullarından dolayı, gerek içeriden gerekse de dışarıdan yönetilme güçlüğünü ortaya koymuş ve ülkede günümüzde meydana gelen istikrarsızlığı ulus devlet inşa sürecinde yapılan hatalarda görmüştür

Anahtar Kelimeler

Irak, Milli Kimlik, Arap İsyanı, Faysal, İngiltere

Kaynakça

• BELL Gertrude L., Mesopotamya’da 1915-1920 Sivil Yönetimi, (çev. Vedii İlmen)
• Yaba Yayınları, İstanbul 2004.
• BOZTEMUR Recep, “Arap İsyanı, 1916-1918”, Mülkiye, XXXV/272, 2011, s. 61-79.
• CLEVELAND William L., Modern Ortadoğu Tarihi, (çev. Mehmet Harmancı), Ago- ra Kitaplığı, İstanbul 2004.
• ÇETİNSAYA Gökhan, Ottoman Administration of Iraq, 1890-1908, Routledge 2006.
• ÇETİNSAYA Gökhan,“Irak”, DİA, C. 19, s. 93-95. DUMAN Selçuk, II. Meşrutiyet’ten İngiliz Mandaterliğine Irak (1908-1922), Berikan Yayınevi, İstanbul 2010.
• EARLE Edward Mead, Bağdat Demir ve Petrol Yolu Savaşı (1903-1923), (çev. K. Yargıcı, N. Uğurlu), Örgün Yayınevi, İstanbul 2003.
• ET-TALİB İmadüddin Halil, “Irak”, DİA, C. 19, s. 87-91. FİNDLEY Carter V., Modern Türkiye Tarihi, (çev: Güneş Ayas), Timaş Yay., İstanbul 20 FOSTER Henry A., The Making of Modern Iraq: A Product of World Forces, Norman University of Oklahoma Press 1935.
• FRASER G. vd., Modern Ortadoğu’nun Kuruluşu, (çev. Füsun Doruker), Remzi Ki- tabevi, İstanbul 2011.
• FROMKİN David, A Peace to End All Peace, Henry Holt and Company, New York 19 GELLNER Ernest, Uluslar ve Ulusçuluk,(çev. Günay G. Özdoğan, Büşra Ersanlı), Hil Yayınevi, İstanbul 2008.
• GRUNEBAUM Gustave Edmund Von, İslamiyet, 3. Kitap, (çev. Esat Mermi Eren- dor), Bilgi Yayınevi, Ankara 1993.
• KARPAT Kemal, Ortadoğu’da Osmanlı Mirası ve Ulusçuluk, (çev. Recep Boztemur), İmge Kitabevi, Ankara 2001.
• KENT Marian, vd., Osmanlı İmparatorluğu’nun Sonu ve Büyük Güçler, (çev. Ahmet Fethi), Alfa Yayınevi, İstanbul 2013.
• KÜRKÇÜOĞLU Ömer, Osmanlı Devleti’ne Karşı Arap Bağımsızlık Hareketi, AÜ SBF Yayınları, Ankara 1982.
• LEWİS Bernard, The Arabs in History, Oxford University Press, New York 2002.
• MANSFİELD Peter, Ortadoğu Tarihi, (çev. Ümit Hüsrev Yolsal), Say Yayınları, İs- tanbul 2012.
• MANTRAN Robert, “Irak”, DİA, C. 19, s. 91-93. MARR Phebe, The Modern History of Iraq, Westview Press, Boulder 2012.
• MARUFOĞLU Sinan, “19. Yüzyılda Irak Vilayetlerinde Toprak Düzeni, Tapu ve Mülkiyet Sorunları”, Tarihin Peşinde, 5/9, 2013, s .235-248.
• ÖKE Mim Kemal, Musul-Kürdistan Sorunu 1918-1926, Bilge Karınca Yay., İstan- bul 2002.
• SLUGLETT Peter, “Sömürgecilik, Osmanlılar, Kaçarlar ve Bağımsızlık Mücade- lesi”, Youssef M. Choueiri, Haz., Ortadoğu Tarihi, İnkilâp Yayınevi, İstanbul 2011.
• SMİTH Anthony D., Milli Kimlik, (çev. Bahadır Sina Şener), İletişim Yay., İstan- bul 2010.
• T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Musul-Kerkük İle İlgili Arşiv Bel- geleri (1525-1919), Yayın Nu: 11, Ankara 1993.
• TEMPERLEY H. W. V., A History of the Peace Conference of Paris, Vol. VI, Oxford Uni- versity Press, London 1924.
• TRİPP Charles, A History of Iraq, Cambridge University Press, Cambridge 2007.
• WILSON, Sir Arnold Talbot, Mesopatamia 1917-1920 A Clash of Loyalties, Oxford
• University Press, London 1931.
• ZEİNE Zeine N., Türk Arap İlişkileri ve Arap Milliyetçiliği’nin Doğuşu, (çev. Emrah Akbaş), Gelenek Yay., İstanbul 2003.