Behavioral Determinants of Food Waste; Tokat Province Exampleces

Year 2020, Volume: 9 Issue: 3, 14 - 24, 31.12.2020

Hayati Gönültaş , Halil Kızılaslan , Nuray Kızılaslan

Abstract

Waste is a social situation, but it is regarded as a problem with great economic and environmental consequences. Waste in food is perceived as an important isssue because it can affect the world altogether. According to the United Nations Food and Agriculture Organization (FAO) data, an average of 750 billion dollars of food, that is, one third of the food production is wasted every year worldwide. 20% of this waste takes place in the fields and 40% in the dinner table. The purpose of this study is to reveal the factors affecting food waste behavior of consumers living in the city of Tokat. In the study, the minimum sample volume required for 95% confidence level and 5% error margin was determined by simple random sampling method with the use of population rate instead of finite population standard deviation. Accordingly, although 383 questionnaires are sufficient, it is aimed to make 435 questionnaires and make the result more reliable. In the survey, factor and reliability analyzes were conducted by using the 5-point Likert scale. In the study, it is observed that the factors are gathered under 3 titles. The first factor group explains 49.048% of the total variance and is named as "Awareness and attention to food waste", second factor group explains 20.520% of total variance and is named as '' Prevention of food waste '' factor, the third factor group explains 16.341% of tatal variance and is named as ‘’Creating Awareness against the food waste’’ and the factor group altogether explains 85.909% of the total variance. Since the struggle against wastage of food is imperative in terms of the future of humanity, , in order to raise awareness of children, parents should be trained. Also, paying attention to the food supply cold chain, which is an important dimension in waste, will prevent the spoilage of the foods.

Keywords

Food waste, Tokat province, behaviors, awareness, faktör analysis

Gıda İsrafının Davranışsal Belirleyicileri; Tokat İli Örneği

Abstract

İsraf, sosyal bir durum olmakla birlikte büyük ekonomik ve çevresel sonuçlar doğurabilen bir sorun olarak görülmektedir. Gıda da yapılan israf ise dünyanın tümünü etkileyebilecek derece de önemli olarak algılanmaktadır. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre dünya genelinde her yıl ortalama 750 milyar dolar değerindeki gıda, yani üretilen gıdanın üçte biri israf olmaktadır. Bu israfın %20’si tarlada, %40’ı ise sofrada meydana gelmektedir. Bu çalışmanın amacı Tokat’ta yaşayan tüketicilerin gıda israf davranışına etki eden faktörlerin ortaya konulmasıdır. Çalışmada sonlu popülasyon standart sapma yerine popülasyon oranı kullanımı ile basit tesadüfi örneklem yöntemiyle %95 güven düzeyi ve %5 hata payı için gerekli olan asgari örnek hacmi belirlenmiştir. Buna göre 383 adet anket yeterli olmasına rağmen 435 adet anket yapılması ön görülerek sonucun daha güvenilir hale getirilmesi amaçlanmıştır. Anket çalışmasında 5’li likert ölçeği kullanılarak faktör ve güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Çalışmada faktörlerin 3 başlık altında toplandığı görülmektedir. I. faktör grubu toplam varyansın %49.048’ini açıklayan ve ’’Gıda israfına karşı farkındalık ve dikkat’’ olarak adlandırılan grubu, II. faktör grubu %20.520’sini açıklayan ‘‘Gıda israfının önlenmesi’’ faktörünü, III. faktör grubu ‘’Gıda israfına yönelik bilinç’’ diye adlandırılan ve varyansın %16.341’ini açıklayan grup olmak üzere hepsi birden toplam varyansın %85.909’unu açıklamaktadır. İsrafla mücadele insalığın geleceği açısından zorunluluk arz ettiğinden dolayı buna yönelik eğitimlerin aileden başlamak üzere verilmesi bunun için de öncelikle ebeveynlerin bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca israfta önemli bir boyut olan gıda tedariği soğuk zincirine dikkat edilmesi gıdaların bozulmasının önlenmesini sağlayacaktır.

Keywords

Gıda israfı, Tokat ili, davranışlar, farkındalıklar, faktör analizi

References

• Referans1 Altunışık, R. ve Çallı, L. (2004). Plansız Alışveriş ve Hazcı Tüketim Davranışları Üzerine Bir Araştırma; Satın Alma Karar Sürecinde Bilgi Kullanımı. (ss. 231-239). 3. Ulusal Ekonomi, Bilgi ve Yönetim Kongresi, Eskişehir.
• Referans2 Anonim, 2018. https://ceoworld.biz/2018/12/03/most-food-sustainable-countries-in-the- world-2018/Most Food Sustainable Countries In The World, 2018 Emma LondonStats GateDecember 3, 2018.
• Referans3 Anonim, 2018. https://www.gidahatti.com/dunyada-aclik-123949/ (Erişim 01.10.2018).
• Referans4 Anonim, 2019a. https://www.sabah.com.tr/guney/2019/11/02/erhan-ozmen-tasarruf-en-buyuk-sermaye. (Erişim 01.10.2018).
• Referans5 Anonim, 2019b. http://www.israf.org/ (Erişim 11.10.2018).
• Referans6 Çakır, A., 2014. Faktör Analizi (Doktora Tezi) İstanbul Ticaret Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İşletme Doktora Programı, İstanbul.
• Referans7 Eymen, U., E., 2007. SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri .SPSS Kullanma Kılavuzu İstatistik Merkezi Yayın No: 1. www.istatistikmerkezi.com.- (05.10.2019.
• Referans8 Karagözlü, N . 2018 https://gidamuh.mcbu.edu.tr/db_images/site_(Erişim 10.10.2019) 114/file/D%C3%BCnya%20G%C4%B1da%20G%C3%BCn%C3%BC- Nural%20Karag%C3%B6zl%C3%BC.pdf.
• Referans9 Karakaş, G.İ 2019. Gıda İsrafının Davranışsal Belirleyicileri; Çorum İli Örneği Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi 7(3): 467-474, 2019
• Referans10 Odabaşı, Y., 2006. Tüketim Kültürü. Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Referans11 Odabaşı, Y., 2013. Tüketim Kültürü, 5. Baskı , İstanbul, Sistem Yayıncılık.
• Referans12 Qulıyev, O., 2012. Gösteriş Tüketimi ve Tüketim Tarzlarının İncelenmesi: Azerbaycan Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Referans13 Pett, M., A., Lackey , N. R. ve Sullivan , J.,J.,2003. Making sense of factor analysis sage Pres. The Use of Factor Analysis for Instrument Development in Health Care Research.
• Referans14 Russell SV, Young CW, Unsworth KL, Robinson C. 2017. Bringing habits and emotions into food waste behaviour. Resources, Conservation and Recycling 125: 107-114.
• Referans15 Stancu V, Haugaard P, Lähteenmäki L. 2016. Determinants of consumer food waste behaviour: Two routes to food waste. Appetite 96: 7-17.
• Referans16 Tucker,M., L., LaFleur E., K., 1991. Exploratory Factor Analysis: A Review and Illustration of Five Principal Components Decision Methods for Attitudinal Data, Southwest Educational Research Association Annual Meeting, San Antorio.
• Referans17 Zorlu, A., 2006. Modern Tüketimin Tarihinden Tüketim Araştırmalarına Tüketim Sosyolojisi. Glocal. WB, 2015 Development Dialogue: Improving Global Food Safety.