BEYPAZARI GELENEKSEL EVLERİNDE UYGULANAN “TATLI SIVA” ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 3, 0 - , 10.04.2013

Gediz Urak Gülser Çelebi

Öz

Tipik ve yöresel ayrıcalıklar gösteren geleneksel Türk evlerini bünyesinde barındıran Ankara’nın Beypazarı İlçesi’nde koruma çalışmaları sürdürülmektedir. Ancak bu çalışmaların uluslar arası koruma ölçütleri ile ne kadar örtüştüğü sorgulanmamakta ve özgün unsurların yaşatılabilmesi için uygulanması gereken yöntem konusunda da bir tartışma bulunmamaktadır. Bu nedenlerden dolayı, Beypazarı ilçesinde uygulanan koruma ve sürdürme çabalarını değerlendirmek amacıyla çalışma yapılmasına gerek duyulmuş ve bu çalışma, Beypazarı’nda yitirilmekte olan özgün sıva yapım tekniğini, malzeme ve uygulama boyutlarıyla irdelemek ve bu anlamda belgelemek amacıyla ele alınmıştır. Bu bağlamda, bu çalışmada özgün sıva üretim ve uygulama tekniği incelemesi yapılmıştır. Sıva hammaddesi, mevcut sıvaların bileşenleri ve bileşenlerin boyut ve miktarları gözlem ve teknik analizlerle tespit edilmiş, bağlayıcı malzemenin üretimi, sıva hazırlanması ve uygulanması süreçleri de yerinde tespit edilmiştir. Sonuç olarak, özgün sıva malzemesinin bağlayıcı maddesinin yörede bulunan alçı yataklarından temin edilen taşlardan yerel bir teknikle üretilen, karılan ve uygulanan ‘Tatlı Sıva’ olduğu malzeme özellikleri, üretim ve uygulama boyutları ile birlikte açıklanmış, bu yöresel malzeme, bilgi ve deneyimin (know how) korunması için ise uluslar arası ilkelere uyularak öneriler hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beypazarı, “Tatlı Sıva”, alçı, geleneksel Türk evi.

Kaynakça

• Aksulu, I., “Beypazarı’nın Ahşap Evleri”, Ahşap Kültürü–Anadolu’nun Ahşap Evleri, Editör: Aysun Özköse, T. C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2584, 91-112, Ankara, 2001.
• ICOMOS, Stockholm Declaration, International Charters for Conservation and Restoration, htpp://www.international.icomos.org, 53, 1998.
• htpp://www.beypazari.gov.tr
• ICOMOS, International Charter for the Conservation and Restoration of Monuments and Sites (Venice Charter 1964), International Charters for Conservation and Restoration, htpp://www.international.icomos.org., 2-4, 1964.
• Decleration of Amsterdam, http://www.icomos.org/docs/amsterdam.html, 1975.
• ICOMOS, Charter for the Conservation of Historic Towns and Urban Areas, International Charters for Conservation and Restoration, htpp://www.international.icomos.org,, 9-11, 1987.
• ICOMOS, Nara Document on Authenticity, International Charters for Conservation and Restoration, htpp://www.international.icomos.org., 46-48, 1994.
• ICOMOS, Charter on Built Vernacular Heritage, International Charters for Conservation and Restoration, htpp://www.international.icomos.org, 27-29, 1999.
• ICOMOS, International Cultural Tourism Charter, International Charters for Conservation and Restoration, htpp://www.international.icomos.org, 22-26, 1999.
• ICOMOS, Principles for the Preservation of Historic Timber Structures, International Charters
• for Conservation and Restoration, htpp://www.international.icomos.org, 30-32, 1999.
• ICOMOS, Icomos World Report 2000 on Monuments and Sites in Danger, H@R: Heritage at Risk, http://www.icomos.org, 2000.
• UNESCO Intergovernmental Committee for the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention, Unesco World Heritage Centre, http://whc.unesco.org/toc/main8.htm, Paris, 2002.
• ICOMOS Charter - Principles for the Analysis, Conservation and Structural Restoration of Architectural Heritage, International Charters for Conservation and Restoration, ICOMOS, htpp://www.international.icomos.org, 33-36, 2003.
• Gülser Çelebi ve Gediz Urak fotograf arşivi
• Urak, G., The Restoration of “Ömer Ağa” Houses, Unpublished Masters Degree Thesis, M.E.T.U., Ankara, 1981.
• Erdoğan, M., “Türkiye Alçıtaşı Yatakları”, II. Ulusal Alçı Kongresi, Bildiri Kitabı, Alçı Üreticileri Derneği, İstanbul, 02-03 Mayıs 1997.
• DPT Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Madencilik Özel İhtisas Grubu Raporu, ÖİK: 626, Ankara, - 2001.
• Avdan, H. B., “Alçı Taşının Minerolojisi, Alçı Çeşitleri, Fazların Oluşumu ve Analizi”, II. Ulusal Alçı Kongresi, Bildiri Kitabı, Alçı Üreticileri Derneği, İstanbul, 02-03 Mayıs 1997.
• Gürdal, E., Kuzey ve Orta Anadolu Alçıları Üzerine Bir Araştırma, Doktora tezi, İTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, İstanbul, 1976.
• Çelebi, G., Yapı Malzemesi Seçim Kriterleri ve Alçı Yapı Elemanlarının Teknik ve Ekonomik Yönden Değerlendirilmesi, II. Ulusal Alçı Kongresi, Bildiri Kitabı, Alçı Üreticileri Derneği, İstanbul, 02-03 Mayıs 1997.