Are Masnavis Texts That Deny Themselves?

Year 2012, Volume: 1 Issue: 10, 91 - 108, 01.03.2012

Muvaffak Eflatun

Abstract

Keywords

-

MESNEVİLER KENDİNİ YALANLAYAN METİNLER MİDİR?

Abstract

Postmodernizmin etkisiyle yazılan günümüz romanlarında okuyucu, anlatılanın gerçek olup olmadığı konusunda şüphede bırakılır. Bir yandan anlatılan hikâyenin gerçek olduğu hissettirilirken diğer yandan bunun bir kurgu olduğu vurgulanır. Bu teknik, benzer şekillerde mesnevilerde de karşımıza çıkar. Mesnevi şairi, hem eserin kurgu olduğunu dile getirir hem de râvîlerden bahsederek eserde anlatılanların yaşanmış olabileceği düşüncesini uyandırır. Okur, hikâyenin yaşanmış ya da yaşanmamış olduğuna inanmakta özgür bırakılır. Bu makalede, gerçekle kurmacanın iç içe olması ve kendi kendini yansıtma tekniklerinin 16. yy. mesnevilerindeki bazı anlatım yaklaşımlarıyla benzer yönleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen bu tespitlerle Doğu ve Batı edebiyatlarına yönelik mukayeseli araştırmalara katkı sağlanması amaçlanmıştır

Keywords

Postmodernizm, mesnevi, râvî, gerçeklik, üstkurmaca

References

• AKTAŞ, Hasan, (2006), Abdurrahman Gûbâri, Yusuf u Züleyhâ, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• AKTAŞ, Şerif (1984), Roman Sanatı ve İncelemesine Giriş, Ankara: Akçağ Yayınları.
• AYVAZOĞLU, Beşir (2002), Aşk Estetiği, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• ÇETİŞLİ, İsmail (2003), Batı Edebiyatında Edebî Akımlar, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ………… (2004), Metin Tahlillerine Giriş/2, Ankara: Akçağ Yayınları.
• ECE, Selami, (1996) Tahkiye Açısından Haşimi’nin Mihr ü Vefa Mesnevisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• ECEVİT, Yıldız, (1996) Orhan Pamuk'u Okumak, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• EMRE, İsmet, (2004), Postmodernizm ve Edebiyat, İstanbul: Anı Yayınevi.
• GÜRBİLEK, Nurdan (2001), Kötü Çocuk Türk, İstanbul: Metis Yayınları.
• KAVUKÇU, Fatma Zehra (1994), Lami’î Çelebi Veyse vü Râmin, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• KIRAÇ, Mustafa (2006), Ûdî’nin Mâcerâ-yı Mâh Mesnevisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili Ve EdebiyatıI Ana Bilim Dalı Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• KULOĞLU, Nazan (1989), Abdî Cemşid ü Hurşid, Fırat Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Türk dili ve Edebiyatı Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• KURAN, Şeyma Küyükkkavas (2006), “Mesneviden Romana Sebeb-i telif Yolu Üst Kurmacaya mı Çıkar?”, Türkoloji Dergisi, Sayı 2, 157-182.
• KÜTÜK, Rıfat, (1990) Celal-zade Salih Çelebi Leylâ vü Mecnûn ( Tenkitli Metin-İnceleme), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• TURHAN, Vedat Nuri (1995), Zarîfî ve Mihr ü Mâh Mesnevisinin Tenkildi Metni ile İncelemesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• ULUDAĞ, Erdoğan (1997), Vakaya Dayalı Bir Eser Olarak Lami’î Çelebi’nin Salâmân u Absal mesnevisi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Erzurum.
• YOLDAŞ, Kazım (1993), Taşlıcalı Yahya Bey Şâh u Geda, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Malatya.