PROBLEMLİ KİL ZEMİNLERİN MAGNEZYUM KLORÜR SOLÜSYONU İLE İYİLEŞTİRİLMESİ

Yıl 2011, Cilt: 26 Sayı: 1, 0 - , 20.02.2013

Murat Türköz Hasan Savaş Hasan Tosun

Öz

Problemli zeminler olarak tanımlanan dispersif özelliğe ve şişme potansiyeline sahip kil zeminler, bu özellikleri nedeni ile mühendislik yapılarında önemli problemlere neden olmaktadır. Zeminlerin bazı özeliklerinin iyileştirilmesinde olduğu gibi şişme potansiyelinin ve dispersibilite özelliğinin kontrol edilmesinde farklı katkı maddeleri kullanılmaktadır. Bu çalışmada, magnezyum klorür solüsyonunun kil zeminlerin şişme potansiyeli ve dispersibilite karakteristikleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla, Afyon illinden elde edilen üç değişik zemin numunesi üzerinde tanımlama ve kompaksiyon deneyleri öncelikli olarak yapılmıştır. Numunelerin şişme potansiyelinin belirlenmesinde şişme yüzdesi deneyleri, dispersibilite özelliklerinin değerlendirilmesinde de iğne deliği deneyi, dağılma deneyi, çifte hidometri deneyi ve kimyasal deneyler yapılmıştır. Dispersif özelliğe ve şişme potansiyeline sahip bu numunelerin magnezyum klorür solüsyonu kullanılarak iyileştirilmesi amaçlanmıştır. Katkının etkisini değerlendirmek için standart Proctor enerjisinde ve farklı magnezyum klorür katkı oranlarında (% 0, 1, 3, 5, 7, 10) hazırlanan numuneler üzerinde şişme ve dispersibilite deneyleri gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda, problemli kil zeminlerin iyileştirilmesinde magnezyum klorür solüsyonun kullanılabileceği ve özellikle %7 katkı oranından sonra etkin bir iyileştirme sağlandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dispersif zemin, şişen zemin, magnezyum klorür solüsyonu, kil.

Kaynakça

• NRC., Safety of Existing Dams, Evaluation and Improvement, National Research Council, National Academy Press, 1983.
• Nelson, J.D and Miller, J.D., Expansive Soils-Problems and Practice in Foundation and
• Pavement Engineering, J. Willey and Sons, New York, 1992.
• Parker, C., Amos, D.F., and Kaster, D.L., “An Evaluation of Several Methods of Estimating Soil Volume Change”, Soil Science Society of America Journal, Vol.l(41), 1059-1064, 1977.
• Chen, F.H., Foundation on Expansive Soils, Elsevier, Amsterdam, the Netherlands, 1988.
• Basma, A.A., Al-Hamoud, A.S., and Husein, A., “Laboratory Assessment of Swelling Pressure of Expansive Soils”, Applied Clay Science, Vol.9, 355-365, 1995.
• Abdullah, W.S., Alshibli, K.A., ve Al-Zou’bi, M.S., “Influence of Pore Water Chemistry on the Swelling Behavior of Compacted Clays”, Applied Clay Science, Vol.15, 447-462, 1999.
• Al-Rawas, A.A., Taha, R., Nelson, J.D., Al-Shap, T.B., and Al-Siyabi, H., “A Comparative Evaluation of Various Additives Used in The Stabilization of Expansive Soils”, Geotechnical Testing Journal, Vol 25(2), 199-209, 2002.
• Shi, H., Jianh, Z., Liu, H., and Y., Fang, “Engineering Geological Characteristics of Expansive Soils in China”, Engineering Geology , Vol.67, 63 – 71, 2002.
• Steinberg M., Geomembranes and the control of expansive soils in construction, McGraw-Hill, New York, 1998.
• Sherard, J.L., Richard, J.W., Giienski, S.F. and William, A.C., Earth-rock Dams, Engineering Problems of Design and Construction, John Wiley and Sons, A.B.D., 1963.
• Ouhadi, V.R., and Goodarzi, A.R., “Assessment of the Stability of a Dispersive Soil Treated by Alum”, Engineering Geology, Vol.85, 91-101, 2006.
• Murty, V.R., and Praveen, G.V., “Use of Chemically Stabilized Soil as Cushion Material below Light Weight Structures Founded on Expansive Soils”, Journal of Materials in Civil Engineering, Vol.20 (5), 392-400, 2008.
• Cole, B. A., Ratanasen, C., Maiklad, P. , Liggins, T. B., and Chirapunthu, S., “Dispersive clay in irrigation dams in Thailand.” ASTM Spec. Tech. Publ., 623, 25– 41, 1977.
• Indraratna, B., “Utilisation of Lime, Slag and Fly Ash For Improvement of a Colluvial Soil in New South Wales, Australia” Journal of Geotechnical &Geological Engineering, Vol. 14, 169-191,1996.
• Biggs, A.J.W. and Mahony, K.M. “Is soil science relevant to road infrastructure?” 13th International Soil Conservation Organization Conference (ISCO) – Brisbane, Paper No 410, 2004.
• Çokça, E., “Use of Clay C Fly Ashes for the Stabilization of an Expansive Soils”, Journal of Geotechnical and Geoenvironmental Engineering, Vol. 127(7), 568-573, 2001.
• Bhuvaneshwari, S., Soundra, B., Robinson, R.G., and Gandhi, S.R., “Stabilization and Microstructural Modification of Dispersive Clayey Soils”, First International Conference on Soil and Rock Engineering, Columbo, Srilanka, August 5-11, 2007.
• Young and Warkentin, B.P., Introduction to Soil Behavior, Chapter 7, Macmillan, New York,. 1996.
• Mitchell, J.K., Fundamentals of Soil Behavior, John Wiley and Sons, A.B.D., 1993.
• Tosun, H.,. “Dispersif Killer ve Toprak Dolgu Barajlar Açısından Önemi”, DSİ Teknik Bülteni, Cilt 80, 51-60, 1994.
• Knodel, P.C., Characteristics and Problems of Dispersive Clay Soils, United States Department of the Interior Bureau of Reclamation, Materials engineering Branch, Denver, USA, R91-09, p.17, 1991.
• Bohn, H.L., McNeal, B.L., and O’Connor, G.A., Soil Chemistry, John Wiley and Sons, A.B.D., 1985.
• TS 1500, İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, 1987.
• TS 1900, İnşaat Mühendisliğinde Zemin Deneyleri, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, 1987.
• TS 1901, İnşaat Mühendisliğinde Sondaj Yolları İle Örselenmiş ve Örselenmemiş Numune Alma Yöntemleri, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, 1987.
• Van der Merwe, D.H., “The Prediction of Heave from the Plasticity Index and the Percentage Clay Fraction of Soils”, Civil. Eng. South Africa, 103-107, 1964.
• Daksanamurty, V,, and Raman, V., “A Simple Method of Identifying an Expansive Soil. Soils and Foundation”, Japanese Society of Soil Mechanics and Foundation Engineering, Vol.13(1), 97-104, 1973.
• USBR 5400, Determining Dispersibility of Clayey Soils by the Crumb Test Method, Earth Manual II, United States Department of the Interior Bureau of Reclamation, 414-418, 1989.
• USBR 5405, Determining Dispersibility of Clayey Soils by the Double Hydrometer Test Method, Earth Manual II, United States Department of the Interior Bureau of Reclamation, 425-437, 1989.
• USBR 5410, Determining Dispersibility of Clayey Soils by the Pinhole Test Method, Earth Manual II, United States Department of the Interior Bureau of Reclamation, 425-437, 1989.
• Acciardi, R.G., Pinhole test equipment design and test result evaluation, United States Department of The Interior Bureau of Reclamation, REC- ERC-85-3, 1985.
• Tosun, H., Savaş, H., ve Yazıcı, A., Dispersif Zeminlerin Tanımlanmasında Kullanılan İğne Deliği Deney Ekipmanının Yeniden Tasarımı, Tübitak, Proje No: İÇTAG-İ732, 2007.
• ASTM D 4829, Standard Test Method for Expansion Index of Soils, Annual Book of ASTM Standards, 04.08., 1988