Qualities of Role Model Religious Officials from the Perspective of the Mosque Community (Samsun Example)

Year 2025, Volume: 6 Issue: 1, 237 - 265, 20.03.2025

Hüseyin Emre Duran

Abstract

Mosques, which were the center of religious and social life during the time of the Prophet Muhammad, have continued this function throughout the history of Islamic civilization. Today, the Presidency of Religious Affairs and the religious officials assigned by this institution have undertaken this function of mosques. Religious officials have a great responsibility in terms of conveying religion to society. In this study, the religious-moral role modeling of religious officials has been addressed from the perspective of the mosque community. The main subject of the study is how the role modeling of imams and muezzin trustees should be according to the mosque community. The main purpose of the study is to discover the religious and moral role modeling of religious officials from the perspective of the mosque community. The importance of the study is that the results of this research will provide important data to authorized institutions and individuals. Semi-structured interview technique was used in this qualitative study. The themes and codes were determined as a result of in-depth interviews conducted with 46 participants in different mosques in Samsun province and its districts. These themes and codes were presented in tables and interpreted. The expectations of the mosque community from role model religious officials were grouped under three main headings: personal characteristics, mosque-centered and non-mosque activities. Participants expressed their expectations about religious officials' personal characteristics rather than their professional skills and the activities they carry out in and outside the mosque.

Keywords

Religious Education, Religious Officer, Mosque Community, Role Model, Role Modeling of Religious Officials.

Cami Cemaatinin Bakış Açısıyla Rol Model Din Görevlilerinin Nitelikleri (Samsun İli Örneği)

Abstract

Hz. Peygamber döneminde dini ve ictimai hayatın merkezi olan camiler, İslam medeniyet tarihi boyunca bu fonksiyonunu sürdürmüştür. Günümüzde camilerin bu fonksiyonunu Diyanet İşleri Başkanlığı ve bu kurumun görevlendirdiği din görevlileri üstlenmiştir. Din görevlileri dini topluma ulaştırma noktasında büyük bir sorumluluğa sahiptirler. Bu araştırmada din görevlilerinin dini-ahlaki rol modelliği, cami cemaati perspektifinden ele alınmıştır. Cami cemaatine göre imam hatiplerin ve müezzin kayyımların rol modelliğinin nasıl olması gerektiği, araştırmanın temel konusudur. Araştırmanın temel amacı ise cami cemaati açısından din görevlilerinin dini ve ahlaki rol modelliğini keşfetmektir. Çalışmanın önemi ise bu araştırma sonuçlarının yetkili kurumlara ve kişilere önemli veriler sağlayabilecek olmasıdır. Nitel olarak yürütülen bu araştırmada yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılmıştır. Samsun ili ve ilçelerindeki farklı camilerde 46 katılımcı ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşmeler sonucunda temalar ve kodlar belirlenmiştir. Bu temalar ve kodlar, tablolar halinde sunularak yorumlanmıştır. Cami cemaatinin rol model din görevlilerinden beklentileri kişisel özellikler, cami merkezli ve cami dışı faaliyetler olmak üzere üç ana başlıkta toplanmıştır. Katılımcılar, din görevlilerinin mesleki becerilerinden, cami merkezli ve cami dışında gerçekleştirdiği faaliyetlerden çok kişisel özellikleriyle ilgili beklentilerine dile getirmişlerdir.

Keywords

Din Eğitimi, Din Görevlisi, Cami Cemaati, Rol Model, Din Görevlilerinin Rol Modelliği.

References

• Altıntaş, M. E. (2018). Bir Hatip Olarak Din Görevlilerinde Bulunması Gereken Temel Yeterlikler, AİBÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, (6/12), 416-429.
• Çanakcı, A. A. (2015). Cami Cemaatinin Din Görevlilerine Bakışı: Balıkesir Örneği, Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (1/2), 253-282.
• Çekin, A. (2011). Mesleki Yeterlilik ve Beklenti Yönüyle Din Görevlisi Cemaat İlişkisi, Diyanet İlmi Dergi, (47/1), 89-108.
• Dam, H. (2002). Yetişkinlerin Din Eğitimi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) (1965, 22 Haziran). Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun (Kanun No. 633). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.633.pdf (Erişim: 15.10.2022).
• Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) (2023). Diyanet İşleri Başkanlığı Personel Yeterlikleri. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/Diyanet%20%C4%B0%C5%9Fleri%20Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20Personel%20Yeterlikleri.pdf (Erişim: 03.04.2023).
• Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) (2024). Strateji Geliştirme Başkanlığı. https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/sayfa/57/istatistikler (Erişim: 15.06.2024).
• Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) (1935). Diyanet İşleri Reisliği Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/3035.pdf (Erişim: 05.05.2023).
• Güneş, A. (Ed.) (2020). Geçmişten Geleceğe Öğretmen ve Öğretmenlik, Ankara: Otto Yayınları.
• Gümüş, A. (Ed.) (2014). Yetişkinlerin Din Eğitimine Bakışları ve Din Eğitimi İhtiyaçları, İstanbul: İlke Yayınları. Köylü, M. (1990). Din Görevlilerinde Bulunması Gereken Nitelikler, Ondokuzmayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (4), 135-153.
• Nazıroğlu, B. (2006). İslam Eğitim Geleneğinde Öğretmen (Başlangıçtan 16. yy’a Kadar), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ozan, Ö. (2013). Din Görevlisinin Toplumsal İmajını Etkileyen Faktörler (Samsun Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şeker, N. (2018). Dini Rehberlikte Temsil Sorunu(660-671), Uluslararası İslam ve Model İnsan Sempozyumu, Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi.
• Uygun, H. (1992). Halktaki Din Adamı İmajı ve Din Görevlilerinden Beklentileri, Yayımlnmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılgın, M. (1997). Din Eğitimi Açısından Din Görevlilerinin Mesleki Yeterlilikleri ve Cemaatle Olan İlişkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuzmayıs Üniversitesi-Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, H. K. (2011). Cami Merkezli Din Eğitimi Caminin İhyası Din Görevlisi Algısının Yeniden İnşası, Yecder II. Ulusal Din Görevlileri Sempozyumu, İstanbul: Yecder Kitapları.