Kahverengi alanlardaki yapıların kirlenmişlik ve bozulmuşluk bağlamında yenilenmesine yönelik çevresel risk tabanlı model önerisi

Yıl 2025, Cilt: 40 Sayı: 2, 1207 - 1220

Hande Apak , Gökçe Tuna Taygun

https://doi.org/10.17341/gazimmfd.1472635

Öz

Çalışmanın amacı, kahverengi alanlardaki yapıların yenilenmesinde kirlenmişlik ve bozulmuşluk duruma bağlı risklerin oluşturabileceği çevre, yapı ve kullanıcı üzerindeki olumsuz etkilenmelerin azaltılması ya da önlenmesine yönelik bütüncül ve sistematik olarak ele alan, disiplinler arası çalışma ile doğru eylem seçenekleri oluşturulabilmesine, alanın yaşam sürecinde sağlıklı gelişimine ve iyileşmesine katkı sağlayacak çevresel risk tabanlı bir model oluşturmaktır. Model önerisinde teorik metot olarak yapı ve ilişkili çevre sistemler kapsamında farklı ve içi içe geçmiş ilişkileri bir arada barındıran alanın sağlıklı bir şekilde yenilenmesi, tanımlanan risklerin iyi değerlendirilmesi, yönetilmesi ve risk iletişimi ile yenilenmede sürekliliğinin sağlanması amacıyla çevresel risk değerlendirmesi, deneysel metot olarak da veri analizi için farklı disiplindeki uzmanları bir araya getirebilen, katılımcı olarak ortak bir dil altında değerlendirmelerine olanak sağlayabilecek, yargıların ölçülmesi ve desteklenmesi için Delfi Tekniği kullanılmıştır. Delfi Tekniği ile veriyi oluşturan bilgilerde, verilerin işlenmesinde ve çıktı ürün olarak önerilen modelin değerlendirilmesi sonucunda uzman görüşlerinde uzlaşma sağlanmıştır. Kahverengi alanlardaki yapıların kirlenmişlik ve bozulmuşluk bağlamında yenilenmesine yönelik çevresel risk tabanlı, birbirini izleyen ve birbiri ile ilişkili ana ve alt adımlardan oluşan bir model önerisi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kahverengi alanlar, terk edilmiş endüstri yapıları, kirlenmiş/bozulmuş yapı, çevresel risk tabanlı model.

Kaynakça

• 1. Köksal, G., Ahunbay, Z., İstanbul’daki Endüstri Mirası İçin Koruma ve Yeniden Kullanım Önerileri, İTÜ Dergisi/a, 5 (2), 125-136, 2006.
• 2. Cengizkan, M., Endüstri Arkeolojisinde Mimarlığın Yeri: Sanayinin Terk Ettiği Alanlarda Yeniden Mimari, Mimarlık Dergisi, 308, 40-41. 2002.
• 3. Aydın, E.Ö., Assessment of Urban Renewal Studies in the Context of Florence's Old Industrial Sites, ICONARP International Journal of Architecture and Planning, 1, 42-57, 2013.
• 4. U. S. Environmental Protection Agency (EPA), A Sustainable Brownfields Model Framework, EPA Press, 1999.
• 5. Dixon, T., Raco, M., Catney, P., Lerner, D. N., Sustainable Brownfield Regeneration: Liveable Places from Problem Spaces. John Wiley & Sons, 2008.
• 6. Adams, D., De Sousa, C., Tiesdell, S., Brownfield Development: A Comparison of North American and British Approaches, Urban Studies, 47 (1), 75-104, 2010.
• 7. CABERNET, Sustainable Brownfield Regeneration: CABERNET Network Report, Land Quality Management Group (LQMG), University of Nottingham Press, UK, 2006.
• 8. Apak, H., Tuna Taygun, H., Rejeneratif Tasarım: Sorunu Potansiyele Çevirme, Yapı Dergisi, 457, 20-25, 2020.
• 9. Baskaya, T., Ways to Sustainable Brownfield Regeneration in Istanbul, ITU journal A/Z, 7 (2), 74-88, 2010.
• 10. Abuzayed, A. E., Kurdi, N. A., Transforming Brownfields from Deteriorated to Revitalized Space-The Role of Local Urban Community, Journal of Ecological Engineering, 20, 18-34, 2019.
• 11. Apak, H., Kahverengi Alanlardaki Yapıların Kirlenmişlik ve Bozulmuşluk Bağlamında Yenilenmesine Yönelik Çevresel Risk Tabanlı Yaklaşım Önerisi, YTÜ Fen Bilimleri Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2022.
• 12. Apak H., Tuna Taygun G., A Conceptual Approach to Abandoned Industrial Sites within the Scope of Brownfield in the Context of Regenerative Design, ICONARP International, Journal of Architecture and Planning, 12 (1), 234-254, 2024.
• 13. U. S. Environmental Protection Agency (EPA), https://19january2017snapshot.epa.gov/risk/conducting-ecological-risk-assessment_.html, 19.03.2022.
• 14. Petríková, D., Vojvodíková, B., Brownfields Handbook: BROWNTRANS, Technical University of Ostrava Publicians, Czech Republic, 2012.
• 15. Munson, B. R., Restoring Contaminated Industrial Sites, Issues in Science and Technology, 10 (3), 74-78, 1994.
• 16. Zhu, Y., Hipel, K. W., Life Span Risk Management in Brownfield Redevelopment, IEEE International Conference on Systems, Man and Cybernetics, Canada, 2007.
• 17. Okeukwu, E. K., Okeke, O. C., Irefin, M. O, Ezeala, H.I, Amadi, C. C., Environmental Impact Assessment and Environmental Risk Assessment: Review of Concepts, Steps and Significance, IIARD International Journal of Geography & Environmental Management (IJGEM), 9 (2), 25-51, 2023.
• 18. Wessberg, N., Molarius, J., Pennanen, S., Environmental Risk Analysis for Accidental Emissions, Journal of Chemical Health and Safety, 15, 24-31, 2007.
• 19. S. Garvin, R, Hartless, P. Tedd, Building on Contaminated Land: The Risks, 6. Uluslararası ConSoil’98 FZK/TNO Konferansı, İngiltere, 1998.
• 20. Yılmaz N., Şenol M.B., A model and application of occupational health and safety risk assessment, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University 32 (1), 77-87, 2017.
• 21. Zheng, B., Masrabaye, F., Sustainable brownfield redevelopment and planning: Bibliometric and visual analysis, Heliyon, 9, Published by Elsevier Ltd., 2023.
• 22. Arunraj, R. S., Maititi, J., Risk Based Maintenance: Techniques and Applications, Journal of Hazardous Materials, 142 (3), 653-661, 2007.
• 23. Khan, F., Abbasi, S., Techniques and Methodoligies for Risk Analysis in Chemical Process Industries, Journal of Loss Prevention, 11, 261-277, 1998.
• 24. Mahammedi, C., Mahdjoubi, L., Booth, C., Bowman, R., Butt, T. E., Criteria for Preliminary Risk Assessment of Brownfield Site: An International Survey of Experts, Environmental Management Journal, 70, 681-696, 2022.
• 25. U. S. Environmental Protection Agency (EPA), https://www.epa.gov/risk/ecological-risk-assessment, 15.03.2022.
• 26. Pollard, S.J., Gormley, A., Rocks, S., Guidelines for Environmental Risk Assessment and Management, Defra Press, UK, 2011.
• 27. Khadam, I., Kaluarachchi, J., Applicability of Risk-Based Management and the Need for Risk-Based Economic Decision Analysis at Hazardous Waste Contaminated Sites, International Environment, 29, 513-519, 2003.
• 28. U.S. Environmental Protection Agency (EPA), Risk Assessment Guidance for Superfund (Part A) Interim Final, Office of Emergency and Remedial Response Press, Washington, 1989.
• 29. Cheyne, A. J., Cox, T., Raw, S. J., Cayless, G. J., Riley, S., Refinement of a Risk Assessment Procedure: Numerical Weighting of Severity of Harm and Strength of Evidence, Healthy Buildings/IAQ’97 Global Issues and Regional Solutions Proceedings, Washington, 1997.
• 30. Murthy, G. S., Gnansounou, E., Khanal, S. K., Pandey, A., Environmental risk assessment, Biomass, Biofuels, Biochemicals Green-Economy: Systems Analysis for Sustainability, Elsevier, 2021.
• 31. Neely, W. B., Introduction to Chemical Exposure and Risk Assessment, Lewis Publishers, Baco Raton, 1994. 32. U.S. Environmental Protection Agency (EPA), Guidelines for Ecological Risk Assessment, U.S. Environmental Protection Agency Press, Washington, DC, 1998.
• 33. Colow, P., Handbook of Environmental Risk Assessment and Management, Wiley-Blackwell, 1998.
• 34. Boela, A., Navarro-Com, V., Landew, R., Heijdea, D. van der, Two different invitation approaches for consecutive rounds of a Delphi survey led to comparable final outcome, Journal of Clinical Epidemiology, 129, 31-39, 2021.
• 35. Ruiter, V. N., The Delphi technique: a tutorial”, Research in Hospitality Management, 12 (1), 91-97, 2022.
• 36. Hsu, C. C., Sandford, B. A., The Delphi Technique: Making Sense of Consensus. Practical Assessment, Research and Evaluation, 12 (10), 18-27, 2007.
• 37. Turgut, Y., Verilerin Kaydedilmesi, Analizi, Yorumlanması: Nicel ve Nitel. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Anı Yayıncılık, Ankara, 2009.
• 38. Lund, B. D., Review of the Delphi method in library and information science, Journal of Documentation, 76 (4), 929-960, 2020.
• 39. Staykova, M. P., Rediscovering the Delphi Technique: A Review of the Literature, Advances in Social Sciences Research Journal, 6 (1), 218–229, 2019.
• 40. Gordon, T. J., The Delphi Method, AC/UNU Millennium Project Futures Research Methodology, 2 (3), 1-30, 1994.
• 41. Mitchell, V.W., The Delphi Technique: An Exposition and Application, Technology Analysis and Strategic Management, 3 (4), 333-358, 1991.
• 42. Loughlin, K. G., Moore, L. F., Using Delphi to Achieve Congruent Objectives and Activities in a Pediatrics Department, Journal of Medical Education, 54 (2), 101-106, 1979.
• 43. Ulschak, F. L., Human resource development: The Theory and Practice of Needs Assessment. Reston Publishing Company, UK, 1983.
• 44. U.S. Environmental Protection Agency (EPA), Science Project: Guidance on Assessing the Risk Posed by Land Contamination and its Remediation on Archaeological Resource Management, Environment Agency Press, UK, 2003.
• 45. Milan, H., Karel, J., Structural Assessment of Industrial Heritage Buildings, Norwey Grand Press, 2010.
• 46. Faqih, F., Zayed, T., Soliman, E., Factor and Defects Analysis of Physical and Environmental Condition of Building, Journal of Building Pathology and Rehabilitation, 19 (5), 19-35, 2010.