ARAÇTAN ARINDIRILMIŞ YERLEŞİMLER: VİYANA-FLORIDSDORF (AVUSTURYA) ÖRNEĞİ

Yıl 2005, Cilt: 20 Sayı: 4, 0 - , 10.04.2013

Ebru Yıldız

Öz

Yaya hareketleri planlama kültürünün ortaya çıkmasında en önemli rolü oynamış olmasına rağmen yayalar günümüzde pek çok problemle karşı karşıyadır. Mekanın araçlara göre düzenlenmesi, zaman içerisinde yeni bir yapı ortaya çıkarmıştır. Günümüzde yayalar bu yeni yapı içerisinde kendilerine yer bulmakta zorlanmaktadırlar. Araçtan arındırılmış yerleşim düşüncesi, özel aracın getirdiği sorunlardan uzak bir yaşam sürmek isteyen kentliler için bir yerleşim biçimi olarak ortaya çıkmıştır. Çalışmada öncelikle bir zamanlar kent büyüklüklerinin ve biçimlerinin temel belirleyicisi olan yaya hareketlerinin gelişimini incelemek için bir literatür taraması yapılmıştır. Ardından araçtan arındırılmış yerleşim modelleri tanımlanarak, dünyanın çeşitli kentlerindeki uygulamalardan örnekler sıralanmıştır. Örnek alan çalışmasında, araç sınırlamasının en katı düzeyinin uygulandığı ‘Floridsdorf (Viyana) araçtan arındırılmış yerleşim projesi’ tasarım prensipleri açısından incelenmiştir. Genel bir değerlendirmenin ardından, araçtan arındırılmış yerleşimlerin, Türkiye’deki uygulanabilirliği tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Araçtan arındırılmış yerleşim, yaya, Viyana, Floridsdorf.

Kaynakça

• Knoflacher, H., Fussgeher- und Fahrradverkehr Planungsprinzipien, Böhlau Verlag, Wien,1995.
• Schnabel, W., Lohse,D., Grundlagen der Strassenverkehrstechnik und der Verkehrsplanung, Band 1, 2.Auflage, Verlag für Bauwesen, Berlin, 1997.
• Ministry of Transport (GB), Traffic in Towns, Report of the Steering Group, HMSO, London, 1963.
• Candemir, Y., “Küreselleşme, Teknolojik Gelişme ve Ulaştırmada Yenilikler: Dünya ve Türkiye”, 6.Ulaştırma Kongresi, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, Mayıs 2005.
• Scheurer, J., Carfree Housing in European Cities-A Survey of Sustainable Residential Development Projects, ISTP Publications, Australia, 2003.
• Scheurer, J., Urban Ecology, Innovations in Housing Policy and the Future of Cities: Towards Sustainability in Neighbourhood Communities, ISTP Publications, Australia 2001.
• Müler, P., Scleicher-Jester, F., Schmidt, M.P., Topp, H.H., Konzepte flaechenhafter Verkehrsberuhigung in 16 Staedten, Fachgebiet Verkehrswesen Universitaet Kaiserslautern, Umweltbundesamt, Kaiserslautern-Berlin, 1992.
• Aslan, A., “Kent Merkezlerinde Yaya ve Taşıt Trafiğinin Organizasyonu”, Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2001.
• Atauz, A. “ Kentler, Yayalık ve Otomobiller Üzerine Bir Deneme”, İnsan Çevre Kent, Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Yayınları, 93,1996.
• Çınarbaş, S., “Türkiye’de Yol ve Trafik Güvenliğinin Geliştirilmesinde Yaya Güvenliğinin Önemi”, Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2001.
• Gülgeç, İ. “Yerel Yönetimlerin, Şehiriçi Trafik Yönetimi Uygulamalarında Yaya Emniyetini Sağlamadaki Aksaklıkları”, Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2001.
• Kaplan, H., Yıldız, D. “Ankara Kent Merkezi Otopark Alanları İle Yaya Alanları İlişkisinin Kızılay Çekirdeği Örneğinde Yol Ve Trafik Güvenliği Açısından İrdelenmesi”, Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2001.
• Kaplan, H., Yıldız, D., “Yol ve Trafik Güvenliği Açısından Ankara Kent Merkezi Otopark Alanları İlişkisinin İrdelenmesi:Kızılay Örneği”, 1.Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2002.
• Top, N. “Bir Ulaşım Türü Olarak Yaya ve Yaya Mekanları Üzerine Düşünceler”, Planlama, 90/1-2, Şehir Plancıları Odası Yayını, 52-55,1990.
• Yaşlıca,E., Şenlier, N., Çalışır, S., Hovardaoğlu, O., “Tarihi Kentsel Dokularda Yaşam Kalitesinin Artırılmasında Ulaşım Sorunu İçin Çözüm Önerileri”, 1.Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2002.
• Yaşlıca,E., Şenlier, N.,Polat, E. “Kentsel Tasarımın Bir Boyutu Olan Ulaşım ve Kentsel Yaşam Kalitesi: Trafik Durultması” Olgusu”, Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2001.
• Yıldırım, T.B., Özel, A.E., Oktay, P., “Yaya Bölgeleri Planlama ve Tasarımı: Çanakkale Çarşı Caddesi Yaya Yolu Örneğinde”, 1.Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2002.
• Yıldız,E.V., “Araçtan arındırılmış yerleşimler: Avrupa kentlerinden seçilmiş örnekler”, 2. Uluslararası Trafik ve Yol Güvenliği Kongresi, Ankara, 2004.
• Perkins,L.,R., “Why Reduce Automobile Dependence”, http://www.priorities.org/carfree.htm.
• Krien, E., Autofreies Leben, Ministeriums für Stadtentwicklung und Verkehr des Landes Nordrhein-Westfalen (MSV), Dortmund, 1-53 (1992).
• Krien, E., “Ohne Auto leben wollen”, Autofreies Leben Konzept für die autoreduzierte Stadt, Herausgeben vom Inst. Für Landes- und Stadtentwicklungsforschung des Landes Nordreihn-Westfalen (ILS), ILS Schriften 68, s.7-10, 1992.
• Crawford, J., Carfree Cities, International Boks, Netherlands, 2002.
• Heller,M.,“Definitionen autofreier Wohnformen” http://www.autofrei-wohnen.de/Definition.html#DefAutofrei.
• Bodingbauer, E., Eisenbeutel, M., Rauch, W., Wehap,.W. (1995) “Grundlagen autofreien Wohnens-Planungsprinzipien”, Wege zum autofreien Wohnen, VCÖ Verkehrsclub Österreich, Wissenschaft &Verkehr, Nr. 4, s.17-18.
• “Benefits”, http://www.carfreecity.us/benefits.html.
• “Autofreie Mustersiedlung Floridsdorf, Vienna:A Carfree Demonstration Project” http://wwwistp.murdoch.edu.au/publications/projects/jan/pdf/ch16-7.pdf.
• Vienna: Carfree demonstration project in Floridsdorf”, http://home.earthlink.net/~v_stewart/cfvienna.pdf