Geometri ve Ölçme Öğrenme Alanında Kavram Karikatürleri Destekli 5E Modelinin 5. Sınıf Göçmen Öğrencilerin Geometri Başarılarına, Geometriye Yönelik Tutumlarına ve Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi

Year 2025, Volume: 11 Issue: 2, 284 - 310, 01.08.2025

Nergis Gökçe , Sezin Seçer

Abstract

Bu çalışmanın amacı 5E modeline göre planlanan ve kavram karikatürleri ile desteklenen ders içeriklerinin göçmen öğrencilerin matematik dersindeki geometri başarılarına, geometriye yönelik tutumlarına ve öğrenmenin kalıcılığına etkisini incelemektir. Bu çalışmada ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel desen modeli kullanılmıştır. Araştırma 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Konya ili Karatay ilçesinde bulunan bir devlet ortaokulunda öğrenim görmekte olan 5. sınıf 39 göçmen öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme kullanılmıştır. Deney grubunda kavram karikatürü destekli 5E modeline göre tasarlanmış matematik öğretimi ve kontrol grubunda mevcut öğretim programına göre öğretim yapılmıştır. Her iki gruba uygulanan öğretim aynı öğretmen tarafından ve matematik öğretim programında yer aldığı gibi her hafta 5 saat olmak üzere 6 hafta boyunca gerçekleştirilmiştir. Araştırmada geometri tutum ölçeği ve araştırmacı tarafından geliştirilen geometri başarı testi öğrencilere ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Altı haftalık öğretim sürecinin bitiminden 8 hafta sonra geometri başarı testi kalıcılık testi olarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde SPSS istatistiksel paket programı kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre kavram karikatürleri ile ders işlenen deney grubu öğrencilerinin geometri başarıları, geometriye yönelik tutumları ve öğrenilenlerin kalıcılığında mevcut programa göre ders işlenen kontrol grubu öğrencilerine göre 0.05 anlamlılık düzeyinde pozitif yönde bir fark tespit edilmiştir. Sonuç olarak kavram karikatürü destekli 5E modeli uygulamasının 5. sınıf göçmen öğrencilerinin geometri başarılarına, öğrenilenlerin kalıcılığına ve geometriye yönelik tutumlarına olumlu etkisinin olduğu belirlenmiştir. Kavram karikatürlerinin matematik öğrenme ve öğretme sürecindeki olumlu etkileri göz önünde bulundurularak matematik ders kitapları kavram karikatürleri ile zenginleştirilerek hazırlanabilir.

Keywords

Kavram karikatürleri, 5E modeli, Göçmen öğrenciler, Geometri başarısı, Geometriye yönelik tutum, Öğrenmenin kalıcılığı, 5. sınıf

Ethical Statement

Bu araştırma Gazi Üniversitesi Rektörlüğü Etik Komisyonu’nun 09.03.2023 tarihinde 04 sayılı toplantısında alınan 2023-333 nolu karar ile etik yönden uygun bulunmuştur.

Effects of the 5E Model Supported by Concept Cartoons on Geometry Achievement, Attitudes and Retention of Learning among 5th Grade Immigrant Students

Abstract

This study examines how course content structured around the 5E instructional model and enriched with concept cartoons influences immigrant students' geometry achievement, attitudes toward geometry, and retention of learning in mathematics. In this study, a quasi-experimental design model with a pretest-posttest control group was used. The study was conducted with 39 fifth-grade immigrant students in a public middle school in Karatay district of Konya province in the 2022-2023 academic year. In this study, simple random sampling was used. In the experimental group, mathematics teaching was designed according to the 5E model, supported by concept cartoons, and in the control group, teaching was carried out according to the current curriculum. The instruction to both groups was carried out by the same teacher for 6 weeks, 5 hours each week, as included in the mathematics curriculum. In the study, the geometry attitude scale and the geometry achievement test developed by the researcher were applied to the students as a pretest and a posttest. The geometry achievement test was applied as a retention test 8 weeks after the end of the six-week teaching process. The SPSS statistical package program was used to analyze the data. According to the findings, there was a positive difference at the 0.05 significance level in the geometry achievement, attitudes towards geometry, and retention of learning of the experimental group students who were taught with concept cartoons compared to the control group students taught through the current curriculum. As a result, it was determined that the concept cartoon-supported 5E model application positively affected 5th-grade immigrant students' geometry achievement, retention of learning, and attitudes towards geometry. Considering the positive effects of concept cartoons in mathematics learning and teaching processes, mathematics textbooks can be prepared by enriching them with concept cartoons.

Keywords

Concept cartoons, 5E model, Immigrant students, Geometry achievement, Attitudes towards geometry, Retention of learning, 5th grade

Ethical Statement

This research has been deemed ethically acceptable by the Ethics Committee of Gazi University Rectorate in its decision No. 2023-333 taken at its meeting No. 04 on 09.03.2023.

References

• Ada, S. (2020). 4. sınıf sosyal bilgiler dersi üretim, dağıtım ve tüketim öğrenme alanında kavram karikatürü kullanımının ders başarısına etkisi. (Tez No: 616614) [Yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Ak, B. (2008). Verilerin düzenlenmesi ve gösterimi. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 3-47). Asil.
• Akdağ, M. (2021). Bilimsel araştırmalarda istatistiksel analizler. Nobel Akademi.
• Aşık, T. (2017). Üslü ve köklü ifadelerdeki kavram yanılgılarının belirlenmesi ve giderilmesinde kavram karikatürlerinin kullanılması. (Tez No: 490516) [Yüksek lisans tezi, Cumhuriyet Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Aydoğdu, G. (2022). Harita okuryazarlığı becerisinin 5E modeline dayalı etkinliklerle işlenmesinin öğrenci başarısına etkisi. (Tez No: 730641) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Balım, A. G., İnel, D. & Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. İlköğretim Online, 7(1), 188-202.
• Baynazoğlu, L. (2019). Kavram karikatürü kullanılan öğrenme ortamında öğrencilerin argümantasyon düzeylerinin incelenmesi. (Tez No: 557641) [Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Baysal, H. (2020). Altıncı sınıf İngilizce dersinde kavram karikatürleri kullanımının öğrenci başarısına, konuşma becerisine ve motivasyonuna etkisi. (Tez No: 642404) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Biçer, N. (2017). 7. sınıf matematik dersi çokgenler alt öğrenme alanının kavram haritası kullanılarak öğretiminin akademik başarıya etkisi ve öğrenci görüşleri. (Tez No: 461520) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (1948). İnsan hakları evrensel bildirgesi. https://www.ihd.org.tr/insan-haklari-evrensel-beyannames/sayfasından erişilmiştir.
• Burak, B. S. (2010). İlköğretim 6. sınıf matematik dersi geometri öğrenme alanında kavram haritası kullanmanın öğrencilerin başarıları ve bilgilerinin kalıcılığı üzerine etkisi. (Tez No: 277980) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Deneysel desenler ön test-son test kontrol grubu desen ve veri analizi. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2022). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Campbell, M. (2006). The effects of the 5E learning cycle model on students' understanding of force and motion concepts. University of Central Florida.
• Can, A. (2014). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Çepni, S. (2021). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş. Celepler Matbaacılık.
• Dabell, J. (2004). The maths coordinator’s file-using concept cartoons. Primary File Publishing.
• Demir, Ö. & Kurtuluş, A. (2019). Dönüşüm geometrisi öğretiminde 5E öğrenme modelinin 7. sınıf öğrencilerinin Van Hiele dönüşüm geometrisi düşünme düzeylerine etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 1279-1299. https://doi.org/10.17494/ogusbd.555483
• Demirel, R. (2013). Kavram karikatürleriyle desteklenen fen ve teknoloji öğretiminin öğrencilerin akademik başarıları ve kavramsal anlamalarına etkisi. (Tez No: 522975) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Erdağ, S. (2011). İlköğretim 5. sınıf matematik dersinde kavram karikatürleri ile destekli matematik öğretiminin, ondalık kesirler konusundaki akademik başarıya ve kalıcılığa etkisi. (Tez No: 296499) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Gökler, Z. S., Aypay, A. & Arı, A. (2012). İlköğretim İngilizce dersi hedefleri kazanımları SBS soruları ve yazılı sınav sorularının yeni Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 1(2), 114-133.
• Göksu, F. C. & Köksal, N. (2016). Doğrular, açılar ve çokgenler konularının kavram karikatür destekli yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına göre işlenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(3), 68-91.
• Güler, H. K. (2010). Karikatür kullanılarak yapılan öğretimin ilköğretim 6. sınıf öğrencilerinin matematik dersi doğal sayılar alt öğrenme alanındaki akademik başarılarına ve matematik dersine karşı tutumlarına etkisi. (Tez No: 278046) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Güler, M. & Mert, O. (2022). Türkçe eğitimi alanında yenilenmiş Bloom taksonomisini temel alarak yapılan akademik çalışmaların incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(35), 1089-1118. https://doi.org/10.35675/befdergi.1031207
• Güler, N. (2022). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
• Güngör, H. (2018). Fen ve teknoloji öğretiminde kavram karikatürü kullanımının ilköğretim 7. sınıf öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. (Tez No: 493112) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Hwang, W. Y., Zhao, L., Shadiev, R., Lin, L. K., Shih, T. K & Chen, H. R. (2020). Exploring the effects of ubiquitous geometry learning in real situations. Educational Technology Research and Development. 68, 1121-1147. https://doi.org/10.1007/s11423-019-09730-y
• İlter, İ. & Ünal, Ç. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde 5E öğrenme döngüsü modeline dayalı etkinliklerin öğrenme sürecine etkisi: Bir eylem araştırması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 295-330.
• İnci Kuzu. Ç. & Aljadaan, M. M. (2021). The problem faced by Syrian refugee students in the general education process and especially in mathematics education. Current Research in Social Sciences, 7(2), 61-75. https://doi.org/10.30613/curesosc.1003110
• İspir, E. (2020). Basit makineler ünitesinin öğretiminde kullanılan kavram karikatürlerinin 8. sınıf öğrencilerinin başarılarına ve kavramsal anlama düzeylerine etkisi. (Tez No: 642527) [Yüksek lisans tezi, Adıyaman Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Kara, M., & Özenç, M. (2021). Suriyeli göçmen öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlara odaklanan araştırmaların eğilimleri: betimsel içerik analizi. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 249-279. https://doi.org/10.37669/milliegitim.957676
• Katipoğlu, M. (2016). Matematik öğretiminde eğlence ve mizah içeren karikatürlerin kullanılmasının öğrencilerin matematik başarısına etkisi. (Tez No: 436760) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Keogh, B. & Naylor, S. (2000). Teaching and learning in science using concept cartoons: Why Dennis wants to stay in at playtime. Australian Primary and Junior Science Journal, 16(3), 10-14.
• Kılıç, B. S. (2020). Panik yok!!! Ben mülteciyim isimli kitabın değerlendirilmesi. International Journal of Scholars in Education, 3(1), 129-134.
• Kolay, Ö. (2021). Kamu ilkokulları yönetici ve öğretmenlerinin Iraklı göçmen öğrencilerin eğitiminde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. (Tez No: 669516) [Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Kurt, E. B. (2022). Türkiye’de eğitim gören Suriyeli öğrencilerin entegrasyon bağlamında analizi: Konya örneği. (Tez No: 749227) [Yüksek lisans tezi, Polis Akademisi]. YÖK Tez Merkezi.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2005). Ortaokul matematik dersi (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2018). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1-8. sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Naylor, S. & Keogh, B. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science: An evaluation. International Journal of Science Education, 21(4), 431-446. https://doi.org/10.1080/095006999290642
• Nuraydın, H. (2019). Kavram karikatürleriyle desteklenmiş proje tabanlı öğrenme yönteminin maddenin tanecikli yapısı ve özellikleri konusunda, öğrencilerin başarılarına ve fene karşı tutumlarına etkisi. (Tez No: 565763) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Özçelik, D. A. (2013). Test hazırlama kılavuzu. Pegem Akademi.
• Özçellik, T. (2021). Zorunlu göç kapsamında Hatay’da bulunan Suriyeli öğrencilere yönelik Türkçe öğretimi, toplumsal uyum ve eğitim-öğretim faaliyetlerinin öğretmen görüşlerinden hareketle incelenmesi. (Tez No: 682050) [Yüksek lisans tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Özdişçi, S. ve Katrancı, Y. (2019). Ortaokul düzeyinde geometriye yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(4), 1563-1573. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3152
• Özkal, İ. (2021). Göçmen öğrencilerin okula uyum sürecinde kullanılacak 3B sanal öğrenme ortamının geliştirilmesi ve etkililiğinin incelenmesi. (Tez No: 673898) [Yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Özsevgeç, T. (2006). Kuvvet ve hareket ünitesine yönelik 5E modeline göre geliştirilen öğrenci rehber materyalinin etkililiğinin değerlendirilmesi. Journal of Turkish Science Education, 3(2), 36-48.
• Sevinç, S. (2022). Uzaktan eğitim ile uygulanan 5E modeline dayalı öğretimin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. (Tez No: 713209) [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Taşkın, S. (2022). Oran ve orantı kavramının öğretiminde 5E modelinin etkisi. (Tez No: 753325) [Yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Tuna, A. & Biber, A. Ç. (2017). Ortaokul matematik kitaplarındaki öğrenme alanları ve Bloom taksonomisine göre karşılaştırmalı analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 161-174. https://doi.org/10.7822/omuefd.327396
• Turgut, M. F. & Baykul, Y. (2015). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Pegem Akademi.
• Ural, A. & Kılıç, İ., (2010). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay.
• Uyduran, M. (2020). Türkiye’de geçici koruma kapsamındaki Suriyeli öğrencilerin okullarda sosyalleşme sürecindeki uyum problemleri ve çözüm önerileri. (Tez No: 638161) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Ünüvar, E. (2019). Matematik öğretiminde karikatürlerle zenginleştirilmiş eğitsel matematik hikayelerinin kullanılmasının öğrencilerin matematik başarısına etkisi. (Tez No: 538412) [Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yağıcı, G. (2019). İlkokul 3. sınıf öğrencilerinde kavram karikatürlerinin matematik dersindeki akademik başarıya etkileri. (Tez No: 585489) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yaman, S. (2018). Fen eğitiminde yaygın kullanılan öğrenme ve öğretme modelleri. Ed. A. Tekbıyık & G. Çakmakcı. Fen bilimleri öğretimi ve STEM etkinlikleri içinde, (s. 17-40), Nobel Akademi.
• Yenil, T. (2020). 6. sınıf öğrencilerinin ondalık gösterim konusundaki kavram yanılgılarının 5E modeline göre tasarlanan dijital kavram karikatürleri ile giderilmesi. (Tez No: 638126) [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yılmaz, A. (2018). Kavram karikatürleri destekli 5E modeli uygulamasının ortaokul öğrencilerinin matematik başarısına, öğrenme kalıcılığına ve tutumlarına etkisi. (Tez No: 491288) [Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yoong, W., K. (2001). Mathematics cartoons and mathematics attitudes. Studies in Education, 6(6), 69-80
• Yurttutan, A. (2019). Göçmen öğrencilerin sosyal becerileri ve okula uyumları. (Tez No: 571271) [Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Yürekli, A. (2020). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin tam sayılar konusundaki işlemlere ait kavram yanılgılarının belirlenmesi ve kavram karikatürleri ile giderilmesi. (Tez No: 632343) [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.