Öğretmen Kariyer Basamaklarının Oluşturulmasına İlişkin Görüşlerin İncelenmesi: Karma Yöntem Araştırması

Year 2020, Volume: 6 Issue: 3, 380 - 406, 30.11.2020

İzzet Kaplan Murat Gürkan Gülcan

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de öğretmen kariyer basamaklarının oluşturulmasına ilişkin maarif müfettişleri, okul müdürleri ve öğretmenlerin görüşlerini belirlemektir. Kariyer basamaklarının oluşturulması, öğretmenin mesleki gelişiminde önemli gelişmeler sağlayabilecek bir katalizör olup olamayacağı bu araştırmada ortaya konulmaya çalışılmıştır. Öğretmen, okul yöneticileri ve maarif müfettişlerinin görüşlerine göre; “Kariyer basamaklarının oluşturulmasının öğretmenin mesleki gelişimine etkisi, kariyer basamaklarının ne şekilde oluşturulacağı, öğretmen kariyer basamaklarında yükselmede hangi kriterlerin kullanılması gerektiği, üst kariyer basamağındaki öğretmenden nasıl yararlanılabileceği” sorularına cevaplar aranmıştır. Araştırmada karma araştırma deseni kullanılmıştır. Araştırmada literatür taraması yapılarak nitel veri toplama aracı olan yarı yapılandırılmış görüşme formu hazırlanmıştır. Nitel veri toplama aracından ve literatür taramasından elde edilen verilerle nicel veri toplama aracı olan anket hazırlanmıştır. Araştırmada; öğretmen kariyer basamakları oluşturulması, öğretmenin mesleki gelişimine katkısının olacağı, öğretmenin içsel motivasyonuna katkı sunabileceği ortaya çıkmıştır. Kariyer basamaklarının yeniden tasarlanarak yasal alt yapısının oluşturulması, öğretmenin mesleki gelişimine katkı sunabileceği bulgularına ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmen kariyer basamaklarında yükselmede “öğretmenin denetim ve değerlendirme sonuçları, merkezi sınav sonuçları, yüksek lisans ve doktora yapması, aldığı ödül ve cezaları, teknik, sosyal, kültürel ve sportif becerileri, yayınları (kitap, makale), kıdem ve çalıştığı yer, hazırladığı projeleri, katıldığı hizmet içi eğitim kursları, yabancı dil bilmesi” şeklinde kriterler kullanılabilir. Kariyer basamakları “aday öğretmen, öğretmen, uzman öğretmen ve başöğretmen” şeklinde kademelendirilebilir.

Keywords

Kariyer basamakları, Maarif müfettişi, Okul müdürü, Öğretmenin mesleki gelişimi, Öğrenci başarısı

Examining the Views on the Formation of Teacher Career Ledders: Mixed Method Research

Abstract

The purpose of this study, in Turkey on the establishment of education in teacher career ladder, to determine the views of education supervisor, school principals and teachers. In this research, it has been tried to determine the creation of career ladder, whether it can be a catalyst that can provide significant improvements in the professional development of the teacher. According to the opinions of teachers, school administrators and education supervisor; “The effect of the formation of career ladder on the professional development of the teacher, how to build the career ladder, which criteria should be used in the promotion of career ladder, how to use the teacher in the upper career ladder were searched for answers. The research was a mixed research design was used. In the research, a semi-structured interview form which is a qualitative data collection tool was prepared by literature review. The questionnaire, which is a quantitative data collection tool, was prepared with the data obtained from the qualitative data collection tool and the literature review. In the study; It was revealed that establishing teacher career ladder would contribute to the professional development of the teacher and contribute to the inner motivation of the teacher. It was found that the legal infrastructure of the teacher by redesigning the career ladder can contribute to the professional development of the teacher. Also, teacher in rising career ladders; "Teachers; süpervision and evaluation results, central exam results, master's and doctorate degrees, awards and punishments, technical, social, cultural and sports skills, publications (books, articles), seniority and place of work, projects prepared, in-service training courses, knowing foreign languages” can be used. Career ladders can be staged as “prospective teachers, teachers, expert teachers and head teachers”.

Keywords

Career ladder, Education supervisor, School principal, Teacher professional development, Student achievement

References

• Aydın, B. (2007). Öğretmenlik mesleğindeki kariyer basamaklarına ilişkin öğretmen görüşleri ve bu görüşlerin bireysel değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Bakioğlu, A., & Banoglu, K. (2013). Öğretmenlikte kariyer basamakları uygulamasına ilişkin öğretmen görüşlerinin metaforlar ve sosyal ağ analizi yoluyla incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 28-55.
• Bakioğlu, A., & Can, E. (2009). Kariyer basamaklarında yükselme sınavının değerlendirilmesi. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Özeti.
• Başar, H. (1993). Eğitim denetçisi, rolleri, yeterlilikleri, seçilmesi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal Of Qualitative Research In Education, 7(4), 1618-1650.
• Canbolat, C. (2011). Öğretmen kariyer basamakları uygulaması ile öğretmen motivasyonu ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazıg.
• Crehan, L. (2016). Exploring the impact of career models on teacher motivation. Paris: UNESCO.
• Creswell, J. W. (2003). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (Y. Dede, & S. B. Demir, Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık (Orijinal Yayın Tarihi: 2011).
• Christensen, L. B., Johnson, B., & Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: Desen ve analiz. Ankara: Anı.Çakıroğlu, A. (2005). Öğretmen Yeterlikleri ve Kariyer Basamakları. <http://www.fedu.metu.edu.tr/documents/AliCakiroglu.ppt> (16.12.2019 tarihinde internetten indirilmiştir.).
• Dağlı, A. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin algılarına göre ilköğretim müdürlerinin etkili müdürlük davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(23), 431-442.
• Demir, S. B. (2011). Öğretmen kariyer basamakları uygulamasının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 3, 53-80.
• Deniz, B. (2009). Kariyer basamakları uygulamasının öğretmen motivasyonuna etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Gülcan, M. G. (2003). Avrupa birliğine adaylık sürecinde Türkiye eğitim sisteminin yapısal sorunları ve yapısal uyum modeli araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Gümüşeli, A. (2005). Öğretmenlikte kariyer sistemine yapılan eleştiriler. Artı@ eğitim Dergisi. http://www.agumuseli.com/modules /weblog/details.php web adresinden 10 Aralık 2018 tarihinde edilmiştir.
• Kocakaya, M. (2006). Öğretmenlik kariyer basmaklarında yükselme sistemi”nin öğretmenler tarafından algılanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, İzmit.
• Kurt, M. (2007). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmenlik kariyer basamakları uygulamasına yükledikleri anlamlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Laçin, N. (2006). İlköğretim öğretmenlerinin kariyer basamaklarında yükselme sisteminde performans değerleme sürecine ilişkin görüşleri: Kütahya ili örneği. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2011). Milli eğitim bakanlığının teşkilat ve görevleri hakkında kanun hükmünde kararname, kararname numarası 652, Resmi Gazete, 14/09/2011 tarih ve 28054 sayı.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2014). Millî eğitim temel kanunu ile bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına dair kanun. http://www.resmi gazete.gov.tr/eskiler/2014/03/20140314-1.htm adresinden edinilmiştir.
• Nartgün, Ş. S., & Ural, İ. (2007). Kariyer basamaklarında yükselme uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 129-149.
• Özdemir, T. Y., & Orhan, M. (2019). Öğretmenlerin “öğretmenlik mesleğinin imajı” hakkındaki görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi, 9(4), 824-846.
• Sağ, V. (2004). Öğretmenlerin kariyer geliştirme hakkındaki görüşleri ve öğretmenlik mesleğinin kariyer basamakları halinde değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Sullivan, S., & Glanz, J., (2015). Okullarda eğitim ve öğretimi geliştiren denetim (s.4) (A. Ünal, Çev. Ed.). Ankara: Anı.
• Taşkaya, S. M. (2007). Eğitimde niteliğin arttırılması ve öğretmenlerin statüsünün iyileştirilmesinde kariyer basamaklarının değerlendirilmesi: Konya ili örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tosun, I., & Yengin Sarpkaya, P. (2014). Öğretmenlerin kariyer basamaklarına ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 9(5), 1971-1985
• Turan, B., & Turan, S. (2009). Çalışma statüleri farklı öğretmenlerin kendi algılarına göre yeterlik düzeyleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(3), 799–820.
• Turner, U., & Unruh, A. (1970). Supervision for change and innovation. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Ural, İ. (2007). Kariyer basamaklarında yükselme uygulamasına ilişkin öğretmen görüşler: Bolu ili örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Ural, A. (2011). Öğretmenlik mesleği kariyer basamaklarında yükselme uygulamasına ilişkin müfettiş görüşleri. 3. Uluslararası Katılımlı Eğitim Denetimi Kongresi, 22-24 Haziran 2011, 406-414, Mersin Üniversitesi.
• Urfalı, P. (2008). İlköğretim ve ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin öğretmenlik kariyer basamaklarında yükselme sistemine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Utkutuğ, Ç. P. (2007). Toplam başarı göstergesi yöntemi ve örnek uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Yang Keo, S. D. (2016). Changing how schools and the profession are organized: building a foundation for a national system of teacher career ladders at the national center on education and the economy. Unpublished Doctoral Dissertation, Harvard Graduate School of Education.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.