Kültürel Göstergeler Işığında Tofaş Araç Sahibi Gençler Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 32, 82 - 105, 30.04.2024

Melek Açıkalın , Mehmet Çakır

https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.1421151

Öz

Eşya-insan ilişkisini incelemek gündelik yaşamın değişen dinamiklerini saptamanın yanı sıra bireyin iç dünyasını anlama imkânı da sunmaktadır. Nesne yani eşya bir toplumun sembolik olarak taşıdığı kültürel kodların en güçlü göstergesidir. Bu anlamıyla nesne, kültürü oluşturur ve onu var eder. Kültürel tarihimizde maddi kültürün nesneleşmiş bir biçimi haline gelen otomobiller sürücüler tarafından simgesel anlamlar yüklenerek büyülü bir çekicilik sunar. Modern yaşam ile kültüre eklemlenen otomobiller, özne olarak bireylerin yaşamında özel bir yer alarak bireyin ayrılmaz birer parçasına dönüşmüştür. Buradan hareketle bu araştırma Tofaş araç sahibi gençlerin anlam dünyalarını kültürel göstergeler ışığında ortaya koymayı amaçlamaktadır. 33 genç katılımcı ile yüz yüze görüşülerek verilerin toplandığı bu araştırma, Karaman ilinde yaşayan kuş serisi otomobil kullanıcılarının, araçlar ile aralarındaki etkileşimlerinden hareketle; bireysel, sosyal ve kültürel özelliklerinin ortaya konulması amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden, fenomenoloji deseni kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sahasından elde edilen bulgular, kültürlerarası çalışmalar alanında önemli bir yeri bulunan Geert Hofstede ve arkadaşlarının kültürel unsurları analiz etmek üzere kullandıkları Soğan Şeması modeli ile yorumlanmış ve genç katılımcıların konuya ilişkin deneyimleri aktarılmaya çalışılmıştır. Maxqda 22 programı ile verilerin analiz edildiği bu araştırma, otomobilleri sadece artan yaşam konforunun sembolik bir göstergesi olarak değerlendiren yaygın bir kabule rağmen, sembolik bir araç sahipliğinin özellikle Tofaş kuş serisi modeller özelinde kimlik, statü ve sosyal farklılıkların yansımasında nasıl bir kültürel bir unsur haline dönüştüğünü ortaya koyma iddiasıyla hazırlandığından önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Tüketim, Tofaş Araba, Gençlik

A Qualitative Research on Tofaş Car Owner Young Individuals in the Light of Cultural Indicators

Öz

Examining the relationship between objects and people not only identifies the changing dynamics of everyday life, but also offers the opportunity to understand the inner world of the individual. The object is the most powerful indicator of the cultural codes that a society symbolically embraces. In this sense, the object creates culture and brings it into existence. Automobiles, which have become an objectified form of material culture in our cultural history, offer a magical attraction by being attributed symbolic meanings by its drivers. Automobiles, which have been incorporated into culture with modern life, have taken a special place in the lives of individuals and have become an inseparable part of the individual. From this point of view, this research aims to reveal the semantic worlds of young Tofaş car owners in the light of cultural indicators. This research, in which data was collected by face to face interviews with 33 young participants, was conducted using the ethnography design, one of the qualitative research methods, in order to reveal the individual, social and cultural characteristics of the Bird series car users living in Karaman province, based on their interactions with their vehicles. The findings obtained from the research were interpreted with the Onion Diagram model used by Geert Hofstede and his colleagues, who have an important place in the field of intercultural studies, to analyze cultural elements, and the experiences of the young participants were tried to be revealed. This research, in which the data was analyzed with the Maxqda 22 program, is important because it is prepared with the claim of revealing how symbolic vehicle ownership has become a cultural element in the reflection of identity, status and social differences, especially in the Tofaş Bird series models, despite the widespread acceptance that automobiles are only a symbolic indicator of increased living comfort.

Anahtar Kelimeler

Culture, Consumption, Tofas Car, Youth

Kaynakça

• Açıkalın, M. (2023). Gençlik alt kültür grubu olarak kuş serisi araba tutkunu gençler: Karaman örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi.
• Almong, O. (1998). The problem of social type: A review. Electronic Journal of Sociology. Erişim tarihi: 12.01.2024 https://sociology.org/ejs-archives/vol003.004/almog.html
• Aydemir, M. A. (2014). Sosyal alanın tipleştirilmesi: Toplumsal tipler. Sosyoloji Divanı, Sayı:3, 9-12.
• Barthes, R. (1993). Göstergebilimsel serüven. (M. Rıfat ve S. Rıfat, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, J. (2010). Nesneler sistemi. (O. Adanır ve A. Karamollaoğlu, Çev.). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Baudrillard, J. (2018). Tüketim toplumu. (N. Tutal ve F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2006). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları. (A. Yılmaz, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar. (A. Cemal, Çev.).Yapı Kredi Yayınları.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni yargısının toplumsal eleştirisi. (D. F. Şannan ve A. G. Berkkurt, Çev.). Heretik Yayınları.
• Creswell, J. W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.). Siyasal Kitapevi.
• Deneçli, C. (2013). Küresel markalar: Yerellik ve kültürel göstergeler. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication(TOJDAC), 3 (1), 1-11.
• Foster, H. (2009). Tasarım ve suç. (E. Gen, Çev.). İletişim Yayınları.
• Giddens, A. (1992). Modernity and Self-identity: Self and society in the Late Modern Age. Polity Press.
• Godbout, J. T. (2003). Armağan dünyası. (D. Hattatoğlu, Çev.). İletişim Yayınları.
• Hebdige, D. (2004). Altkültür: Tarzın anlamı. (S. Nişancı, Çev.). Urzeni Yayınevi.
• Hofstede, G. (1994). The business of international business is culture. International Business Review. 3(1), 1-14.
• Hofstede, G. Hofstede, G. J. ve Minkov, M. (2010). Cultures and organizations: Software of the mind (3rd Edition). McGraw-Hill.
• Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayıncılık.
• Lefebvre, H. (1991). The production of space. Blackwell.
• Lefebvre, H. (2007). Modern dünyada gündelik hayat. (I. Gürbüz, Çev.). Metis Yayınevi.
• Nemutlu, G. (2012). Türkiye sivil alanında gençlik çalışmasının tarihsel gelişimi. N. Yentürk, Y. Kurtaran ve G. Nemutlu (der.), Türkiye’de gençlik çalışması ve politikaları (ss. 167-197) içinde. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ruppert, W. (1996). Otomobil-uzama ve zamana egemen olma: Bisiklet, otomobil, televizyon gündelik eşyaların kültür tarihi. (M. Tüzel, Çev.). Kabalcı Yayınevi.
• Simmel, G. (2003). Modern kültürde çatışma.( T. Bora, N. Kalaycı ve E. Gen, Çev.). İletişim Yayınları.
• Strauss, C. L. (1984). Yaban düşünce. (T. Yücel, Çev.). Hürriyet Vakfı Yayınları.
• Taş, L. ve Çakır, M. (2016). Neo-Liberal Kapitalizmin Süreklilik Stratejisi: Yerel Kültürel Unsurların Tüketim Nesnesi Olarak İnşasında Reklamların İşlevi. M. Babaoğul, A. Şener, E. B. Buğday (Ed), Tüketici Yazıları V (ss. 171-197) içinde. Elma Teknik Basım.
• Türkdoğan, O. (1998). Ziya Gökalp sosyolojisinin temel ilkeleri. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı.
• Yaman, Ö. M. (2019). Apaçi Gençlik- Gençlerin toplumsal davranış ve yönelimleri: İstanbul’da “Apaçi” altkültür grupları üzerine nitel bir çalışma. Bir Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yücel, T. (2000). Otomobil ve İnsanbiçimselleştirmek. C. İleri (Ed), Cogito: Oto-mobil: Bir röntgen denemesi (s.151-157) içinde. Yapı Kredi Yayınları.