REBA yönteminin sınıf içi ve sınıflar arası güvenilirliği: Bir otomotiv yan sanayi firması uygulaması

Yıl 2024, Cilt: 39 Sayı: 1, 261 - 270, 21.08.2023

Gülçin Çakmak , Hatice Esen

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1083525

Öz

Artan teknolojiye rağmen birçok sektörde fiziksel ağırlıklı işler çalışanlar tarafından yapılmaya devam etmektedir. Çalışanın iş yaparken maruz kaldığı çalışma duruşları kısa vadede işteki performansını etkilemekte, uzun vadede ise çalışana Kas İskelet Sistemi Rahatsızlığı(KİSR) olarak geri dönmektedir. KİSR işçi, işveren ve ülke ekonomisine maddi ve manevi açıdan doğrudan etki etmektedir. Bu nedenle işin insana insanın da işe uyumunu amaçlayan ergonomik çalışmalar önem taşımaktadır. Çalışma duruşu analizleri bu kapsamda uygunsuz duruşların tespit edilerek iyileştirilmesinde kullanılmaktadır. REBA (Rapid Entire Body Assessment) çalışma duruşlarının sebep olduğu riskleri sayısal olarak ifade edebilmeyi sağlayan bir çalışma duruşu analizi yöntemidir. Bu çalışmanın amacı REBA yöntemi ile yapılan analizlerin güvenilirliğinin değerlendirilmesidir. Bu noktada otomotiv yan sanayinde faaliyet gösteren bir firmanın koltuk üretim hattından seçilen 58 çalışma duruşu REBA yöntemi ile analiz edilmiştir. 3 değerlendirici ile yapılan uygulama sonucu elde edilen REBA skorları sınıflar arası –farklı gözlemcilere ait değerlendirmeler- güvenilirlik ve sınıf içi- aynı gözlemcinin farklı zaman dilimlerindeki değerlendirmeleri-güvenilirlik analizlerine tabi tutulmuştur. %95 güven aralığında yapılan sınıflar arası güvenilirlik analizi sonucunda A skoru(Intraclass Correlation Coefficient - ICC=0,853), C skoru(ICC=0,812) ve final REBA skorları(ICC=0,818) yüksek güvenilirlikte bulunurken B skorunun(ICC=0,650) ise orta derece güvenilir olduğu saptanmıştır. %95 güven aralığında yapılan sınıf içi güvenilirlik analizi sonuçlarına göre, REBA yönteminin çalışma duruşlarını yüksek güvenilirlikle analiz ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

KİSR, çalışma duruşu analizi, REBA yöntemi, güvenilirlik analizi

Kaynakça

• Yeşiltepe A., Karadağ G., Meslek Hastalığının Boyutları ve Meslek Hastalıklarından Korunmada İş Sağlığı Hemşiresinin Rolleri, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi , Dokuz Eylül Üniversitesi, 12(4), 294-302, 2019.
• Kocabaş M., Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalışan İş Görenlerde Zorlanmaya Neden Olan Çalışma Duruşlarının Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, 2009.
• Özay M. , Doğanbatır Ç., Perakende Sektöründe Bir Süpermarkette REBA, NIOSH VE SNOOK Tabloları Yöntemlerini Kullanarak Ergonomik Risk Analizi Vaka Çalışması, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(3), 448 – 459, 2018.
• Houshyar E., Kim I.J., Understanding musculoskeletal disorders among ıranian apple harvesting laborers: ergonomic and stop watch time studies, International Journal of Industrial Ergonomics, 67, 32-40, 2018.
• Tol G., Ergonomik Risk Değerlendirme Analizlerinin Yapılması Ve Tersane Sektörüne Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, 2019.
• Ojha, P., Vinay, D., Assessment of physical fitness and postural discomfort among assembly workers, Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 7(1), 1812-1814, 2018.
• Gönen D., Karaoğlan A., Oral A., Ocaktan M., Cicibaş A., Bir Transformatör İşletmesinde Montaj Ünitesinin Ergonomik Analizi, Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(5), 1067-1080, 2017.
• Yener Y., Can G.F. , Toktaş P., Fiziksel Zorlanma Ve Algılanan İş Yükü Düzeylerini Dikkate Alan Bir İş Rotasyonu Önerisi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 27(1), 9 - 20, 2019.
• Şahin B.N., Kahya E., Hedef Programlama Modeli İle Ergonomik Kısıtlar Altında Montaj Hattı Dengelemesi, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6, 188 – 196, 2018.
• Adar T., Delice E.K., Şehir içi toplu taşıma şoförlerinin toplam iş yüklerinin fiziksel ve zihinsel iş yükü ölçütlerine göre yeni bir yaklaşımla karşılaştırılması, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 26(1), 254-267, 2020.
• Sain M.K., Meena M.L., Exploring the musculoskeletal problems and associated risk-factors among brick kiln workers, International Journal of Workplace Health Management, 11(6), 395-410, 2018.
• Bae S.H., Kim D.H., Kim H.S., Kim K.C., Biomechanical study on the convenience of loading and unloading laundry in clothes dryer, International Journal of Precision Engineering and Manufacturing, 19(6), 907-915, 2018.
• De Oliveira CC, De Paula Xavier AA, Ulbricht L, Moro ARP, Belinelli MM., Health in the rural environment: a postural evaluation of milking workers in brazil, Cahiers Agricultures, 27(3), 1-8, 2018.
• Khan MR, Singh NK., Prevalence of musculoskeletal disorders among ındian railway sahayaks, International Journal of Occupational and Environmental Health, 24(1-2), 27-37, 2018.
• Chatterjee A, Sahu S., A physiological exploration on operational stance and occupational musculoskeletal problem manifestations amongst construction labourers of West Bengal, India, Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation, 31(4), 775-783, 2018.
• Sudiarno A., Dewi D.S., Putri M.A., Bio-mechanical Assessment toward throwing and lifting process of I-LOCA (Innovative Lobster Catcher), In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering (Journal), 337(1), 1-6, 2018.
• Çakıt E., Ergonomic assessment of airport shuttle driver tasks using an ergonomic analysis toolset, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 24(2), 286-293, 2018.
• Schwartz A.H., Albin T.J., Gerberichx S.G., Intra-rater and inter-rater reliability of the rapid entire body assessment (REBA) tool, International Journal of Industrial Ergonomics, 71, 111–116, 2019.
• Kee, D., Karwowski, W., A comparison of three observational techniques for assessing postural loads in industry. Int. J. Occup. Saf. Ergon. 13 (1), 3–14, 2007.
• Jones, T., Kumar, S., Comparison of ergonomic risk assessment output in four sawmill jobs, Int. J. Occup. Saf. Ergon. 16 (1), 105–111, 2010.
• Hignett S., McAtamney L., Rapid entire body assessment (REBA). Applied Ergonomics, 31(2), 201-205, 2000.
• Aktürk Z., Acemoğlu H., Tıbbi araştırmalarda güvenilirlik ve geçerlilik, Dicle Tıp Dergisi, 39 (2): 316-319, 2012.
• Bilgen Ö.B., Doğan N., Puanlayıcılar Arası Güvenirlik Belirleme Tekniklerinin Karşılaştırılması, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 8(1);63-78, 2017.
• Koo T.K., Li M.Y., Güvenilirlik Araştırması için Sınıf İçi Korelasyon Katsayılarını Seçme ve Raporlama Kılavuzu, Kayropraktik Tıp Dergisi , 15 (2), 155–63, 2016.