Afet sonrası faaliyetlerin etkinliğini arttırmak için afet öncesinde konteynerlerin stoklama birimi olarak kullanımı üzerine bir araştırma

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 2, 815 - 828

Elif Yoruk , Adil Baykasoğlu

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1407058

Öz

Doğal afetler sonucunda fiziksel, sosyal, çevresel ve ekonomik kayıplar meydana gelmektedir. Afet yönetimi faaliyetlerinin yetersiz olması ve/veya planlanan faaliyetlerin eksik uygulanması sebebiyle kayıpların arttığı bilinmektedir. Doğal afet gerçekleştikten sonraki ilk 72 saat içinde yapılan müdahale ile can kayıpları azaltılabilmektedir. Bu süreçte hızlı müdahale için yardım malzemelerine ve ekiplere ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple acil yardım malzemelerinin afet bölgesine hızlıca ulaştırılması çok önemlidir. Belirli yerlerde yardım malzemelerini içeren afet depoları bulunsa da afet sonrası sıklıkla ortaya çıkan ulaşım problemleri sebebiyle malzemelerin kısa sürede afet bölgesine ulaştırılmasında sorunlar yaşanmaktadır. Afet konteyneri olarak bilinen, içerisinde darbeli matkaplar, ilaçlar, sedyeler ve jeneratörler gibi acil yardım malzemeleri stoklanabilen konteynerlerin hazırlanması ve uygun yerlere yerleştirilmesi uzmanların da vurguladığı gibi afetten sonraki süreçte hızlı ve etkin müdahale için hayati önem taşımaktadır. Afet bölgesindeki görevliler, organize yardım ulaşıncaya kadar geçen zamanda, beklemeden, kullanıma hazır durumda olan konteyner içindeki yardım malzemelerine erişerek hızlı müdahale sağlayabilmekte ve böylece kayıplar en aza indirilebilmektedir. Bu motivasyonla, bu çalışmada afet konteynerleri ile ilgili kapsamlı bir araştırma yapılarak mevcut durum analiz edilmiştir. Literatürde afet konteynerleri ile ilgili kısıtlı sayıda yapılan çalışmalar incelenmiş ve uzman görüşleri ışığında afet konteynerlerinin yönetimi ile ilgili eksiklikler ve duyulan ihtiyaçlar ortaya konularak yönetimsel problemler tanımlanmış ve farklı çözüm yaklaşımları önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Afet konteynerleri, afet yönetimi, hızlı müdahale, afet öncesi planlama, acil yardım malzemeleri

Etik Beyan

Gerekli değil

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

TÜBİTAK 2211-E Yurt İçi Doğrudan Doktora Burs Programı kapsamında desteklenmektedir

Research on employing containers as pre-disaster storage units to enhance the effectiveness of post-disaster operations

Öz

Numerous losses occur as a result of natural disasters. It is well-known that these losses escalate due to insufficient disaster management activities and/or improper implementation of planned strategies. Instantaneous intervention within the first 72 hours post-disaster is critical for minimizing losses. During this critical period, there is a need for emergency materials and response teams. Subsequently, swift delivery of emergency materials to the disaster-stricken area holds paramount importance. Despite the existence of warehouses stocked with emergency materials in specific locations, transportation issues often hinder the prompt delivery of these materials to the disaster area. Experts emphasize the significance of preparing and strategically placing containers that stock essential relief items like hammer drills, medicines and generators. These containers play important roles in facilitating rapid and effective response. The implementation of disaster containers allows the recovery team to provide a swift response by accessing readily available emergency equipment stored in containers, thereby reducing losses. Motivated by this, comprehensive research on disaster containers has been conducted. Examining the limited number of studies on disaster containers in literature and drawing on expert opinions, identified deficiencies and needs related to management of disaster containers. Some management problems were outlined and various solution approaches were proposed.

Anahtar Kelimeler

Disaster containers, disaster management, rapid response, pre-disaster planning, emergency relief items

Kaynakça

• 1. ReliefWeb. The Report of 2022 Disasters in Numbers. https://reliefweb.int/report/world/2022-disasters-numbers#:~:text=In%202022%2C%20the%20Emergency%20Event,totaled%20around%20US%24%20223.8%20billion. Yayın tarihi Mart 17, 2023. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 2. Atlas Dergisi. Türkiye Deprem Tehlike Haritası. https://www.atlasdergisi.com/gundem/turkiyenin-deprem-tehlike-haritasi.html. Yayın tarihi Şubat 13, 2023. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 3. ReliefWeb. Turkey-Earthquake: Emergency Situation Report (21.06.2023). https://reliefweb.int/report/turkiye/turkey-earthquake-emergency-situation-report-21062023. Yayın tarihi Haziran 21, 2023. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 4. Shrestha, J.K., Pudasaini, P., Mussone, L., Rural road network performance and pre-disaster planning: an assessment methodology considering redundancy, Transportation Planning and Technology, 44 (7), 726–743, 2021.
• 5. Huang, J.S., Huang, Y.C., Wang, Y.S., Lien, Y.N., Design of a Contingency Communication Network, Submitted to 13th Asia-Pacific Network Operations and Management Symposium, 21–23, 2011.
• 6. TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası. TMMOB Kahramanmaraş Depremi Güncel Durum Tespiti -2- (14 Şubat 2023). https://ankara.imo.org.tr/TR,146884/tmmob-kahramanmaras-depremi-guncel-durum-tespiti--2--14-subat-2023.html. Yayın tarihi Şubat 1, 2023. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 7. Sebatlı, A., Çavdur, F. Analysis of relief supplies distribution operations via simulation. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 34 (4), 2079-2096, 2019.
• 8. Çavdur, F., Sağlam, A. S., Küçük, M. K. A scenario-based decision support system for allocating temporary-disaster-response facilities. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 36 (3), 1499-1514, 2021.
• 9. Gökçe, M. A., Ercan, E., Multi-period vehicle routing & Replenishment problem of neighbourhood disaster stations for pre-disaster humanitarian relief logistics, IFAC-PapersOnLine, 52 (13), 2614–2619, 2019.
• 10. Yoruk, E., Baykasoglu, A., Avci, M.G., Location and replenishment problems of disaster stations for humanitarian relief logistics along with an application, Natural Hazards, 119 (3), 1713-1734, 2023.
• 11. Sözcü. İstanbul'da deprem konteynerleri hırsızların hedefi oldu. https://www.sozcu.com.tr/2021/gundem/istanbulda-deprem-konteynerleri-hirsizlarin-hedefi-oldu-6300256/amp/. Yayın tarihi Mart 7, 2021. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 12. Graves, S.M. Community Disaster Cache Planning Guide. https://seagrant.oregonstate.edu/sites/seagrant.oregonstate.edu/files/tsunamidisastercacheplanningguide.pdf. Yayın tarihi Mayıs, 2021. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 13. Norm Yapıtek. İso Konteyner. https://www.normyapitek.com/urunlerimiz/iso-konteyner/#afet-deprem. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 14. Özçelik Konteyner. Afet Konteynerleri. https://www.ozcelikkonteyner.com/detay.asp?iType=&iPic=141. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 15. Norm Yapıtek. Deprem, Yangın, Sel Afetlerinde; Keşke Dememek İçin Hazır Mıyız?. https://www.normyapitek.com/urunlerimiz/afet-mudahele-ve-deprem-konteyneri/. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 16. Life Safety Associates. Disaster Containers (ARKs). https://www.lifesafety.com/disaster-containers-arks/. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 17. Norm Yapıtek. Deprem (Afet) Konteyneri İçerisinde Bulunan Malzeme ve Ekipman Listesi. https://www.normyapitek.com/malzemeler/malzeme-listesi/. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 18. Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi. Afet Konteynerleri. https://afet.tekirdag.bel.tr/afet_konteynerlari. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 19. İzmir Büyükşehir Belediyesi. İzmir Afet Planı. https://afetplani.izmir.bel.tr/documents/sunum.pdf. Yayın tarihi Mart 1, 2023. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 20. Bursa Nilüfer Belediyesi. Afet Konteynerleri. https://www.nilufer.bel.tr/kategoriler/tesisler/idari-binalar/afet-konteynerleri. Yayın tarihi Aralık, 2022. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 21. Yeni Çizgi Haber. Mersin’in ilk acil durum deprem konteyneri Mezitli’ye yerleştirildi. https://www.yenicizgihaber.com/haber/mersinin-ilk-acil-durum-deprem-konteyneri-mezitliye-yerlestirildi-haberi-151940.html. Yayın tarihi Nisan 28, 2021. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 22. Sözcü. İstanbul'da kaç 'Deprem Afet Konteyneri' var?. https://www.sozcu.com.tr/2023/gundem/istanbulda-kac-deprem-afet-konteyneri-var-7611338/. Yayın tarihi Mart 5, 2023. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 23. Hürriyet. İşte deprem konteynerleri için merak edilenler. https://www.hurriyet.com.tr/gundem/iste-deprem-konteynerleri-icin-merak-edilenler-41304151. Yayın tarihi Ağustos 17, 2019. Erişim tarihi Aralık 11, 2023.
• 24. Şahin, A., Ertem, M.A., Emür, E., Using containers as storage facilities in humanitarian logistics, Journal of Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 4 (2), 286–307, 2014.
• 25. Sahin-Arslan, A., Ertem, M.A., A warehouse design with containers for humanitarian logistics: A real-life implementation from Turkey, International Journal of Industrial Engineering: Theory Applications and Practice, 26 (2), 139–155, 2019.
• 26. Demirbas, S., Ertem, M.A., Determination of equivalent warehouses in humanitarian logistics by reallocation of multiple item type inventories, International Journal of Disaster Risk Reduction, 66(January), 102603, 2021.
• 27. Ertem, M.A., Akdogan, M.A., Kahya, M., Intermodal transportation in humanitarian logistics with an application to a Turkish network using retrospective analysis, International Journal of Disaster Risk Reduction, 72 (February), 102828, 2022.
• 28. Çiçekdağı, H.İ., Kırış, Ş., Afet İstasyonu ve Toplanma Merkezi için Yer Seçimi ve Bir Uygulama, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 28, 67–76, 2012.
• 29. Arslan, H.M., Optimum Locating of Disaster Containers, International Journal of Business and Management Invention, 6 (12), 74–80, 2017.
• 30. Parisi, S., Achillas, C., Aidonis, D., Folinas, D., Conceptual design of a telecommunications equipment container for humanitarian logistics, International Journal of Business Science and Applied Management, 11 (2Special Issue), 12–23, 2016.
• 31. AFAD. Afet ve Acil Durum Toplanma Alanları. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/39521/xfiles/toplanma_alanlari.pdf. Erişim tarihi Mart 1, 2024.
• 32. Çınar, A.K., Akgün, Y., Maral, H., Afet sonrası acil toplanma ve geçici barınma alanlarının planlanmasındaki faktörlerin incelenmesi: İzmir-Karşıyaka örneği, Planlama, 28 (2), 179-200, 2018.
• 33. Gerdan, S., Şen, A, Afet ve acil durumlar için belirlenmiş toplanma alanlarının yeterliklerinin değerlendirilmesi: İzmit örneği. İdealkent, 10 (28), 962-983, 2019.
• 34. Gök, E., Polat, O., İzmir Kuvvetli Yer Hareketi Deprem İstasyon Ağı: İzmirNET, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 15 (3), 233-243, 2014.
• 35. Narlıdere İlçesi Afet ve Acil Durum Toplanma Alanları. https://itfaiye.izmir.bel.tr/CKYuklenen/ATN20022020/NARLIDERE_66-.pdf. Erişim tarihi Mart 1, 2024.
• 36. Narlıdere Belediyesi Acil Toplanma Alanları. https://www.narlidere-bld.gov.tr/acil-toplanma-alanlari.aspx. Erişim tarihi Mart 1, 2024.
• 37. Endeksa - Narlıdere İlçesi İstatistikleri. https://www.endeksa.com/en/analysis/turkiye/izmir/narlidere/demography. Erişim tarihi Mart 1, 2024.
• 38. Zavadskas, E.K., Turskis, Z., Antucheviciene, J., Zakarevicius, A., Optimization of weighted aggregated sum product assessment, Elektronika ir Elektrotechnika, 122 (6), 3-6, 2012.
• 39. Baykasoğlu, A., Golcuk, I., Revisiting ranking accuracy within WASPAS method, Kybernetes, 49 (3), 885-895, 2020.
• 40. Baykasoğlu, A., Ercan, E., Analysis of rank reversal problems in “Weighted Aggregated Sum Product Assessment” method, Soft Computing, 25 (24), 15243-15254, 2021.
• 41. Shannon, C.E., A mathematical theory of communication, The Bell System Technical Journal, 27 (3), 379-423, 1948.
• 42. Chen, F., Wang, J., Deng, Y., Road safety risk evaluation by means of improved entropy TOPSIS–RSR, Safety Science, 79, 39-54, 2015.
• 43. Kumar, R., Bilga, P.S., Singh, S., Multi objective optimization using different methods of assigning weights to energy consumption responses, surface roughness and material removal rate during rough turning operation, Journal of Cleaner Production, 164, 45-57, 2017.