In this study, the recovery of Zn from Balıkesir-Balya Pb-Zn ores by acid leaching method was investigated. In experiments with sulfuric acid (H2SO4), hydrochloric acid (HCl) and nitric acid (HNO3), 75-106-150 µm particle size, 5-10-15-20-25% solids ratio, 30-60-120-180 -240 min leaching time, 0.25-0.5-1-2-5 M acid dosage and 30-40-50-60-70 oC pulp temperature parameters were tested. Optimum results were obtained under the conditions of 75 µm (H2SO4 and HNO3) and 106 µm (HCl) particle size, 15% (H2SO4), 25% (HCl) and 20% (HNO3) solids ratio, 120 min (H2SO4) and 60 min (HCl and HNO3) leaching time, 0.5 M (H2SO4 and HCl) and 1M (HNO3) acid dosage and 50 oC (H2SO4 and HNO3) and 70 oC (HCl) pulp temperature. As a result of the experiments carried out under these optimum conditions, 97.32%, 96.38% and 96.06% Zn dissolution efficiencies were obtained, respectively. In addition, temperature-dependent kinetic analyzes were performed for all three acids in this study. For each acid, experiments were carried out under the conditions of -106+75 µm particle size, 1 M acid dosage, 20% solids ratio, 0-30 min leaching time, 50-90 oC pulp temperature and 250 rpm mixing speed. When the leaching kinetics for the H2SO4, HCl and HNO3 experiments were examined, the dissolution efficiencies obtained at different temperatures were plotted and the apparent rate constants and correlation coefficients were calculated from the slope of the lines obtained. When these values were examined, it was seen that the dissolution of Zn complied with the diffusion-controlled model in the Shrinking Core Model in all three acid media. Activation energies were calculated from the slope of the Arrhenius plot line as 3.615 kJ/mol for H2SO4, 4.811 kJ/mol for HCl, and 4.736 kJ/mol for HNO3.
Bu çalışmada Balıkesir-Balya Pb-Zn cevherlerinden Zn’nin asit liçi yöntemi ile kazanımı araştırılmıştır. Sülfürik asit (H2SO4), hidroklorik asit (HCl) ve nitrik asit (HNO3) ile gerçekleştirilen kimyasal çözündürme deneylerinde; 75-106-150 µm tane boyutu, %5-10-15-20-25 katı oranı, 30-60-120-180-240 dak. liç süresi, 0,25-0,5-1-2-5 M asit dozajı ve 30-40-50-60-70 oC pülp sıcaklığı parametreleri denenmiştir. Zn için optimum sonuçlar 75 µm (H2SO4 ve HNO3) ve 106 µm (HCl) tane boyutu, %15 (H2SO4), %25 (HCl) ve %20 (HNO3) katı oranı, 120 dak. (H2SO4) ve 60 dak. (HCl ve HNO3) liç süresi, 0,5 M (H2SO4 ve HCl) ve 1M (HNO3) asit dozajı ve 50 oC (H2SO4 ve HNO3) ve 70 oC (HCl) pülp sıcaklığı şartlarında elde edilmiştir. Belirtilmiş olan bu optimum koşullarda gerçekleştirilen deneyler sonucunda sırasıyla %97,32, %96,38 ve %96,06 Zn çözünme verimleri elde edilmiştir. Ayrıca bu çalışmada her üç asit için de sıcaklığa bağlı kinetik analizler gerçekleştirilmiştir. Her asit için -106+75 µm tane boyutu, 1 M asit dozajı, %20 katı oranı, 0-30 dak. liç süresi, 50-90 oC pülp sıcaklığı, 250 dev./dak. karıştırma hızı koşullarında deneyler gerçekleştirilmiştir. H2SO4, HCl ve HNO3 deneyleri için liç kinetiği incelendiğinde farklı sıcaklıklarda elde edilmiş olan çözünme verimleri grafiklendirilerek elde edilen doğruların eğiminden görünür hız sabitleri ve korelasyon katsayıları hesaplanmıştır. Bu değerler incelendiği zaman Zn çözünmesinin her üç asit ortamında da Küçülen Çekirdek Modeli’nde difüzyon kontrollü modele uyduğu görülmüştür. Zn liçi çözünme verimlerinde farklı sıcaklıklar için elde edilen Arrhenius grafiği doğrusunun eğiminden aktivasyon enerjileri H2SO4 için 3,615 kJ/mol, HCl için 4,811 kJ/mol ve HNO3 için de 4,736 kJ/mol olarak hesaplanmıştır.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Mühendislik |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 19 Ocak 2024 |
Yayımlanma Tarihi | 20 Mayıs 2024 |
Gönderilme Tarihi | 3 Ekim 2022 |
Kabul Tarihi | 24 Ağustos 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 39 Sayı: 3 |