Muhadram Kavramının Istılahlaşma Süreci ve Bilimlere Göre Muhadram Kavramı

Year 2024, Volume: 5 Issue: 4, 939 - 976

İbrahim Arvasi

Abstract

Hadis ilminde sünneti/hadisleri sonraki kuşaklara aktaran raviler son derece önemsenmiştir. Bu ravi tabakları içinde de özellikle sünnetin tedvin, tasnif ve bir diğer nesle aktarma ameliyesinde çok büyük gayretleri bulunan sahâbe ve tâbiun neslinin ise emek ve gayretleri çoktur. Bundan dolayı bu iki nesil çok önemsenmiş haklarında ciltler dolusu bilgi toplanmıştır. İsimleri, künyeleri, lakapları, doğum ve vefat tarihleri, yaşadıkları yerler, yaşam biçimleri, ahlaki özellikleri, nesepleri/soyları, siyasi görüşleri, itikatları gibi birçok konuda haklarında malumatlar toplanmıştır. Muhadramlar da bu seçkin simalar arasında yer almaktadır. Zira onlar hem cahiliye hem de Hz. Peygamber’in tebliğ devrine şahitlik etmişler. Ayrıca birçok İslami ilimlerin temellerinin atıldığı ve müstakil birer bilim dalı olma yolunda çok hızlı adımların atıldığı sahâbe ve tâbiun dönemlerinde yaşamışlardır.
Bütün bu ayırıcı vasıflarına rağmen klasik dönemde onlar hakkında müstakil eserler son derece sınırlıdır. Bu durum daha sonraki dönemlerde de devam etmiştir. Hatta bu durum akademik çalışmalara da yansımış ve Muhadramlar hakkında çok az çalışmanın yapılmasına ve yayınlanmasına zemin hazırlamıştır.
İşte bu çalışmamız fark edilen bu eksikliğin tedariki için atılan bir adımın eseridir. Çalışmamızda öncelikle muhadram kavramının çerçevesi ve ıstılahlaşma süreci üzerinde durulmuştur. Yine farklı bilim dalları tarafından yapılan muhadram tanımlarına yer verilmiştir. Zira muhadram kavramı için birçok ilim dalı tarafından tanımlar yapılmış fakat bu tanımlar birbirinden faklı olmuş ve birçok konuda da ihtilaflar ortaya çıkmıştır.

Keywords

Muhadramlar, Muhadram Kavramının Istılahlaşma Süreci, Bilimlerin Muhadram Tanımları.

THE PROCESS OF ENVIRONMENT OF MUHADRAM CONCEPT and MUHADRAM CONCEPT ACCORDING TO SCIENCE

Abstract

In the hadith science, the narratives transferring the circumcision / hadiths to the next generations were highly regarded. In these ravi plates, the generations of the Companions and Tabuli who had great efforts especially in the process of circumcision, classification and transfer to another generation are many labor and efforts. For this reason, these two generations were collected with volumes of information about them. Their names, tags, nicknames, dates of birth and death, where they live, life styles, moral characteristics, generations / lineages, political views, beliefs have been collected about many issues. Muhadrams are among these distinguished figures. Because they are both ignorant and. Hz. They witnessed the period of the Prophet's notification. In addition, many Islamic sciences were laid during the companions and the taboo periods, where the foundations were laid and very fast steps were taken towards becoming a separate branch of science.
In spite of all these distinctive qualities, detached works about them in the classical period are extremely limited. This situation continued in the following periods. In fact, this situation was reflected in the academic studies and prepared the basis for very few studies about Muhadram.
This work is the result of a step taken for the procurement of this lack. In this study, firstly the framework of muhadram concept and the process of liberation were emphasized. Again, definitions of muhadram made by different disciplines are given. Because definitions of muhadram have been made by many branches of science, but these definitions have been different from each other and conflicts have emerged in many subjects.

Keywords

Muhadrams, Process of Exploitation of Muhadram Concept, Muhadram Definitions of Sciences

References

• Aydınlı, A. (2009). Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul: İ.F.A.V. Yayınları.
• Süyûtî, (ts). Tedribü’r-Râvî fi ŞerhiTakribi’n-Nevevi, Mektebetü’r-Riyadü’l-Hadis. Riyad.
• Şakir, A. M. (1996). el-Bâ’îsü’l-Hasisi Şerhu İhtisari Ulu’mi’l-Hadis Lil’Hafis İbni Kesir, Riyad: Mektebetü’l-Mearif.
• Ömer, A. M. (2008). "Hadreme". Mu’cemu’l-Luğetu‘l-Arabiyetu’l-Mu’sira, Kahire: Alimu’l-Kütüb.
• Naim, A. (1976). Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Tercemesi, Ankara: DİB. Yayınlar.
• Özel, A. (1989). "Alkame bin Kays". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV. Yayınları.
• Ulu, A. (2010). "Tâbiûn". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV. Yayınları.
• Süyûtî. (1988). el-Müzhir fi Ulumu’l-Lüğa ve Envaiha, Beyrut: Dâr’ul-Kütübü’l-İlmiyye.
• Süyûtî. (2005). Nevahidü’l-Ebkar ve Şevaridü’l-Efkar, Memleketü’l-Arabiyyetü’s-Suud: Camietü Ummul Kurra.
• Süyûtî. (1998). el-Müzher Fi Ulumu’l-Luğğa ve Envaiha, Beyrut: Dâr’ul-Kütübü’l-İlmiyye.
• İbn Manzûr, (ts). Lisânü’l- Arab, Beyrut: Daru Sadr.
• Karaman, F. vd. (2007). Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara: DİB. Yayınları.
• Özek, A. (1967). Hadis Ricali Hadis İlimleri ve Kaynakları, İstanbul: Fatih Matbaası.
• Kayrevânî, (1981). el-Umde fi Mehasini’ş-Şi’r ve Âdabihi ve Nakdihi, Beyrut: Daru’l-Ci’il.
• Cafer es-Se’dî, (1983). Kitabu’l-Efâl, Beyrut: Alimü’l-Kütüb.
• Ahmed b. Hanbel, (1985). el-Müsned, Beyrut: Müessetü’r-Risale.
• Kurtubi, (2003). el-Câm’i Li’ Âhkami’l-Kur’ân, Memleketü’l-Arabiyyetü’s-Suud: Daru’l-Âlimu’l-Kütüb.
• Neysaburî, (1977). Ma’rifetü Ulumi’l-Hadis, Beyrut: Dâr’ul-Kütübü’l-İlmiyye.
• İbn Kuteybe ed-Dinaveri, (ts). el-Mearif Li-İbni Kuteybe, Kahire: Dâr’ul-Me’rif.
• Zemahşerî, (1979). Esasu’ı-Belağa, Dâr’un-Neşr.
• Askalânî, (1422). Nüzhetü’n-Nezar fi Tevdihi Nühbetü’l-Fiker fi Mustslihi ehli’l-Hadis, Riyad: Matba’atü Sefir.
• İsfehani, (ts). el-Eğani, Beyrut: Daru’l-Fikr.
• İbn Sîde el-Mursî, (2000). el-Muhkem ve’l-Muhitu’l-A’zam, Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye.
• Neysâbûrî, (1977). Marifetü Ulumu’l-Hadis, Medine: Mektebu’l-İlmiyye.
• Yıldız, H. D. (1988). "Abbasiler", Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV. Yayınları.
• Nemri, (1995). el-İstÎab fi Ma’rifeti’l-Ashab, Beyrut: Dâr’ul-Kütübü’l-İlmiyye.
• Askalânî, (1996). en-Nüketü ala Nüzhetin’Nazar fi Tevdihi Nühbetü’l-Fiker, Suudi Arabistan: Daru ibnu’l-Cevzi.
• İbnu’l-Esir el-Cezeri, (ts). Üsdü’l-Gabe fi Ma’rifeti’s-Sahabe.
• İbnu’s-Salah eş-Şehrezûrî, (2011). Ulumu’l-Hadis li’İbnis’Salah, Dımeşk: Daru’l-Mustafa.
• Sıbtu İbnu’l-Acemi, (ts). Tezkiretu’t-Tâlibî’l-Muallem bi-men Yukalu İnnehu Muhadram, Daru’l-Eser.
• Sarıçam, İ. (1997). "Hakim b. Hizzam". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV. Yayınları.
• Şâtıbî, (ts). İbrazü’l-Meâ’ni min Hirazi’l-Emani fi Kıraati’s-Seb’a, Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye.
• Cevheri, (ts). es-Sıhah, Beyrut: Daru’l-İlm.
• Cevheri, (1990). es-Sıhah Tacu’l-Lüğatı ve Sihahu’l-Arabiyye, Beyrut: Dâr’ul-İlm.
• Çakan, (2008). Hadis Edebiyatı, İstanbul: M.Ü. İFAV Yayınları.
• Yiğit, İ. (1995). "Emeviler". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV. Yayınları.
• Lıchtenstadter, I. (1979). "Muhazram". İslam Ansiklopedisi. terc. İ. Kafesoğlu, T. Yazıcı, N. M. Çetin. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Türkmen, M. B. (1993). Hadis Tarihinde Meşhur Muhadramlar, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınlanmamış Lisans Tezi.
• Okiç, M. T. (1959). Bazı Hadis Meseleleri üzerine Tetkikler, İstanbul: Osman Yalçın Matbaası.
• EfendioğIu, M. (2005). "Muhadram". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV. Yayınları.
• EfendioğIu, M. (2008). "Sahâbe". Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV. Yayınları.
• Zebîdî, (1987). Tâcu’l-Urus min Cevâhîrî’l-Kâmûs, Kuveyt: Daru’l-Hidaye.
• Zemahşerî, (1993). el-Faik fi Ğaribi’l-Hadis, Daru’l-Me’rife.
• Useymîn, (2018). Hadis Usûlüne Giriş, terc. M. Beşir Eryarsoy. Guraba Yayınları.
• Çetin, N. M. (1973). Eski Arap Şiri, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Aliyyu’l-Kâri, (1014). Şerhu Nuhbetü’l-Fiker fi Mustalihatı Ehli’l-Eser, Beyrut: Daru’l-Erkam.
• Bilgen, O. (1998). Muhadramların Hadis İlmindeki Yeri, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yücel, A. (2017). Hadis Usulu, İstanbul: İ.F.A.V. Yayınları.
• Erdoğan, M. (2015). Fıkıh ve Hukuk Terimleri, İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Uğur, M. (1992). Ansiklopedik Hadis Sözlüğü, Ankara: TDV. Yayınları.
• Koçyiğit, T. (2008). Hadis Usulu, Ankara: TDV. Yayınları.
• Mükbil, S. (1995). Nezretü’ül-Kur’ân’il-Kerim ila’d-Dünya ve Eserihâ, Suudi Arabistan.
• Sehâvî, (1403). Fethu’l-Muğis Şerhu Elfiyeti’l-Hadis, Lübnan: Dâr’ul-Kütübü’l-İlmiyye.
• Avcı, S. (2005). "Hadisçilere Göre Muhadramlar", İslami Araştırmalar Dergisi, 18/2.
• Cübüri, (1384). Şi’ru’l-Muhadramin ve Eserü’l-İslami fihi, Bağdad: Mektebetü’n-Nehde.
• Bilgen, O. (2015). "Muhadramların Hadis İlmindeki Yeri", Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1.
• Zebîdî, (1976). Sâhîh-i Buhârî Muhtasarı Tecrîd-i Sarîh Tercemesi, terc. Ahmed Naim. Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• Süneykî, (2002). Fethu’l-Bâkî bi Şerhi Elfiyyeti’l-Îrakî, Beyrut: Daru’l-Kutubu’l-İlmiyye.