Öz
Su kalitesi, tüm canlıların sağlığını ve güvenliğini etkileyen önemli bir parametredir. Artan nüfus ve gelişen teknoloji ile birlikte su kalitesi ile ilgili endişeler gün geçtikçe çoğalmaktadır. Bu nedenle, su kalitesini etkileyen parametrelerin belirlenmesi, bunların anlaşılabilir bir şekilde yorumlanması ve ifade edilmesi son derece önemlidir. Bu amaçla, kolaylıkla hesaplanabilen ve tek bir sayı ile ifade edilebilen su kalite indeksleri (WQI) kullanılabilir. Bu çalışmada, Giresun İli’nin önemli bir içme suyu kaynağı olan Aksu Deresi üzerinde 3 farklı istasyon noktasından 1 yıl süreyle 12 ay boyunca elde edilen su kalitesi verileri incelenmiştir. 36 adet su kalitesi parametresinin analizi tüm su numuneleri için Devlet Su İşleri, Su Analiz Laboratuvarı, Trabzon’da yapılmıştır. Su kalitesi standartlarında verilen sınır değerlerinin dışında olduğu gözlemlenen çözünmüş oksijen, T.coli, E.coli ve fenol parametrelerinin suyun kalitesini etkileyen ana kirleticiler olduğu saptanmıştır. Bazı durumlarda ise renk, bulanıklık, amonyak azotu, mangan, demir, alüminyum, cıva ve sürfaktan değerlerinin sınır değerlerini aştığı görülmüştür. Verilerin anlaşılabilir bir şekilde ifade edilmesi ve yorumlanabilmesi için Kanada Su Kalitesi İndeks Modeli (CWQI) uygulanmıştır. Hesaplanan indeks değerleri ile elde edilen su kalitesi parametre değerleri karşılaştırıldığında indeks değerlerinin mantıklı sonuçlar verdiği görülmüştür. Üç istasyon için de indeks değerleri “zayıf” kategorisinde bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
Yüzey suyu su kalitesi su kalitesi indeksi (WQI) Kanada Su Kalitesi İndeksi (CWQI) Aksu.
Kaynakça
- Bilen, Ö., Türkiye’nin Su Gündemi, Su Yönetimi ve AB Politikaları, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Türkiye, 2009.
- Tunc Dede, O., Telci İ. T. ve Aral M.M., “The Use of Water Quality Index Models for the Evaluation of Surface Water Quality: A Case Study for Kirmir Basin, Ankara, Turkey”, Water Quality Exposure and Health, Cilt 5, 41–56, 2013.
- Yıldız, D. ve Özbay, Ö., Su ve Toprak, USİAD Ulusal Sanayici ve İşadamları Derneği, İstanbul, Türkiye 2009.
- Sánchez, E., Colmenarejo, M.F., et al., "Use of the Water Quality Index and Dissolved Oxygen Deficit as Simple Indicators of Watersheds Pollution", Ecological Indicators Cilt 7, Sayı 2, 315-328, 2007.
- Tezcanli Guyer, G. ve Genc Ilhan, E., "Assessment of Pollution Profile in Buyukcekmece Watershed, Turkey", Environmental Monitoring and Assessment, Cilt 173, Sayı 1-4, 211-220, 2010.
- Mahapatra, S. S., Sahu, M., et al., "Prediction of Water Quality Using Principal Component Analysis", Water Quality Exposure and Health, Cilt 4, Sayı 2, 93-104, 2012.
- Pesce, S. F. ve Wunderlin, D. A., "Use Of Water Quality Indices To Verify The Impact Of Cordoba City (Argentina) On Suquia River". Water Research, Cilt 34, Sayı 11, 2915-2926, 2000.
- Akkoyunlu, A. ve Akiner, M. E. Pollution Evaluation in Streams Using Water Quality Indices: A Case Study from Turkey's Sapanca Lake Basin", Ecological Indicators, Cilt 18, 501-511, 2012.
- Bharti, N. ve Katyal. D., "Water Quality Indices Used for Surface Water Vulnerability Assessment", International Journal of Environmental Sciences, Cilt 2, Sayı 1, 154-173, 2011.
- Cude, C. G., "Oregon Water Quality Index a Tool for Evaluating Water Quality Management Effectiveness”, Journal of the American Water Resources Association, Cilt 37, Sayı 1, 125-137, 2001.
- Sarkar, C. ve Abbasi, S. A., "Qualidex-a New Software for Generating Water Quality Indices", Environmental Monitoring and Assessment, Cilt 119, Sayı 1-3, 201-231, 2006.
- Lumb, A., Sharma, T. C., et al., "A Review of Genesis and Evolution of Water Quality Index (WQI) and Some Future Directions", Water Quality Exposure and Health, Cilt 3, Sayı 1, 11-24, 2011a.
- Lumb, A., Sharma, T.C., et al, "A Comparative Study of USA and Canadian Water Quality Index Models", Water Quality Exposure and Health, Cilt 3, Sayı 3-4, 203-216, 2011b.
- Canadian Council of Ministers of the Environment, Canadian Water Quality Guidelines for the Protection of Aquatic Life: CCME Water Quality Index 1.0 User’s Manual, In:Canadian Environmental Quality Guidelines, Winnipeg, 1999.
- Canadian Council of Ministers of the Environment, Canadian Water Quality Guidelines for the Protection of Aquatic Life: CCME Water Quality Index 1.0 Technical Report, In:Canadian Environmental Quality Guidelines, Winnipeg, 1999.
- Canadian Environmental Sustainability Indicators:Freshwater Quality Indicator:Data Sources and Methods, Environment Accounts and Statistics Division, Canada, 2008.
- Terrado, M., Barceló, D., et al., "Surface-water-quality Indices for the Analysis of Data Generated by Automated Sampling Networks", Trends in Analytical Chemistry, Cilt 29, Sayı 1, 40-52.
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “Giresun İli 2013 Yılı Çevre Durum Raporu”, http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/Giresun_icdr2013.pdf, Son erişim tarihi: 17.12.2015
- Eaton, A. D., Clescen, L. S., et al. Standart Methods For the Examination of Water and Water Water (STMD), American Public Health Association (APHA), USA, 2005.
- Türk Standardı, TS 9748 EN 27888, Su kalitesi-Elektriksel iletkenlik tayini, Türk Standardları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 1996.
- Türk Standardı, TS 5091 EN ISO 7027 Su kalitesi - Bulanıklık tayini, Türk Standardları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2004.
- Türk Standardı, TS 7886:Su Kalitesi-Ortofosfat Tayini-Kalay II Klorür Metodu, Türk Standardları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 1990.
- Türk Standardı, TS EN ISO 10304-1 Su kalitesi-Çözünmüş florür, klorür, nitrit, ortofosfat, bromür, nitrat ve sülfat iyonlarının sıvı iyon kromatografisi ile tayini bölüm 1-Az kirlenmiş sular için metodu, Türk Standardları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2010.
- Türk Standardı, TS EN ISO 14911: Su Kalitesi Su Ve Atık Sularda Çözünmüş Li+, Na+, Nh4, Mn2+, Ca2+, Mg2+, Sr2+ ve Ba2+'nin Tayini- İyon Kromatografisi Metodu, Türk Standardları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2000.
- Determination of Trace Elements in Waters and Wastes by Inductively Coupled Plasma-Mass Spectrometry (EPA200.8), Environmental Protection Agency (EPA), USA, 1994.
- Türk Standardı, TS 266: Sular - İnsanî tüketim amaçlı sular, Türk Standardları Enstitüsü, Ankara, Türkiye, 2000.
- İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların Kalitesine Dair Yönetmelik, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara, Türkiye, 2012.
- Potassium in drinking-water, Background document for development of WHO Guidelines for Drinking-water Quality, World Health Organization (WHO), Geneva, 2009.
- Hardness in Drinking-water, Background document for development of WHO Guidelines for Drinking-water Quality, World Health Organization (WHO), Geneva, 2011.
- Guidelines for Drinking-water Quality- 4th ed. World Health Organization (WHO), Geneva, 2011.
- Wepener, V., Van Huren, J. H. J., et al., "The implementation of an aquatic toxcity index as a water quality monitoring tool in the Olifants River (Kruger National Park)", Koedoe, Cilt 42, Sayı 1, 85-96, 1999.
- Steinhurt, C.E., Schierow, L. ve Somogniz, W.C., “An Environmental Quality Index for the Great Lakes”, Water Resources Bulletin, Cilt 18, Sayı 6, 1982.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Eylül 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Haziran 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 |