Neue Weihungen an Hosios kai Dikaios aus dem Museum von Eskişehir

Year 2020, Volume: 19, 189 - 230, 15.05.2020

Nalan Eda Akyürek Şahin Hüseyin Uzunoğlu

https://doi.org/10.37095/gephyra.677132

Cited By: 1

Abstract

Eskişehir Müzesi’nden Yeni Hosios ve Dikaios Adakları

Abstract

Bu makalede bugün Eskişehir Arkeoloji Müzesi’nde korunan ve Hosios ve Dikaios isimli tanrılara sunulmuş olan 18 tane yeni adak taşı incelenmektedir. Yazıtlardan bir tanesi (no. 14) bu müzeye kayıtlı olan Firuz Kınatlı Koleksiyonu’nda yer almaktadır. Hosios ve Dikaios isimli tanrılar ve ilgili kült bilim dünyasında bugüne kadar oldukça detaylı çalışmalarla incelenmiş ve bu tanrılara sunulmuş tüm adak yazıtları ile diğer ilgili yazıtlar bir araya getirilmiştir. Fakat bu tanrı ile ilgili yeni eserler bulunmaya ve yayımlanmaya devam etmektedir. M. Ricl’in 2008’deki makalesinden bu yana bulunan yeni yazıtlar da burada addenda olarak derlenmiştir. Burada tanıtılanlarla ve addenda kısmına eklenenlerle birlikte bugüne kadar ele geçen eserlerin sayısı 200’e yaklaşmıştır. Makaledeki ilk 9 eser aynı yerde bir kanalizasyon kazısı sırasında birlikte bulunmuşlardır. Bulunan eserlerin hepsi büyük boylarda ve stil olarak hemen hemen aynı tarzda işlenmiş altarlar şeklindedir. İlk sekiz altarın üzerinde yazıt vardır ve içeriklerinden bunların açıkça Hosios ve Dikaios’a adak veya şükran sunuları oldukları anlaşılmaktadır. Sadece bir eserin üzerinde yazıt yoktur (Nr. 9). Buluntu yeri ya bir yerel kutsal alandır ya da taşların toplandıkları bu yerin çok da uzağında olmayan bir yerdeki bir yerel kutsal alandan buraya getirilmişlerdir. Makalede tanıtılan diğer eserlerin buluntu yerlerinin birçoğu Dorylaion teritoryumu içine girmektedir. Fakat bu bölgeye ait olmayan eserler de vardır (örn. Nr. 10, 18). Birkaç eserin de buluntu yeri bilinmemektedir. Dorylaion teritoryumunda birkaç tane yerel Hosios ve Dikaios kutsal alanı olduğu düşünülebilir. Bu tanrının Dorylaion bölgesinin önemli tanrılarından birisi olduğu anlaşılmaktadır. Burada ilk kez yayımladığımız adaklar kült için çok fazla yenilik getirmemekle birlikte yine de Dorylaion çevresinde bulunan yazıtların sayısını artırdığı için kültün bu bölge çıkışlı olabileceği tezini kuvvetlendirmektedir. Makalede tanıttığımız adak sunuları büyük çoğunlukla altar biçimindedir. Birkaç tane de stel vardır. Bu durum Hosios ve Dikaios için bugüne kadar yapılmış olan sunulardaki genel tabloya uymaktadır. Eserlerin genel stil özelliklerinden adakların genel olarak İ. S. 2. yüzyılın 2. yarısı ile 3. yüzyıla ait oldukları anlaşılmaktadır.

Yazıtların Türkçe çevirileri
No. 1: Hayırlı uğurlu olsun! Ep- - - - oğlu Pasikrates eşi Iuliane, çocukları Marcianus ve Ladike ve kardeşi Telesphoros (ve) bütün akrabaları ile beraber tanrının büyük gücü dolayısıyla (hastalıktan) kurtarılmaları nedeniyle Hosios (ve) Dikaios’a (bu altarı) adak olarak (sundular).
No. 2: Aleksandros’un oğlu Aur(elius) Aleksandros eşiyle ve çocuklarıyla beraber Hosios (ve) Dikaios’a (bu altarı) adak olarak (sundu).
No. 3: Hayırlı uğurlu olsun! Baş rahip Ael(ius) Philippianus Stratonikos kendisi, eşi ve tüm ailesi için (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu).
No. 4: Hayırlı uğurlu olsun! Euarestos oğlu Germanos eşi Zotike’yle ve çocuklarıyla beraber (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu).
No. 5: Aleksandros oğlu Aurelius Asklepiakos ve 3.? Asklepiakos eşi ve çocuklarıyla beraber (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu). (Hepsi de) Serapias Phylesi’nden.
No. 6: Hayırlı uğurlu olsun! Menandros’un oğlu Pagdinalı? Aur(elius) Papianos tanrının gücü ortaya çıktıktan sonra (kurtarılmaları vesilesiyle) şükranlarından ötürü bütün aile üyeleriyle beraber Hosios (ve) Dikaios’a (bu altarı) adak olarak (sundu).
No. 7: Artemeisias Phylesi’nden ben, Diogenes oğlu, Aurelius Diogenes eşim Domna ve çocuklarımla beraber kendimiz için Hosios (ve) Dikaios’a - - - - - (bu altarı) adak olarak (sundum).
No. 8: - - - - - - - (bu altarı kendi) beslemeleri - - - - - (için?) ve tüm aile üyeleri için Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu/sundular).
No. 9: Eserin üzerinde yazıt yoktur.
No. 10: Hayırlı uğurlu olsun! Apollon ve Hosios ve Dikaios için Antiokhos’un oğlu Menogenes aile üyelerinin esenlikleri için (bu altarı) adak olarak (sundu).
No. 11: Hayırlı uğurlu olsun! L- - - - - oğlu Aleksandros kendisi ve kendi hanesi(nin esenliği) için Hosios (ve) Dikaios’a (ve) Tanrı Apollon’a adak olarak (sundu).
No. 12: Theogenes’in oğlu Menekles ailesi(nin esenliği) için Hosios ve Dikaios’a ve Herakles’e (bu altarı) adak olarak (sundu).
No. 13: Tei- - - - oğlu - - - -os kendisi ve ailesi(nin esenliği) için (bu steli) Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu).
No. 14: Eleutheros eşi Khreste ile birlikte (bu altarı) Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu).
No. 15: Hayırlı uğurlu olsun! - - - - - - - - - - - - Hosios (ve) Dikaios (ve) Helios için Tatas oğlu Apollonios’un oğulları başrahipler Teimeas ve Makareus (bu steli) adak olarak diktiler.
No. 16: Apellis (bu steli) Epiteles ve ailesi için Hosios ve Dikaios’a adak olarak (dikti).
No. 17: Eserin üzerindeki yazıt olasılıkla kırıkla birlikte kaybolmuştur.
No. 18: Hayırlı uğurlu olsun! Dindar ve kutsal tanrılar için Asiatikos ailesiyle beraber (bu altarı) adak olarak sundu.
Addenda kısmındaki yazıtların Türkçe çevirileri
A.1.: - - - - - - Hermeros - - - - Hosios’a - - - - -
A.2.: Helios’a, Hosios Dikaios’a ve Apollon’a Masikalılar adak olarak (sundular).
A.3.: Hayırlı uğurlu olsun! Tyrannos’un etrafındaki Bakhion (grubu olan) Ktaenoi Hosios (ve) Dikaios’a kendilerinin ve ailelerinin (esenliği) için (bu altarı) adak olarak (sundular); Anthos’un? oğlu App(as?) ve Tyrannos’un oğlu Klaudios süreci yürüttüler.
A.4.: İmparatorların kölesi Khryseros.
Khryseros ve köy sakinleri (bu altarı) Apollon ile Hosios ve Dikaios’a kendi esenlikleri için adakları olarak diktiler.
A.5.: Khryseros ve köy sakinleri? - - - - - (bu altarı) Apollon ile Hosios ve Dikaios’a köyleri(nin esenliği) için adakları olarak diktiler.
A.6.: (Apollon’a ve) Hosios ve Dikaios’a Bakhion (Dionysos derneği) (bu altarı) kendileri ve kendi aileleri için dikti.
A.7.: Hayırlı uğurlu olsun! Hosios ve Dikaios’a (bu altarı) Par[- - -]diatai kendileri ve ailelerinin (esenliği) için adak olarak (diktiler).
A.8.: Hayırlı Uğurlu Olsun! Aurelius Mennes kendisi ve tüm ailesi için Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu).
A.9.: Andr - - - - oğlu, brabeutes - - - - -on, Tanrı Megistos Hosios için (bu) adağı dikti.
A.10.: Tyrannos oğlu rahip Polykrates? Tanrı Megistos Hosios’a adağı (sundu).
A.11.: Tanrı Hosios ve Dikaios’a Syl- - - adak olarak - - - - (sundu) - - - -
A.12.: Rahip Telesphoros’un oğlu Telesphoros bu (steli) eşi Gaiane ve tüm ev halkı için Tanrı Hosios ve Dikaios’a adak olarak dikti. 309 yılında, Dystros ayında.
A.13.: Ant(i)okhos’un oğlu Asklas Hosios ve Dikaios’un Zeus Anabatenos’una (bu altarcığı) adak olarak (sundu).
A.14.: Duaları işiten ve kurtaran (Tanrı?) Olbios’a, kutsal ve adil yargıca, (bu) adağı - - - -pos oğlu Papias dikti.
A.15.: Hayırlı Uğurlu Olsun! Hosios ve Dikaios’a (filanca adak olarak sundu).
A.16.: Hayırlı Uğurlu Olsun! Hosios ve Dikaios’a (adak olarak) Arabenoi adına Brion (bu altarı) itibarı için dikti.
A.17.: Hosios (ve) Dikaios için (ve) Aleksandros için Lykos Bölgesi’nin Ana Tanrıçası’nın (huzurunda bu adağı) - - - - - - (sundu)
A.18.: Sol: - - - (bu steli) Apollona’a Sağ: (ve) Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu).
A.19.: Köle Nikarkos ve Nikarkos’un oğlu Artemeis (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundular).
A.20.: Kallikles’in oğlu Aleksandros (bu altarı) Hosios (ve) Dikaios’a adak olarak (sundu).
A.21.: Hosios ve Dikaios’a Nudeis (bu altarı) adak olarak dikti.
A.22.: - - - - Hosios? (ve ?) - - - - - tanrıların emri gereğince (bu altarı) adak olarak diktiler.
A.23.: Dualara kulak veren Herakles, Herakles’in yeni doğmuş çocuğu “Kutsal ve Adil” ve “Altın Bakire” için, Rahipler Rhettylos oğlu Aurelius Krateros, Menis Mammothreptos oğlu Menis ve Hermaios neokoros duaları işiten tanrılar için kendi keselerinden bahtiyar bir şekilde tapınağı temelinden itibaren inşa ettiler.
A.24.: Midas’ın oğlu Aur(elius) Menis Hosios ve Dikaios’a adak olarak (sundu).
A.25.: Cornelius oğlu Molsis oğlu Kyrdessos’lu Masas, Adil Tanrılar için adak olarak (sundu).
A.26.: Mallia Prima Helios’u ve Helios’un kızlarını ve Hosios’u ve Dikaios’u tanık gösteriyor.

Keywords

Hosios ve Dikaios, Eskişehir müzesi, Dorylaion, Apollon, Herakles, Serapias phylesi, Artemeisias phylesi, arkhiereus, Pagdina etniği, ἱερεῖς πρῶτοι

New Dedications to Hosios and Dikaios from the Museum of Eskişehir

Abstract

In this article, we present 18 new dedications to Hosios and Dikaios that are preserved today in the Eskişehir Archaeological Museum. One of the inscriptions (no.14) belongs to the Firuz Kınatlı collection registered to the museum. The deities of Hosios and Dikaios and their cult have been studied in some detailed articles to date. All the dedications offered to these gods and other epigraphic materials related to them have been catalogued. On the other hand, new monuments concerning the cult of these gods have been continuously published since M. Ricl’s last compilation in 2008. This new material is also given in the article as an addendum. The monuments, including the new ones introduced in this paper, as well as those in the addendum, bring the total number to nearly 200. The first 9 monuments in the article were discovered together during canalisation work in the same place. All of these altars are of large heights and have been worked in almost the same style. Amongst these monuments 8 are inscribed, and it is easily understood from their context that they are dedications or ex-votos to Hosios and Dikaios, while one of them (no. 9) remains uninscribed. The find-spot was either a sanctuary, unless the monuments had been transported to this spot from a sanctuary nearby. The find-spots of the other monuments in the article are mostly within the territory of Dorylaion, while some monuments do not belong to this region (for example, nos. 10 and 18). For a few others, there is no information available regarding their find-spots. Even though the monuments published here for the first time do not shed much new light on the cult of Hosios and Dikaios, they increase the number of the dedications originating from Dorylaion and consequently strengthen the thesis put forward earlier that the cult has its roots in this region. Most of the dedications are in the form of an altar; there are only a few stelai, which is in line with the general situation for Hosios and Dikaios dedications. From their stylistic features and the lettering style, we can date them to between the 2nd half of the 2nd century and the 3rd century A.D.

Keywords

Hosios and Dikaios, Eskişehir Museum, Dorylaion, Apollo, Heracles, phyle Serapias, phyle Artemeisias, archiereus, Pagdina, ἱερεῖς πρῶτοι

References

• N. E. Akyürek Şahin, Neue Weihungen für Hosios kai Dikaios, Gephyra 1, 2004, 135-148.
• N. E. Akyürek Şahin, Zwei neue Inschriften für Hosios kai Dikaios, Olba XVIII, 2010, 267-280.
• N. E. Akyürek Şahin, Kütahya Müzesi’nden Adaklar, Arkeoloji ve Sanat 137, 2011, 115-146.
• N. E. Akyürek Şahin – H. Uzunoğlu, Dağlık Phrygia’dan Yeni Yazıtlar (New Inscriptions from the Highlands of Phrygia), in: R. Tamsü Polat – Y. Polat (Hrsgg.), Yazılıkaya/Midas Vadisi Araştırmaları, 2020 (im Druck).
• A. Avram, Propriétaires et citoyens à Dorylaion: enquête sur les citoyens romains et les villages sur le territoire, in: F. Lerouxel – A.-V. Pont (Hrsgg.), Propriétaires et citoyens dans l’Orient romain, Bordeaux 2016, 87-110.
• N. Belayche, Angeloi in Religious Practices of the Imperial Roman East, Henoch 32, 2010, 45-65.
• N. Belayche, Les dédicaces “au divin (τῷ Θειῷ)” dans l’Anatolie impériale, in: M. de Souza et al. (Hrsgg.), Le sacré dans tous ses états. Catégories du vocabulaire religieux et sociétés, de l’Antiquité à nos jours, Saint-Étienne 2012, 181-194.
• E. L. Brown, The Divine Name “Pan”, Transactions of the American Philological Association 107, 1977, 57-61.
• K. Buresch, Aus Lydien: Epigraphisch-geographische Reisefrüchte, Leipzig 1898.
• T. Callander, Explorations in Lycaonia and Isauria, 1904, in: W. M. Ramsay (Hrsg.), Studies in the History and Art of the Eastern Provinces of the Roman Empire, Aberdeen 1906, 157-180.
• M. D. Campanile, I sacerdoti del koinon d’Asia (I sec. a.C.-III sec. d.C.): contributo allo studio della romanizzazione delle élites provinciali nell’Oriente greco, Pisa 1994.
• G. F. Chiai, Religiöse Kommunikationsformen auf dem Land im kaiserzeitlichen Phrygien: Der Beitrag der Epigraphik, in: R. Häussler (Hrsg.), Romanisation et épigraphie. Études interdisciplinaires sur l’acculturation et l’identité dans l’Empire romain (Archéologie et Histoire Romaine, 17), Montagnac 2008, 351-374.
• G. F. Chiai, Die Ortsgebundenheit des Religiösen: Das Paradigma der ländlichen Heiligtümer Phrygiens in der Kaiserzeit, in: C. Auffarth (Hrsg.), Religion auf dem Lande, Stuttgart 2009, 133-160.
• G. F. Chiai, Zeus Bronton und der Totenkult im kaiserzeitlichen Phrygien, in: J. Rüpke – J. Scheid (Hrsgg.), Bestattungsrituale und Totenkult in der römischen Kaiserzeit, Stuttgart 2010, 135-156.
• R. Cline, Ancient Angels. Conceptualizing Angeloi in the Roman Empire, Leiden-Boston 2011.
• T. Corsten – M. Ricl, A dedication to Herakles, Hosios and Dikaios and Chrysea Parthenos from the Kibyratis, Gephyra 9, 2012, 143-151.
• A. Coşkun, Dionysiac Associations among the Dedicants of Hosios kai Dikaios. Revisiting Recently Published Inscriptions from the Mihalıççık District in North-West Galatia, Gephyra 19, 2020, 111-133.
• A. Coşkun, A Survey of Recent Research on Ancient Galatia (1993-2019), in: A. Coşkun (Hrsg.), Galatian Victories and Other Studies into the Agency and Identity of the Galatians in the Hellenistic and Early-Roman Periods (Colloquia Antiqua 33), ca. 2021, 1-99.
• A. Dale, Greek Ethnics in -ηνος and the Name of Mytilene, in: N. Chr. Stampolidis – Ç. Maner – K. Kopanias (Hrsgg.), Nostoi. Indigenous Culture, Migration + Integration in the Aegean Islands + Western Anatolia during the Late Bronze + Early Iron Ages, Istanbul 2015, 421-444.
• İ. Delemen, Anatolian Rider-Gods. A Study on Stone Finds from the Regions of Lycia, Pisidia, Isauria, Lycaonia, Phrygia, Lydia and Caria in the Late Roman Period (Asia Minor Studien 35), Bonn 1999.
• A. Chaniotis, Epigraphic Bulletin for Greek Religion 2004 (EBGR 2004), Kernos 20, 2007.
• A. Chaniotis, Epigraphic Bulletin for Greek Religion 2008 (EBGR 2008), Kernos 24, 2011.
• A. Chaniotis, Epigraphic Bulletin for Greek Religion 2009 (EBGR 2009), Kernos 25, 2012.
• A. Chaniotis, Epigraphic Bulletin for Greek Religion 2012 (EBGR 2012), Kernos 28, 2015.
• A. Chaniotis, Epigraphic Bulletin for Greek Religion 2013 (EBGR 2013), Kernos 29, 2016.
• E. Erten, Dorylaion’dan Hosios kai Dikaios’a Yeni Bir Adak ve Atlı Tanrı Hakkında Bazı Düşünceler, Phaselis 4, 2018, 199-217.
• E. Erten – H. Sivas, Eine neue Weihung aus Phrygien, Epigr Anat 44, 2011, 185-196.
• P. Frei, Phrygische Toponyme, Epigr Anat 11, 1988, 9-34.
• G. Frija, Les prêtres des empereurs: Le culte impérial civique dans la province d’Asie, Rennes 2012.
• F. T. Gignac, A Grammar of the Greek Papyri of the Roman and Byzantine Periods. Volume I, Phonology, Milano 1976.
• N. Gökalp Özdil, Antalya Müzesi’nden Yeni Adak Yazıtları, Phaselis 2, 2016, 245-258.
• H. Güney, New Inscriptions from Northeast Phrygia: The Cult of Hosios and Dikaios, Gephyra 15, 2018, 101-117.
• H. Güney, Phrygia’dan Tanrı Apollon’a sunulan Yeni bir Altar Adağı, Colloquium Anatolicum 18, 2019, 55-64.
• A. Hermary, LIMC VII, 54-55, s.v. Opaon Melanthios.
• G. H. R. Horsley, The Greek and Latin Inscriptions in the Burdur Archaeological Museum (RECAM V), Ankara 2007.
• T. Corsten, Die Inschriften von Kibyra. Teil I: Die Inschriften der Stadt und ihrer näheren Umgebung (IK 60), Bonn 2002.
• Th. Corsten, Die Inschriften von Prusa ad Olympum I (IK 39), Bonn 1991.
• B. İplikçioğlu, ΘΕΟΙ ΔΙΚΑΙΟΙ. Die “Gerechten Götter” in zwei neuen Inschriften aus Termessos, Anzeiger der Philosophisch-historischen Klasse, 141. Jahrgang, (2. Halbband) 2006, 5-16.
• B. İplikçioğlu, Epigraphic-Historical Geography Survey Project in Estern and Northeastern Lycia - Southwest Pisidia in 2011, Anmed 10, 2012, 192-194.
• N. F. Jones, Public Organization in Ancient Greece: A Documentary Study, Philadelphia 1987.
• C. P. Jones, Zeus Anabatênos and Zeus Kersoullos, ZPE 180, 2012, 233-236.
• C. P. Jones, Louis Robert in Mysia, Chiron 44, 2014, 23-54.
• U. Kelp, Grabdenkmal und lokale Identität. Ein Bild der Landschaft Phrygien in der römischen Kaiserzeit (Asia Minor Studien 74), Bonn 2015.
• A. Körte, Kleinasiatische Studien VI, MDAI(A) 25, 1900, 398-444.
• U. Kunnert, Bürger unter sich. Phylen in den Städten des kaiserzeitlichen Ostens, Basel 2012.
• G. Labarre, Réflexions sur la diffusion de la sculpture d’Héraclès en Pisidie aux IIe-IIIe siècles après J.-C., in: S. Montel (Hrsg.), La sculpture gréco-romaine en Asie Mineure. Synthèse et recherches récentes (PUFC), Besançon 2015, 147-164.
• J. -S. Balzat – R. W. V. Catling – É. Chiricat – Th. Corsten, A Lexicon of Greek Personal Names, Vol. VC: Inland Asia Minor, Oxford 2018.
• T. Lochman, Studien zu kaiserzeitlichen Grab- und Votivereliefs aus Phrygien, Basel 2003.
• I. W. Macpherson, Inscriptions from Eskişehir and District, ABSA 46, 1954, 11-16.
• D. Magie, Roman Rule in Asia Minor. To the End of Third Century After Christ I-II, Princeton 1950.
• H. Malay, Greek and Latin Inscriptions in the Manisa Museum, Wien 1994.
• H. Malay – G. Petzl, New religious Texts from Lydia (ETAM 28), Wien 2017.
• C. W. M. Cox – A. Cameron, Monuments from Dorylaeum and Nacolea (MAMA V), Manchester 1937.
• Chr. Marek – M. Adak, Epigraphische Forschungen in Bithynien, Paphlagonien, Galatien und Pontos, İstanbul 2016.
• O. Masson, Le mot ΔΟΥΜΟΣ “confrérie” dans les textes et les inscriptions, Cahiers Ferdinand de Saussure 41 (Cahier Dédié à Georges Redard), 1987, 145-152.
• O. Masson, Kypriaka XVIII. Amargetti, un sanctuaire rural près de Paphos, BCH 118/1, 1994, 261-275.
• R. Merkelbach – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten III: Der ferne Osten und das Landesinnere bis zum Tauros, München-Leipzig 2001.
• T. B. Mitford, Religious Documents from Roman Cyprus, JHS 66, 1946, 24-42.
• P. M. Nigdelis, Ἐπιγραφικὰ Θεσσαλονίκεια ΙΙ. Συμβολὴ στὴν πολιτικὴ καὶ κοινωνικὴ ἱστορία τῆς ἀρχαίας Θεσσαλονίκης, Thessaloniki 2015.
• M. Paz de Hoz, Die lydischen Kulte im Lichte der griechischen Inschriften (Asia Minor Studien 36), Bonn 1999.
• G. Petzl, Inschriften aus Phrygien, Epigr Anat 31, 1999, 95-103.
• G. Petzl, Die Beichtinschriften Kleinasiens: Supplement, Epigr Anat 52, 2019, 1-105.
• G. Petzl, Sardis: Greek and Latin inscriptions II: finds from 1958 to 2017, İstanbul 2019.
• M. Polito, Il δοῦμος. Un’associazione sacra in zone di contatto, Napoli 2004.
• M. Ricl, Hosios Kai Dikaios. Premiere partie: Catalogue des inscriptions, Epigr Anat 18, 1991, 1-70.
• M. Ricl, Hosios Kai Dikaios. Seconde partie: Analyse, Epigr Anat 19, 1992, 71-103.
• M. Ricl, Hosios Kai Dikaios. Nouveaux Monuments, Epigr Anat 20, 1992, 95-100.
• M. Ricl, Inscriptions Votives Inédites au Musée d’Eskişehir, Živa Ant 44, 1994, 157-174.
• M. Ricl, CIG 4142 – A Forgotten Confession-Inscription from North-West Phrygia, Epigr Anat 29, 1997, 35-43.
• M. Ricl, Society and Economy of Rural Sanctuaries in Roman Lydia and Phrygia, Epigr Anat 35, 2003, 77-101.
• M. Ricl, Newly published and unpublished Inscriptions for Hosios and Dikaios and their Contribution to the Study of the Cult, in: E. Winter (Hrsg.), Vom Euphrat bis zum Bosporus. Kleinasien in der Antike. Festschrift für Elmar Schwertheim zum 65. Geburtstag (Asia Minor Studien 65), Bonn 2008, 563-579.
• L. Robert, Opera Minora Selecta I-VII, Amsterdam 1969-1990.
• P. Talloen, Cult in Pisidia. Religious Practice in Southwestern Asia Minor from Alexander the Great to the Rise of Christianity (Studies in Eastern Mediterranean Archaeology 10), Turnhout 2015.
• P. Herrmann, Tituli Asiae Minoris V: Tituli Lydiae linguis Graeca et Latina conscripti, Fasc. 1: nos. 1-825, Regio septentrionalis ad occidentem vergens, Wien 1981.
• C. Tanrıver, A Dedication to Hosios (-on) and Dikaios (-on) from Phrygia, Epigr Anat 36, 2003, 29-32.
• R. Turcan, Rez. zu Corpus monumentorum religionis dei Menis (CMRDM) III: Interpretations and Testimonia by Eugene N. Lane, Gnomon 51/3, 1979, 280-287.
• M. Waelkens, Privatdeifikation in Kleinasien und der griechischrömischen Welt zu einer neuen Grabinschrift aus Phrygien, in: R. Donceel – R. Lebrun (Hrsgg.), Archéologie et religions de l’Anatolie ancienne. Mélanges en l’honneur du professeur Paul Naster, Louvain La Neuve 1983, 259-307.
• J. Weiss, Zur Gründunssage von Dorylaion, JAÖI 16, 1913, Beiblatt 71-76.