Semi-desirable facilities have both desirable and undesirable effects on the demand points in their vicinity, which necessitates them to be located both close to and far away from those points. In this study, a bi-objective semi-desirable facility location problem with both desirable and undesirable effects is considered. The first objective minimizes the total transportation cost between the facility and the demand points and tends to locate the facility closer to these points. Assuming that the transportations are made on road maps, the rectilinear distance metric is used to compute the first criterion. The second objective function minimizes the maximum undesirable effect of the facility on the demand points, and it thus tends to locate the facility farther from the demand points. The undesirable effect of the facility on a demand point is represented with a function based on the distance between them. The undesirable effect stays constant within a close proximity of the facility, beyond this proximity it decreases linearly and becomes zero. Assuming that the undesirable effects spread radially from the facility, the Euclidean distance metric is used to compute the second criterion. We first develop a mixed integer nonlinear programming model for the problem. As a second approach, the Big Square Small Square (BSSS) algorithm that searches for a solution by dividing the solution area into sub-regions is adapted to the problem. A mathematical model with low computational requirements is developed to effectively evaluate whether there is an efficient solution in the sub-regions or not. The approach is demonstrated on two large problem instances, in which efficient solutions are obtained quickly by reducing the solution area.
Facility location semi-desirable multiobjective optimization
Yarı-istenen tesisler çevrelerindeki talep noktalarına hem yakın hem de uzak olmalarını gerektiren istenen ve istenmeyen etkilere sahiptir. Bu çalışmada istenen ve istenmeyen etkilere sahip iki amaçlı yarı-istenen tesis yerleşim problemi ele alınmaktadır. İlk amaç fonksiyonu, tesis ile talep noktaları arası toplam taşıma maliyetini minimize etmektedir ve tesisi talep noktalarına yakın yerleştirme eğilimindedir. Taşımaların doğrusal yollar üzerinden yapılacağı varsayılarak ilk kriter değeri hesaplanırken doğrusal mesafe metriği kullanılmıştır. İkinci amaç fonksiyonu ise tesisin talep noktalarında oluşturduğu istenmeyen etkinin maksimumunu minimize etmektedir, bu nedenle tesisi talep noktalarından uzaklaştırma eğilimindedir. Tesisin bir talep noktası üzerinde oluşturduğu istenmeyen etki, aralarındaki mesafeye bağlı bir fonksiyon ile temsil edilmiştir. Buna göre, tesisten belli bir mesafeye kadar istenmeyen etki sabit kalır, bu mesafeden sonra doğrusal olarak azalır ve sıfırlanır. İstenmeyen etkinin ise tesisten dairesel yayılacağı varsayılarak ikinci kriter değeri hesaplanırken Öklid mesafe metriği kullanılmıştır. Problemin çözümü için ilk olarak karma tamsayılı doğrusal olmayan programlama modeli geliştirilmiştir. İkinci bir yaklaşım olarak çözüm alanını alt bölgelere ayırarak çözüm arayan Büyük Kare Küçük Kare (BKKK) algoritması probleme uyarlanmıştır. Alt bölgelerde etkin çözüm bulunup bulunmamasını değerlendirmek için hesap yükü az olan bir matematiksel model geliştirilmiştir. Geliştirilen yaklaşım büyük boyutlu iki problem üzerinde test edilmiş ve çözüm alanı daraltılarak etkin çözümlere hızlıca ulaşılabilmiştir.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Mühendislik |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 11 Ağustos 2023 |
Yayımlanma Tarihi | 21 Ağustos 2023 |
Gönderilme Tarihi | 18 Ağustos 2022 |
Kabul Tarihi | 26 Şubat 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |