TÜRKİYE’DE KADIN GÜVENLİK KORUCULARI: TOPLUMSAL CİNSİYET PERSPEKTİFİNDEN BİR ANALİZ

Year 2025, Volume: 14 Issue: 2, 132 - 162, 04.12.2025

Şeyda Öcal Arslan , Pınar Begüm Koncagül

https://doi.org/10.28956/gbd.1760097

Abstract

Türkiye’de güvenlik koruculuğu sistemi, 1985 yılında özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde PKK ile yürütülen mücadele kapsamında hayata geçirilmiş ve özellikle kırsal bölgelerde devletin güvenlik politikalarının bir parçası olarak kurgulanmıştır. Uzun yıllar boyunca bu yapıda erkek egemen bir yapı hâkim olmuş ancak son yıllarda kadınların da güvenlik korucusu olarak istihdam edilmeye başlanmasıyla birlikte bu alanda önemli bir dönüşüm yaşanmıştır. Kadınların bu güvenlik aygıtı içerisinde yer alması, yalnızca yapısal değil aynı zamanda toplumsal cinsiyet rollerine dair önemli bir sorgulamayı da beraberinde getirmiştir. Bu çalışma, Türkiye’de kadın güvenlik korucularının deneyimlerini ve bu sürecin toplumsal cinsiyet ilişkileri üzerindeki etkilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Kadınların kamusal alandaki militarize görevlerde üstlendikleri roller hem toplumsal normları hem de devletin kadın kimliğine biçtiği rolleri yeniden değerlendirmeyi gerektirir. Bu bağlamda feminizm çerçevesinde kadın güvenlik korucularının deneyimleri incelenecek, ataerkil yapının bu yeni oluşum üzerindeki etkileri tartışılacaktır. Böylece hem güvenlik alanında cinsiyet temelli bir analiz sunulacak hem de kadın korucuların görünürlüğüne katkı sağlanacaktır.

Keywords

güvenlik , güvenlik koruculuğu , feminizm , toplumsal cinsiyet

FEMALE SECURITY GUARDS IN TURKEY: AN ANALYSIS FROM A GENDER PERSPECTIVE

Abstract

The security guard system in Turkey was instituted in 1985, primarily as part of the state's counterinsurgency strategy against the PKK in the Southeastern Anatolia Region. Designed as a component of state security policies, particularly in rural areas, this structure remained male-dominated for many years. However, the recent inclusion of women as securtiy guards has brought about a significant transformation in the system. The participation of women in this security apparatus has prompted a critical examination not only of the structural organization but also of prevailing gender roles. This study aims to analyze the experiences of female security guards in Turkey and explore the impact of this process on gender relations. Women's involvement in militarized roles within the public sphere necessitates a re-evaluation of both social norms and the roles assigned to women by the state. In this context, the study investigates the experiences of female security guards through a feminist lens and discusses the influence of patriarchal structures on this newly emerging configuration. Ultimately, the research seeks to contribute to a gender-based analysis of the security field and enhance the visibility of female security guards within both academic and policy discourses.

Keywords

security , security guard system , feminism , gender

References

• Bacanlı, H. (2023). Geçici Köy Koruculuğu Uygulamasının Yerel Bir Güvenlik Birimine Dönüşüm Süreci, TÜRKAV Kamu Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 23-73.
• Baumgardner, J. ve Richards, A. (2000). Manifesta: Young Women, Feminism, And The Future. New York: Farrar, Straus and Giroux.
• Brooks, D. J. (2010). What is security: Definition through knowledge categorization, Security Journal, 23(3), 225-239.
• Butler, J. (1990). Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. İngiltere: Routledge.
• Buzan, B. (1991). New Patterns Of Global Security In The Twenty-First Century. International Affairs, 67(3), 431-451.
• Connell, R. (2013). Gender and power: Society, the person and sexual politics. ABD: John Wiley & Sons.
• Çardak, B. (2023). Toplumsal Cinsiyet Normlarının Kadınların Terörist Örgütlere Katılımı Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi, Journal Of World Women Studıes, 8(2), 372-385.
• David, B. (1997). The Concept Of Security. Review Of International Studies, 23(1), 5-26.
• Dilber, M. (2014). Uluslararası İlişkilerde Güvenlik Teorik Değerlendirmeler. E. Çıtak ve O. Şen (Ed.) Feminizim ve Güvenlik. (ss.169-173). Ankara: Röle Akademik Yayıncılık.
• Doğan, F. ve Özlük, D. (2016). Feminist Uluslararası İlişkiler ve Uluslararası İlişkiler Eleştirisi: Cinsiyet, Devlet ve Güvenlik. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(32), 53-70.
• Elo, S. ve Kyngäs, H. (2008). The Qualitative Content Analysis Process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107–115.
• Etikan, I. Musa, S. A. ve Alkassim, R. S. (2016). Comparison of Convenience Sampling and Purposive Sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1–4.
• Fidan, İ. ve Özgür, E. (2021). Kamu Düzeni ve Güvenliğinin Sağlanmasında Güvenlik ve Köy Korucusu Paradigması. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 129-161.
• Freeman, J. (1975). Political Organization In The Feminist Movement. Acta Sociologica, 18(2-3), 222-244.
• Goldie, T. (2014). The man who invented gender: Engaging the ideas of John Money. Vencouver: UBC Press.
• Hsieh, H. F. ve Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288.
• Iannello, K. (2010). Gender and Women’s Leadership: A Reference Handbook. K. O’Connor (Ed.), Women’s Leadership and Third-Wave Feminism, (ss.70-77), New York: Sage Publishing.
• Kaplan, T. (2022). Koruculuk Mesleğinin Kadın Profili. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, 5(9), 64-79.
• Karabulut, B. (2020). Uluslararası Güvenlikte Temel Konular. Ankara: Barış Kitabevi.
• Koyuncu, Ç. A. (2012). Feminist Uluslararası İlişkiler Yaklaşımları Açısından Güvenlik Konusunun Analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(1), 111-139.
• Krueger, R. A. ve Casey, M. A. (2000). Focus Groups: A Practical Guide for Applied Research. Sage Publications.
• Lapid, Y. (1989). The Third Debate: On the Prospects of International Theory in a Post-Positivist Era. International Studies Quarterly, 33(3), 235-254.
• Malinowska, A. (2020). The İnternational Encyclopedia Of Gender, Media And Communication, K. Ross (Ed.). Waves Of Feminism (ss.1-7). ABD: John Wiley & Sons.
• McSweeney, B. (1999). Security, Identity And Interests: A Sociology Of International Relations. İngiltere: Cambridge University Press.
• Morgan, D. L. (1997). Focus Groups as Qualitative Research. Sage Publications.
• Nurdoğan, A. K. ve Işık, M. (2019). Kamu Personel Yönetimi Bağlamında Korucularının Sosyal Güvenlik Hakları ve Sorunları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 1005-1014.
• Oakley, A. (2015). Sex, Gender and Society. İngiltere: Ashgate Publishing Company.
• Offen, K. (1988). Defining Feminism: A Comparative Historical Approach. Signs: Journal of women in culture and society, 14(1), 119-157.
• Ostergaard, L. (1992). Gender, L. Ostergaard (Ed.), Gender, Genderand Development. A Practical Guide (ss. 1-10). Londra: Routledge.
• Öztürk, Z. A. (2015). Uluslararası Siyasette ve Karar Alma Mekanizmalarında Kadın. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 3(1), 1-33.
• Rampton, M. (2019). Four Waves Of Feminism. Pacific University Oregon, 25, 1-10.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative Research & Evaluation Methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Scott, J. (1986). Gender: A Useful Category of Historical Analysis. The American Historical Review, 91(5), 1053-1075.
• Sözer, A. N. (2019). Türk Hukukunda Güvenlik Koruculuğu. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 21(Özel Sayı), 2253-2279.
• Şahin, M. (2020). Dünyada Toplumsal Cinsiyet Karşıtı (Anti-Gender) Hareketler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 654-670.
• Şahin, Ş., Bir, A. A., ve Suher, H. K. (2009). Odak Grup Yönetimi: Uygulamacılar Açısından Bir Değerlendirme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 11(11), 51-74.
• Tapan, B. (2007). Terörün Bekçileri Hamidiye Alaylarından Günümüze Koruculuk. İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Tickner, J. A. (1992). Gender In International Relations: Feminist Perspectives On Achieving Global Security. New York: Columbia University Press.
• Tickner, J. A. (2006). Feminism Meets International Relations: Some Methodological Issues. B. A. Ackerly, M. Stern ve J. True (Ed.) Feminist methodologies for international relations (ss.19-42). İngiltere: Cambridge University Press.
• Wolfers, A. (1952). "National Security" As An Ambiguous Symbol. Political Science Quarterly, 67(4), 481-502.
• Wollstonecraft, M. (2016). Democracy. R. Blaug ve J. Schwarzmantel (Ed.). Vindication of the Rights of Woman (ss.297-307). New York: Columbia University Press.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Seçkin Kitabevi.
• Yiğittepe, L. (2020). Uluslararası İlişkilerde Güvenlik-Kavramsal Analiz ve Teorik Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Zalewski, M. (1995). Well, What Is The Feminist Perspective On Bosnia? International Affairs, 71(2), 339-356