STEM Temelli Araştırmalarda Kullanılan Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerinin İncelenmesi

Year 2020, Volume: 40 Issue: 2, 329 - 355, 06.08.2020

Nalan Zengin Gökhan Kaya Murat Pektaş

Abstract

STEM kavramı Türkiye’de gittikçe artan bir şekilde akademik çalışmaların yapıldığı bir alan haline gelmiştir. Artan bu ivme ile çalışmaların hem uluslararası hem de ulusal düzeyde farklı şekilde desenlendiği görülmektedir. Bu alanda yapılan çalışmaların başarıya ulaşması için bu STEM yaklaşımına uygun ölçme ve değerlendirme mantığının anlaşılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu araştırmada, Türkiye’de son beş yılda yayımlanan STEM temelli akademik çalışmaları kullanılan ölçme ve değerlendirme yöntemleri açısından incelemek amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada STEM eğitimi ile ilgili son beş yılda Türkiye’de yayınlanmış 40 akademik çalışma incelenmiştir. Veriler içerik analizine tabi tutularak açık kodlamalar yapılmıştır. Yapılan analizlerin inandırıcılığı ve dürüstlüğünü sağlamak amacıyla kodlamalar başka bir araştırmacı tarafından da yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda çalışmalardaki ölçme ve değerlendirmelerin STEM ile ilişkilendirilen bir değişkeni test etme” ve “STEM uygulamaları ile ilgili sınıf içi değerlendirmeler olmak üzere iki farklı boyutta toplandığı belirlenmiştir. Birinci boyutun bilişsel, duyuşsal, beceri ve disiplinler arası temalarından oluştuğu ikici boyutun ise süreç ve sonuç değerlendirme olarak ayrıldığı görülmüştür. Ölçme ve değerlendirmelerin sınıf içi boyutunda uygulananlarının çoğunun bilim ve mühendislik entegrasyonunu değerlendirilmesine yönelik olduğu saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde ölçme ve değerlendirme konusunda yapılan STEM temelli çalışmalarda izlenen belirli standartların olmadığı görülmüştür. Bu standartların oluşturulması için ülke çapında uygulanabilecek ölçme ve değerlendirme kriter çerçevesinin oluşturulması ve öğretmenlere STEM temelli etkinliklerde kullanılabilecek ölçme ve değerlendirmeye yöntemlerine yönelik hizmet içi eğitimlerin verilmesi önerilmektedir.

Keywords

STEM, STEM araştırmaları

References

• Augustine, N. (2005). Rising above the Gathering Storm: Energizing and Employing America for A Brighter Economic Future. Washington, DC: National Academy Press.
• Akgündüz, D. (2018). Okul öncesinden üniversiteye kuram ve uygulamada STEM eğitimi. Ankara: Anı Yayıncılık
• Akgündüz, D., Ertepınar, H., Ger, A. M., Kaplan Sayı, A. ve Türk, Z. (2015). STEM Eğitimi Çalıştay Raporu. İstanbul: Scala Basım Yayım.
• Aslan-Tutak, F., Akaygün, S. ve Tezsezen, S. (2017). İşbirlikli FeTeMM (Fen, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) eğitimi uygulaması: kimya ve matematik öğretmen adaylarının FeTeMM farkındalıklarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(4), 794-816.
• Aydeniz, M. (2017). Eğitim sistemimiz ve 21. yüzyıl hayalimiz: 2045 hedeflerine ilerlerken, Türkiye için STEM odaklı ekonomik bir yol haritası. USA: University of Tennessee
• Banks, F., & Barlex, D. (2014). Teaching STEM in the secondary school: how teachers and schools can meet the challenge. London: Routledge.
• Blackley, S., & Howell, J. (2015). A STEM narrative: 15 years in the making. Australian Journal of Teacher Education, 40(7), 102-112.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Broderick, N. (2018). The future “Vision” for science education: A critical analysis of the STEM education policy in asn Irish context. Paper presented at 8th Science and Mathematics Education Conference (SMEC). Dublin, Ireland.
• Büyükdede, M. ve Tanel, R. (2018). İş-enerji ve itme-momentum konularına yönelik FeTeMM etkinliklerinin kavramsal anlama üzerine etkisi. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 379-395.
• Çepni, S. (2018). Kuramdan uygulamaya STEM eğitimi (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çorlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi makale çağrı mektubu. Turkish Journal of Education, 3(1), 4–10.
• Ejiwale, J. (2013). Barriers to successful implementation of STEM education. Journal of Education and Learning, 7(2), 63-74.
• Fan, S. C., & Yu, K. (2017). How an integrative STEM curriculum can benefit students in engineering desing practices. International Journal of Technology and Desing Education, 27, 107-129.
• Gülhan, F., ve Şahin, F. (2016). Fen-teknoloji-mühendislik-matematik entegrasyonunun (STEM) 5. sınıf öğrencilerinin bu alanlarla ilgili algı ve tutumlarına etkisi. International Journal of Human Sciences 13(1), 602–620.
• Güven, Ç., Selvi, M. ve Benzer, S. (2018). 7E öğrenme modeli merkezli stem etkinliğine dayalı öğretim uygulamalarının akademik başarıya etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 73-80
• Harris, C. J., Krajcik, J. S., Pellegrino, J. W., & McElhaney, K. W. (2016). Constructing assessment tasks that blend disciplinary core ıdeas, crosscutting concepts, and science practices for clasroom fornative appilications. Menlo Park, CA: SRI international.
• Karışan, D. Ve Yurdakul, Y. (2017). Mikroişlemci destekli fen-teknoloji-mühendislik matematik (STEM) uygulamalarının 6. sınıf öğrencilerinin bu alanlara yönelik tutumlarına etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8(1), 37-52.
• Kelly, T. R., & Knowles, J. G. (2016). A conceptual framework for integrated STEM eduaction. International Journal of STEM Education, 3(11), 1-11.
• Konca-Şentürk, F. (2017). FeTeMM etkinliklerinin fen bilimleri dersindeki kavramsal anlama ve bilimsel yaratıcılık üzerindeki etkileri ve öğrenci görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Korkmaz, Y. (2009). Fen öğretiminde rubrik kullanma eğitiminin öğretmenlerin ölçme ve değerlendirmeye ilişkin görüş ve uygulamalarına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Kuenzi, J., 2008. Science , technology , engineering , and mathematics ( STEM ) education : Background , federal policy , and legislative action. Crs Report For Congress.
• Mckinsey (2017). Automation, robotics, and the factory of the future, https://www.mckinsey.com/business-functions/operations/our-insights/automation-robotics-and-thefactory-of-the-future.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. USA: SAGE Publications.
• MEB. (2011). MEB 21. yüzyıl öğrenci profili. Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (EARGED), Ankara.
• MEB. (2016). STEM eğitim raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK). Ankara.
• MEB. (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Moore, T. J., & Smith, K. A. (2014). Advancing the state of the art of STEM ıntegration. Journal of STEM Education, 15(1), 5-10.
• Nağaç, M. (2018). 6. sınıf fen bilimleri dersi madde ve ısı ünitesinin öğretiminde fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM) eğitiminin öğrencilerin akademik başarısı ve problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
• NRC. (2011). Successful K-12 science education: ıdentifying effective approaches in science, tecnology, engineering and mathematics. Washington, DC: The National Academic Press.
• NRC. (2014). Developing assessments for the next generation science standards. Washington, D.C: National Academies Press.
• Next Generations Science Standards (NGSS). (2012). Next generations science standards: For states, by States. Washington, D.C: The National Academies Press.
• Odabaşı, F. (1997). Eğitimde sistem yaklaşımı ve eğitim teknolojisi. Eğitim ve bilim, 21(106), 23-34
• Odabaşı, Ş. Y. (2018). Merhaba STEM: Yenilikçi bir öğretim yaklaşımı (1. Baskı). In K. A. Kırkıç & E. Aydın (Eds.), STEM için ölçme ve değerlendirme (s.109-122). İstanbul: Eğitim Yayınevi.
• OECD (2019), OECD Employment Outlook 2019: The Future of Work, OECD Publishing, Paris, https://doi.org/10.1787/9ee00155-en.
• Orhan, T. A. (2007). Fen eğitiminde alternatif ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin ilköğretim öğretmen adayı, öğretmen ve öğrenci boyutu dikkate alınarak incelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öcal, S. (2018). Okul öncesi eğitime devam eden 60-66 ay çocuklarına yönelik geliştirilen STEM programının çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk, S. C. (2018). STEM eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının problem çözme ve eleştirel düşünme becerileri üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• P21. (2016). Partnership for 21st century learning. Framework for 21st century learning. http://: www.p21.org/ourwork/P21- framework.
• P21. (2017). Partnership for 21st century learning 2015. http://: www.p21.org/storage/documents/P21.
• Potter, B., Ernst, J., & Glennie, E. (2017). Performance-based assessment in the secondary STEM classroom. Technology and Engineering Teacher, 76(6), 18-22.
• Stohlmann, M., Moore, T. J., & Roehrig, G. H. (2012). Considerations for teaching integrated STEM education. Journal of Pre-College Engineering Education Research (J-PEER), 2(1), 28-34.
• Şardağ, M., Ecevit, T., Top, G., Kaya, G. & Çakmakcı, G. (2018). Fen ve mühendislik uygulamaları. In G. Çakmakcı & A. Tekbıyık (Eds.), Güncel öğretim programlarına uygun ve STEM destekli fen bilimleri öğretimi (s. 239-264). Ankara: Nobel Yayıncılık
• Tekin, H. (2003) Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Yargı Yayınevi
• The Dayton Regional STEM Center. (2017). STEM Education qualitiy framework. http://www.washingtonstem.org/STEM/media/resources/STEM-Ed-Quality-Framework. Erişim tarihi: 05.03.2019.
• White house (2010). Prepare and inspire: K-12 education in science, technology, engineering, and math (STEM) for America’s future. Retrieved from https://obamawhitehouse.archives.gov/sites/default/files/microsites/ostp/pcast-stem-ed-final.pdf
• World Econumic Forum. (2015). New vision for education: Unlocking the potential of technology. World Economic Forum, Geneva, Sitzerland.
• Yamak, H., Bulut, N., & Dündar, S. (2014). 5. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile fene karşı tutumlarına FeTeMM etkinliklerinin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 249-265.
• Yıldırım, B. ve Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuvar dersindeki Etkilerinin İncelenmesi. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 2(2), 28-40.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.