An investigation of Geriatric Individuals' Knowledge and Attitudes towards Using Complementary Treatments

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 159 - 173, 30.08.2025

Tuğba Solmaz , Mehmet Korkmaz

Abstract

Aim: This study aimed to evaluate the knowledge and attitudes of geriatric individuals towards the use of complementary medicine and to identify the influencing factors.
Materials and Methods: This descriptive and cross-sectional study was conducted with 422 geriatric individuals in a city in northern Türkiye between July 2024 and October 2024. Data were collected using a “Questionnaire Form” on descriptive characteristics and the “Attitudes Towards Using Complementary Therapies Scale (ACTS).” Descriptive statistics, Cronbach’s alpha internal consistency coefficient, independent samples t-test, ANOVA, chi-square test, and multiple regression analysis were used to analyze the data.
Results: The mean age of the geriatric individuals was 70.18±5.83 years. Among the participants, 54.7% were female, 44.1% had primary education, and 87.2% were married. More than half of the elderly individuals had a chronic disease (54%) and were on regular medication (54.3%). Among those with chronic illnesses, 14% had diabetes mellitus. The mean total score on the ACTS was 10.81±7.68. The attitudes of elderly individuals toward the use of complementary therapies were at a moderate level. Of the elderly participants, 63.7% had received information about complementary medicine methods, and among those who had, 33.9% cited friends, neighbours, or family members as their source of information. Additionally, 33.2% of geriatric individuals expressed a desire to receive training on complementary therapies. A total of 63.3% of the participants had previously used complementary medicine methods. Among those who had used any of these methods, 22.3% had used wet cupping therapy. Furthermore, 20.8% of those who had used any complementary medicine method cited improving quality of life as their reason
Conclusion: The sources from which geriatric individuals obtained information about complementary therapies, prior training on these therapies, previous use of such methods, belief in their effectiveness, and willingness to recommend them were signifiant factors influencing their attitudes. Public service announcements, public health projects, and especially the guidance ofhealthcare professionals contribute to increasing geriatric individuals’ awareness regarding the use of complementary therapies.

Keywords

Geriatric Individual , Complementary Medicine , Traditional Medicine , Attitude

Ethical Statement

The research was conducted in accordance with the ethical standards established by the Clinical Research Ethics Committee of a University (decision date: 27 June 2024; approval number: 24-KAEK-210), and institutional permission was obtained before starting the study.

Geriatrik Bireylerin Tamamlayıcı Tedavileri Kullanmaya Yönelik Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, geriatrik bireylerin tamamlayıcı tedavileri kullanmaya yönelik bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi ve etki
eden faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Bu çalışma tanımlayıcı ve kesitsel araştırma ilkelerine uygun olarak Temmuz 2024 ile Ekim 2024 tarihleri
arasında Türkiye'nin kuzeyindeki bir şehirde 422 geriatrik bireyle yürütülmüştür. Araştırmanın verileri tanımlayıcı özelliklere
ilişkin “anket formu” ve “Tamamlayıcı Tedavileri Kullanmaya Yönelik Tutum Ölçeği (TTTÖ)” kullanılarak toplanmıştır. Verilerin
analizinde tanımlayıcı istatistikler, Cronbach’s Alpha iç tutarlılık katsayısı, bağımsız gruplarda t-testi, ANOVA testi, ki-kare testi ve
multiple-regression analizi kullanılmıştır.
Bulgular: Geriatrik bireylerin yaş ortalaması 70,18±5,83’dür. Katılımcıların %54,7’si kadın, %44,1’i ilköğretim düzeyinde eğitime
sahip ve %87,2’si evlidir. Yaşlı bireylerin yarıdan fazlası kronik hastalığa sahip (%54) ve sürekli ilaç kullanmaktadır (%54,3). Kronik
hastalığı olan yaşlıların %14’ü diyabet hastalığına sahiptir. Geriatrik bireylerin tamamlayıcı tedavileri kullanmaya yönelik tutum
ölçeği toplam puan ortalaması 10,81±7,68’dir. Yaşlıların tamamlayıcı tedavileri kullanmaya yönelik tutumları orta düzeydedir.
Yaşlıların %63,7’si tamamlayıcı tedavi yöntemleri hakkında bilgi almış, bilgi alan yaşlıların %33,9’unun bilgi kaynağı arkadaş, komşu
veya aile üyesidir. Geriatrik bireylerin %33,2’si tamamlayıcı tedaviler hakkında eğitim almak istemektedir. Katılımcıların %63,3’ü
daha önce tamamlayıcı tedavi yöntemlerini kullanmıştır. Tamamlayıcı tedavi yöntemlerinden herhangi birini daha önce kullanan
yaşlıların %22,3’ü hacamat (kupa uygulaması) yöntemini kullanmıştır. Tamamlayıcı tedavi yöntemlerinden herhangi birini daha
önce kullanan yaşlıların %20,8’inin kullanma nedeni yaşam kalitesini artırmaktır.
Sonuç: Geriatrik bireylerin tamamlayıcı tedavi yöntemleri hakkında bilgi edindikleri kaynak, daha önce tamamlayıcı tedavi ile ilgili
eğitim alma, daha önce tamamlayıcı tedavi yöntemlerini kullanma, tamamlayıcı tedavi yöntemlerinin etkili olduğuna inanma ve
bu yöntemleri tavsiye etme geriatrik bireylerin tutumlarını etkileyen önemli faktörlerdir. Sağlık profesyonelleri başta olmak üzere,
kamu spotları ve halk sağlığı projeleri, geriatrik bireylerin tamamlayıcı tedavileri kullanmaya yönelik farkındalıklarını artırmaktadır.

Keywords

Geriatrik Bireyler , Tamamlayıcı Tıp , Geleneksel Tıp , Tutum

References

• 1. World Health Organization. WHO global report on traditional andcomplementary medicine. Geneva: World Health Organization.Available at: https://www.who.int/traditional complementary-integrative medicine/WhoGlobalReportOnTraditionalAndComplementaryMedicine2019.pdf?ua=1. Accessed 08.06.2024.
• 2. Ünal M, Dağdeviren HN. Traditional and complementarymedicine methods. Eurasian Journal of Family Medicine. 2019;8: 1-9.
• 3. National Center for Complementary and integrative health.complementary, alternative, or integrative health: what’s in aname? Available at: https://nccih.nih.gov/health/integrative-health. Accessed: 08.06.2024.
• 4. Arslan M, Şahne BS, Sevgi Ş. Dünya’daki geleneksel tedavisistemlerinden örnekler: genel bir bakış. Mersin Üniversitesi TıpFakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi.2016; 6: 100-105.
• 5. Oral B, Öztürk A, Balcı E, Sevinç N. Aile sağlığı merkezinebaşvuranların geleneksel/alternatif tıpla ilgili görüşleri ve kullanımdurumu. TAF Prev Med Bull. 2016; 15: 75.
• 6. Alparslan, İB, Şahin MK. Knowledge, attitudes, and behaviorsof medical residents towards traditional and complementarymedicine: A cross-sectional study. International Journal ofTraditional and Complementary Medicine Research, 2024; 5: 19-27.
• 7. Muharrem A. Akademik bir disiplin olarak aile hekimliği. Journalof Turgut Ozal Medical Center. 2010; 17: 403-405.
• 8. Ros B, Lê G, McPake B, Fustukian S. The commercialization oftraditional medicine in modern Cambodia. Health Policy Plan.2018; 33: 9-16.
• 9. Abdullahi AA. Trends and challenges of traditional medicine inAfrica. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2011; 8: 115–123.
• 10. Erdoğan Z, Çil Akıncı A, Emre Yavuz D, Kurtuluş Tosun Z, AtikD.Use of Complementary and Alternative Medicine MethodsAmong Elderly People Living in Nursing Homes. Kafkas J MedSci. 2017; 7: 60-66.
• 11. Sağkal T, Demiral S, Odabaş H, Altunok E. Kırsal kesimde yaşayanyaşlı bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerinikullanma durumları. F.Ü.Sağ.Bil. Tıp Derg. 2013; 27: 19-26.
• 12. Parlak AG, Akgün Şahin, Z. COVID-19 Pandemisinde yaşlıbireylerin kullandıkları geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemlerininbelirlenmesi: Tanımlayıcı kesitsel araştırma. Tradit ComplemMed. 2023; 6: 40-47.
• 13. Solmaz T, Altay B. Üniversite öğrencilerinin tamamlayıcı vealternatif tedavi yöntemlerini kullanma durumları. Pam Med J.2019; 12: 387-393.
• 14. Turan N, Öztürk A, Kaya N. Hemşirelikte yeni bir sorumlulukalanı: tamamlayıcı terapi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim veSanatı Dergisi. 2010; 3: 93-98.
• 15. Adibelli Z, Dilek M, Akpolat T. Lemon juice as an alternativetherapy in hypertension in Turkey. Int J Cardiol. 2009; 135:e58-e59.
• 16. Kocabaş D, Eke E. Demir M. Sağlık hizmeti kullanımındabireylerin geleneksel ve alternatif yöntemlere ilişkin tutumlarınındeğerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi SosyalBilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 19: 63-80.
• 17. Özer Z, Turan GB, Bakır E. Dahiliye polikliniğine başvuranhastaların geleneksel ve tamamlayıcı tıbba karşı tutumları veetkileyen faktörler. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi. 2020;2: 102-112.
• 18. Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK) (2024). Adrese dayalı nüfuskayıt sistemi sonuçları, 2023. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684 Erişim Tarihi: 26.05.2024
• 19. Raosoft. (2024). Sample size calculator. http://www.raosoft.com/ samplesize.html Erişim tarihi: 26.05.2024.
• 20. Bayer N, Uzuntarla Y. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerin akılcı ilaç kullanımı ve geleneksel tıp tutumlarının belirlenmesi: Akılcı ilaç kullanımı ve geleneksel tıp. J Soc Anal Health. 2022; 2: 21-27.
• 21. Şensoy N, Özdinç Ş, Yılmaz O, et al. Üniversite hastanesine başvuran hastaların tamamlayıcı ve alternatif tedavi kullanımına yönelik tutum ve davranışları. Kocatepe Medical Journal. 2020; 21: 258-263.
• 22. Kavurmacı M, Çetindağ E. COVID-19 pandemisi, kronik hastalıklar ve geleneksel, tamamlayıcı ve fonksiyonel tıp uygulamaları. Current Research in Health Sciences 2025; 2: 33-37.
• 23. Bilge A, Uğuryol M, Dülgerler Ş, Yıldız M. Tamamlayıcı tedavileri kullanmaya yönelik tutum ölçeği’nin geliştirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2018; 34: 55-63.
• 24. Jasamai M, Islahudin F, Samsuddin NF. Attitudes towards complementary alternative medicine among Malaysian adults. J Appl Pharm Sci. 2017; 7: 190-193.
• 25. Sarman A, Uzuntarla Y. Sağlık çalışanlarının tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamalarına yönelik tutumları: Türkiye'de kesitsel bir çalışma. Avrupa Bütünsel Tıp Dergisi, 2022;49:102096.
• 26. Aydil S, Karaman ÇA, Küçükakkaş O. Fizik tedavi polikliniğine ağrı ile başvuran hastalarda geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları hakkındaki farkındalığın değerlendirilmesi: tanımlayıcı ve kesitsel araştırma. J Tradit Complem Med. 2021; 4: 227-237.
• 27. Odabaş ÖK, Ağadayı E. Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları hakkında bilgi ve davranışları. TJFMPC. 2021; 15: 121-128.
• 28. Solak Ö, Ulaşlı AM, Çevik H, et al. Romatizmal hastalıklarda tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemlerine başvuru. Kocatepe Medical Journal. 2015; 16: 116-121.
• 29. Özer Ö, Şantaş F, Yıldırım HH. An evaluation on levels of knowledge, attitude and behavior of people at 65 years and above about alternative medicine living in Ankara. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2013; 10: 134-141.
• 30. Ak N, Baran Aksakal FN. Bazı aile sağlığı merkezlerine başvuranların geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamaları ile ilgili bazı bilgi ve tutumları. J Tradit Complem Med. 2020; 3: 191-198.
• 31. Molassiotis A, Fernández-Ortega P, Pud D, et al. Use of complementary and alternative medicine in cancer patients: a European survey. Ann Oncol. 2005; 16: 655-663.
• 32. Bayer N. Uzuntarla Y. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerin akılcı ilaç kullanımı ve geleneksel tıp tutumlarının belirlenmesi: akılcı ilaç kullanımı ve geleneksel tıp. Journal of Social and Analytical Health. 2020; 2: 21-27.
• 33. Şimşek B, Aksoy DY, Basaran NC, Taş D, Albasan D, Kalaycı MZ. Mapping traditional and complementary medicine in Turkey. Eur J Integr Med. 2017; 15: 68–72.
• 34. Dursun Sİ, Vural B, Keskin B, Kaçar HK, Beyhan A, Kadıoğlu H. Yetişkinlerde geleneksel/tamamlayıcı tıp tutumu ile sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı arasındaki ilişki. Halk Sağlığı Hemşireliği Dergisi. 2019; 1: 1-10.
• 35. Hacılar E, Okka B, Şahin TK, Demir GS. 18 yaş üstü bireylerin geleneksel ve tamamlayıcı tıp yöntemleri hakkında tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi: Kesitsel Bir Araştırma. J Tradit Complem Med. 2024; 7: 66-75.
• 36. Şar S. Anadolu'da halk hekimliği uygulamaları. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2005; 13: 131-136.
• 37. Ak M. Yörüklerde Halk Hekimliği. The Journal of Academic Social Science Studies. 2017; 57: 395-405.
• 38. Yıldırım G, Işık T. Kayseri İlinde Bir Halk Şifacısı. Folklor/ edebiyat dergisi. 2014; 20: 239-252.
• 39. Stöcker A, Mehnert-Theuerkauf A, Hinz A, Ernst J. Utilization of complementary and alternative medicine (CAM) by women with breast cancer or gynecological cancer. Plos one. 2023; 18: e0285718.
• 40. Gamal S, Mahran S A G E D, Hofny H M F. Relation between Knowledge, Attitude and Quality of Life Among Elderly Patients with Musculoskeletal Problems Who Use Complementary and Alternative Medicine. Assiut Scientific Nursing Journal. 2025; 13: 42-52.
• 41. Kılıç KN, Soylar P. Investigation of Attitudes, Reasons and Satisfaction Levels of Individuals Who Apply to Traditional and Complementary Medicine Practices. J Tradit Complem Med. 2019; 2: 97-105.
• 42. Gürün MS. Tıbbın alternatifi olmaz! Geleneksel alternatif ve tamamlayıcı tıp uygulamaları. gatt uygulamalarına genel bir bakış. 2017; Ankara: Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• 43. Değirmen N, ÖZYİĞİT F. Kütahya'da aile sağlığı merkezine başvuran hasta yakınlarının geleneksel ve tamamlayıcı tıbbi olmayan uygulamalara ilişkin görüşleri: Tanımlayıcı bir çalışma. J Tradit Complem Med. 2022; 5: 1-11.
• 44. Koç S, Koçakoğlu Ş. Hipertansiyon Hastalarının Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Yöntemleri Kullanımına İlişkin Bilgi ve Tutumları. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2023; 20: 364-370.
• 45. Mao, J. & Xie, S. (2019): Knowledge and use of complementaryand alternative medicine among cancer patients: A national survey,Journal of Clinical Oncology, Vol. (25), No. (21), Pp. 3220- 3227.
• 46. Wode K, Henriksson R, Sharp L, Stoltenberg A, Hök Nordberg J.Cancer patients' use of complementary and alternative medicinein Sweden: a cross-sectional study. BMC Complement AlternMed. 2019; 19: 62.
• 47. Öğüt Düzen K, Korkmaz M. Kanser hastalarında, semptomkontrolü ve tamamlayıcı ve alternatif tıp kullanımı. DEUHFED.2015; 8: 67-76.
• 48. Köktürk Dalcalı B, Taş AS. Üniversite öğrencilerinin tamamlayıcıtedavileri kullanmaya yönelik tutumları ve sağlık algıları arasındakiilişki: tanımlayıcı araştırma. J Tradit Complem Med. 2021; 4: 376-384.
• 49. Aktaş B. Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı vealternatif tıbba karşı tutumları. JAREN. 2017; 3: 55-59.
• 50. Seyyedrassoli A, Ghahramanian A, Rahimlou Z. The RelationshipBetween Knowledge and Attitude of Patients with ChronicDiseases Regarding Complementary Medicine. Iran Red CrescentMed J. 2017; 19: e46166.
• 51. İkizek M, Uzuntarla Y. Medikal ozon tedavisi ve COVID-19. SağAka Derg. 2020; 7: 304-310.
• 52. Onyiapat JL, Okoronkwo IL, Ogbonnaya Np. Complementaryand alternative medicine use among adults in Enugu, Nigeria. BMC Complement Altern Med. 2011; 11: 19.
• 53. Samancı R, Sultanoğlu TE, Kaya A, Ataoğlu S. Fiziksel tıp verehabilitasyon polikliniğine başvuran hastaların geleneksel vetamamlayıcı tıp yöntemlerini kullanma durumu: Kesitsel birAraştırma. SABD. 2023; 13: 29-34.
• 54. Akşahin Doğan B, Özyazgan Tokay AA, Boz G, Oktay B, SülüM, Baran A. Sağlık müdürlüğünde çalışan personellerin geleneksel,tamamlayıcı ve alternatif tıp konusunda bilgi ve davranışlarınınincelenmesi: Kesitsel araştırma. J Tradit Complem Med. 2024; 7:189-195.
• 55. Öztürk R, Güleç Şatır D, Sevil Ü. Use of complementary andalternative medicine and attitudes in patients with gynecologicalcancers. Gaziantep Med J. 2016; 22: 141-147.
• 56. Baltacı N, Koç E. İntörn Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinintamamlayıcı ve alternatif tıbba yönelik bilgisi, kullanımı vetutumları. Samsun Sağ Bil Der. 2018; 3: 10-16.
• 57. Çamurdan Ç, Gül A. Complementary and alternative medicine use among undergraduate nursing & midwifery students in Turkey.Nurse Educ Pract. 2013; 13: 350-354.